JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU XX DUNG TRINITAS TGL 29 OKTOBER 2017

MATEUS 22:34-46

22:34 Alai marpungu ma angka Parise i, dung dibege, naung dipajut Jesus akka Saduse i.
22:35 Dung i diunjuni sahalak sibotopatik sian nasida ma Ibana, disukkun ma:
22:36 Gurunami, dia do patik raja sian akka patik i?
22:37 Jadi didok Jesus ma: Sihaholonganmu do Tuhan Debatam sian nasa ateatem, sian nasa hosam dohot sian nasa roham!
22:38 I do patik raja jala parjolo.
22:39 Alai dos do arga ni na paduahon on: Sihaholonganmu do donganmi doshon dirim!
22:40 Patik na dua on do manghamham nasa patik dohot hata ni panurirang.
22:41 Alai di na pungu i akka Parise, disukkun Jesus ma nasida, ninna ma:
22:42 Na beha do rohamu taringot tu Kristus i? Anak ni ise do Ibana? Jadi dialusi nasida ma Ibana: Anak ni si Daud do!
22:43 Alai didok ma tu nasida: Alai digoar si Daud do Ibana "Tuhan", diajari Tondi i, ai didok do:
22:44 "Ninna Tuhan i do mandok Tuhanku: Hundul ma Ho tu Siamunhon, paima hupeakhon akka musum bahen sidegedegean ni patmu!"
22:45 Antong, anggo digoar si Daud do Ibana "Tuhan", beha ma Ibana Anakna?
22:46 Jadi ndang adong manang ise na tarbahen mangalusi Ibana; jala olat ni na sadari i ndang adong na hum roha manungkun Ibana.

MANGAKU JESUS TUHAN JALA MANGOLOI IBANA I DO NA MANGHAHOLONGI DEBATA  SIAN NASA ATEATE SIAN NASA HOSA DOHOT SIAN NASA ROHA; JALA I DO UKURAN NI SONGON DIA DO MANGHAHOLONGI DONGAN JOLMA SONGON DIRI SANDIRI
1.      Di turpuk on songon na tabo do begeon di na masiunjununjunan Jesus Kristus dohot Parise. Sasintongna na masa di tikki i, i ma lanjutan ni dialog ni Parise/Sibotosurat dohot Jesus Kristus, lao mangalului dohot mandapot akka hasintongan. Di dialog ni Jesus dohot Parise, dipajut (dibungkam) Jesus do Parise i. Alai udut ma muse ro tu Jesus akka Sibotopatik (ahli Taurat). Sahalak sian nasida manukkun Jesus taringot tu dia do patik raja (manang raja ni saluhut patik) ni Jahowa. Dialusi Jesus do mansai denggan, alai ndang pola dipatorang Jesus tarboha mandalanhon patik raja i. Alana rap mangantusi do nasida na mardialog i. Di tikki on, parjamita ma patoranghon boha padalanhon patik raja i tu akka jolma na naeng mambege jamitana, asa tung haru hantus jala takkas songon dia mangulahon patik raja i nuaeng on. Ianggo akka Sibotopatik dohot Jahudi di zaman ni Jesus, nunga tung dirinci (dijojori) nasida akka aturan-aturan dohot pangalaho boha mandalanhon i. Ndang songon pangarincion (panjojorion) ni halak Jahudi najolo dohot pangarincion  ni paragama  na mirip tu Jahudi be rincian ni pangulahon ni patik i nuaeng on. Hombar tu pangarincion ni Jesus Kristus na ma pangarincion laho mangulahon patik  raja i. Dung dialusi Jesus Sibotopatik i, disukkun Jesus ma nasida taringot tu ise do Mesias (al-Masih)? Dialusi Sibotopatik i do Jesus olat na tolapnasida manguhal sian buku Padan Na Robi. Pangantusion nasida holan sahat tu “Anak ni si Daud” do Mesias na diarop rohanasida, ndang sahat tu panandaon ni si Daud, ia Mesias i  Tuhan (kyrios/adonay) do. Ala holan sabagian sian isi ni Padan Na Robi i do diantusi nasida, sai hurang do panandaon nasida taringot tu Mesias (Kristus) i. Nang agama na mirip tu agama Jahudi i nuaeng on, tong do holan sahat tu panandaon na songon panandaon ni Jahudi i do. Kristen manang pangihut ni Jesus diajari Jesus do asa sahat tu panandaon na sintong taringot tu Mesias (Kristus) i, jala tolap nasida mananda Jesus i Mesias, Anak ni si Daud, jala Tuhan dohot Anak ni Debata. Ise do didok halak Au, jala ise do didok hamu?, ninna Jesus manukkun siseanna di sada tikki. Dilausi siseanNa do Jesus, jala didok si Petrus: Mesias  do Jesus. Diparhatoho Jesus do alus i. Alai dia do marlabaan? Panandaon songon panandaon ni Jahudi i do manang songon panandaon ni akka siihuthon Jesus? Ndang holan siihuthon Jesus mandok: Tumagon do mananda Jesus i sikkop songon napinaboa ni Padan Na Robi, unang holan marondolan tu sabagian-sabagian sian isi ni Padan Na Robi i. Hatorangan ni pandandaon tu Kristus i hombar tu isi ni sude buku na di Padan Na Robi i do isi ni Padan Na Imbaru. Molo so tolap ni sasahalak mamboto taringot tu Kristus (Mesias) sikkop songon pinaboa ni Padan Na Robi, ndang tolap ni i mangantusi/mananda Jesus Kristus Mesias nanihatindanghon ni sude isi ni Padan Na Imbaru. Gumodang do laba ni di halak na mananda Jesus i Mesias (Kristus) sian halak na so sahat panandaonna tusi. Ditanda Jesus i Mesias (Kristus) na hadirionNa Raja, Malim, jala Panurirang; Anak ni si Daud jala Anak ni Debata; Sipalua; Tuhan (Kyrios). Jadi ndang holan mananda al-Masih (Kristus/Mesias) sambing na so marguna tu ngolu ni hajolmaon di tano on dohot di banua ginjang, alai al-Masih na tung hataridaan ni diri ni Jahowa na mangulahon akka na marguna tu ngolu ni jolma di tano on dohot di banua ginjang.
2.      Didok Jesus dos do arga ni patik na dua on: Sihaholonganmu do Tuhan Debatam sian nasa ateatem, sian nasa hosam dohot sian nasa roham! Sihaholonganmu do donganmi doshon dirim! Dihamham i do sude patik ni Jahowa. Asing ni songon dia manghaholongi porlu antusan, ikkon takkas do tandaon ise sihaholongan i.  Jala akka parhohas dia manang aha cara pakkeon  lao manghaholongi! Sihaholongan i didok Tuhan Debata dohot dongan. Tuhan Debata na nidokna dison i ma Jahowa ’Elohim manang Kyrios ho theos. Ibana do Na manompa akka na nidok ni jolma ilah manang dewa-dewi. I do umbahen diorai Ibana sombaon ni jolma akka ilah manang dewa-dewi i. Sasadasa do Elohim sisombaon. Jahowa/Kyrios on do na sai tongtong mandongani jolma tarlumobi akka na porsea tu Ibana. Ibana do na manompa/manjadihon nasa na adong; sian na so adong gabe adong; manang sian naung adong dijadihon na adong na imbaru; Ibana do na mandok asa mar-multiplikasi (marpinompari) akka naung adong i; jala Ibana do na mamarentahon tu jolma i asa unang dijamai manang dioloi manang dia pe sian natinompa/na adong i na mambahen jolma i mardosa. Ibana do na marsuru jolma i mangaramoti (memelihara) akka na tinompa ni Jahowa i, asa tung denggan ngolu ni jolma i di tano on. Ibana do Khalik (Panompa) na manompa saluhut makhluk (natinompa). Ibana do na manompa jolma sian orbuk ni tano, na mangombushon hosa hangoluan tu igung ni na niganaNa i sian orbuk ni tano i asa gabe makhluk hidup (gabe mangolu); na manompa tondi na adong di bagasan diri ni ganup jolma i. Ibana do namandok jolma i ditompa tudos tu rupaNa, tudos tu pangalahoNa. Ibana do na mangaleon hangoluan salelenglelengna tu jolma na satia mangihuthon Ibana. Ibana do na mambahen logos (Hata)-Na gabe jolma (daging) (Joh.1:1) jala Ibana do Jesus Kristus na dipaboa di buku Padan Na Imbaru. I do umbahen tardok: Namanghaholongi Jesus Kristus sarupa do i na manghaholongi Jahowa ’Elohim, na didokna di patik raja i haholongan. Pandohan “Haholongi ma TUHAN Debatam” sarupa ma i dohot “Haholongi ma Jahowa Jesus Kristus”.
3.      “Haholongi ma Jahowa ’Elohimmu” di hata na asing didok agapa Kyrios ton theon sou; ’ahabta ’et YHWH ’eloheka; diliges Dominum Deum tuum; Kasihilah TUHAN Allahmu. Holong agape do holong sibahenon tu Jahowa Jesus Kristus. Didok Pdt. Tionggar Nababan ia holong agape i ma “holong tung pe”. Lapatanna: torus mardalan holong i ia tung pe ... nahinaholongan i. Jotjot jolma mandok holong agape i holong na so marpambuat, holong na so egois. Holong (= kasih = perasaan sayang (sinta, suka kpd). Kasih = afeksi asih asmara belas berahi cinta iba kurnia prihatin sayang) (KBBI utk kata  kasih). Lapatan ni holong di hata Batak Toba: i ma sikap manang  pangalaho na manghilala porluna mambahen na denggan situtu tu halak na asing ia tung pe sai adong sian halak na asing i na so domu tu roha. Molo Jahowa sihaholongan, nanidokna halak na asing i, i ma Jahowa Jesus Kristus. Burju manang jukkat Jahowa Jesus Kristus i tu sasahalak, ikkon haholongan ni sasahalak i Jahowa Jesus Kristus, ikkon bahenon ni sasahalak i na denggan situtu tu Jahowa Jesus Kristus. Ndang pola be sai baba-babaan sahalak jolma mambahen na denggan situtu i. Boi do na denggan situtu i hombar tu ideologi, politik, ekonomi, sosial, paradaton (budaya), agama, ilmu, parbinotoan, teknologi dohot lingkungan  ni jolma i. Boi do na denggan situtu bahenon tu Jahowa Jesus Kristus hombar tu parbangsoon Indonesia, hombar tu UUD RI 1945, hombar tu Pancasila, dohot hombar tu bhinneka tunggal ika, hombar tu adat Batak Toba/ Simalungun/Karo/Angkola/Mandailing/Dalle; hombar tu adat Jawa/Aceh dohot hombar tu ganup adat ni akka houm (suku) na adong di Indonesia/Portibi on. Dihaporseai manang ndang dihaporseai jolma i Jahowa Jesus Kristus i, ikkon bahenon ni jolma i do tu Jahowa Jesus Kristus na denggan situtu i.
4.      Manghaholongi Jahowa Jesus Kristus ikkon sian nasa ateatem, sian nasa hosam dohot sian nasa roham! Di buku 5 Musa 6:5 didok ikkon dohot sian nasa gogo. Ateate, hosa, roha, gogo i ma akka na adong di hadirion ni sada jolma. On ma na manghamham sude partondion dohot pardagingon ni jolma manang nasa naditanda akka na malo di anthropologi. Sude ma i pakkeon/pargunahonon manghaholongi Jahowa Jesus Kristus. Mangihut tusi ma sude nasa sipatupaon dohot akka karya ni jolma pakkeon patuduhon panghaholongion tu Jahowa Jesus Kristus.  
5.      Manghaholongi dongan songon diri sandiri marlapatan do i mambahen tu dongan songon na binahen tu didi sandiri. Tong do holong agape pasangon tu dongan i. Burju manang jukkat dongan i, tong ikkon bahenon na denggan situtu tu dongan i. Dongan nanidokna sesama, re‘a ; neigbor; Näschsten; proximum; plesion. Mansai godang nihakkam  ni “dongan” dison. Ise ma najumonok tu diriniba, i ma dongan. Adong do i marrumang jolma, barang, arta, uang, binatang, na nihormat, manang aleale, manang Jesus Kristus sandiri. Ndang adong na mangarasun diri sandiri, manang mambahen dosa na mangara tu hamatean tu diri sandiri i. Songon i ma nang tu akka nanidok i “dongan”, ndang bahenon tu akka “dongan” i na gabe bonsir ni dosa tu iba sandiri dohot tu dongan i. Molo binahen Jesus Kristus gabe “dongan”, gabe i ma ukkuran ni panghaholongion tu akka dongan na asing i.
6.      Molo nibahen Jesus Kristus gabe dongan niba, ikkon takkas ma Jesus Kristus i Tuhan di diriniba sandiri. Tuhan lapatanna “nampuna daging dohot tondi niba. Ikkon Jesus Kristus ma na gabe “komandan”, na parentana sioloan di sude panggulmit ni ngoluniba. Ndang be holan  sekedar “anak ni si Daud” bahenon Jesus Kristus i. Jesus Kristus i ma Raja, Malim, Panurirang, Sipalua, Anak ni Debata, Alpha dohot Omega di iba. Ibana do na hundul disiamun ni Jahowa Ama i, na naeng ro manguhum jolma na mangolu dohot namate. Tung sude jolma mamorso (menyangkal) haroroNa i, nda tung boi sundat i. Ro do ibana laho mambahen musuNa gabe sidegedegeon ni patNa. I ma keadaan na dumangol ni na dumangol nalumea ni nalumea. Sai uang ma adong nian jolma na gabe sidegedean ni Jesus Kristus di haroroNa paduahalihon i. Asa songon i, humatop ma ganup jolma manjakkon Jesus i ndang holan sekedar al-Masih manang sekedar ‘anak ni si Daud’.  Selamat bertobat. Amen.
Pematangsiantar tgl. 19 Oktober 2017. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).


JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU XIX DUNG TRINITAS TGL 22 OKT 2017

PSALMEN 96 : 1-9
96:1 Endehon hamu ma sada ende na imbaru di Jahowa, endehon ma Jahowa, ale sandok tano on!
96:2 Endehon hamu ma Jahowa, puji hamu ma goarNa, baritahon hamu ma hatuaonNa ganup ari.
96:3 Pajojor hamu ma di tongatonga ni akka parbegu hamuliaonna i, di tongatonga ni saluhut bangso halongangan, akka na binahenna i.
96:4 Ai na timbul do Jahowa, jala tama situtu pujion, na sokkal do Ibana mangatasi sude akka debata.
96:5 Ai ajiajian do sude debata ni akka bangso, alai anggo Jahowa naung manjadihon akka langit.
96:6 Hatongamon dohot hamuliaon di joloNa, hagogoon dohot hinauli masa di bagasan habadiaonNa i.
96:7 Hamu ale akka marga ni akka bangso, sai lehon hamu ma hamuliaon dohot hagogoon tu Jahowa!
96:8 Lehon hamu ma di Jahowa hamuliaon ni goarna;  boan hamu ma silehonlehon dung i masuk ma hamu tubagasan angka alamanNa.
96:9 Marsomba ma hamu tu Jahowa marpahean na marhadohoan, akka hitir ma maradophon Ibana ale isi ni sandok tano on.

MANGENDEHON, MAMBARITAHON DOHOT MANOMBA JAHOWA
1.      Hamuna dongan sahaporseaon, nahinaholongan di bagasan holong na sian Jahowa Jesus Kristus! Ia Jahowa na tahaporseai di bagasan Jesus Kristus, ndang na asal debata manang asal ’elohim manang asal ilah. Mansai rikkot do mananda Jahowa i, asa boi karangon dung i endehonon ende naimbaru di Jahowa,  baritahonon jala sombaon Ibana. Ia goar Jahowa (na disurat di Bibel i holan opat huruf (gabe didok Tetragram:  יהוה ) na jotjot marasingasing panjahana ala marasing vokal na dileon tu opat konsonant i. (Adong na manjaha: Yehova; Yahweh; Jahowa; jala na subang manjaha goar i sai diganti dohot goar : ’adonay = Tuhan(-ku). Goar i dipukka sian bona ni hata di hata Heber hayah, na marlapatan ibana adong (molo bentuk qal). Alai molo bentuk hip‘il (kausatif) gabe marlapatan do i ibana mambahen adong. Goar i diampehon tu Debata (’Elohim) ni si Abraham, Isak dohot Jakob, dung dipatandahon Ibana dirina tu si Musa di dolok Sinai (Horeb) tikki disukkun si Musa ise goarNa. GoarNa dipaboa ’ehyeh ’aser ’ehyeh  (2 Musa 3:14) na boi dilapati Ahu do Ahu manang Ahu adong na Ahu adong (LAI Toba: Ahu nuaeng Ahu sogot) manang Ahu mambahen adong na Ahu mambahen adong. Sian lapatan na letterlet (hurufiah) i lam dipahembang ma lapatanna: Ahu adong di haadongonKu; Ahu manompa na Ahu tompa. Pandohan langsung sian napaboa goarNa i do i. Tikki si Musa  disuru paboahon goar i tu bangso Israel songon on dohononna: “Si ’Ehyeh marsuru ahu tu hamu!” (Si AHU ADONG/Si AHU MAMBAHEN ADONG marsuru ahu tu hamu). “Akkup ni i didok Debata (’Elohim) tu si Musa: songon on do dohononmu tu halak Israel: Si  יהוה ( si Jahowa) Debata (’Elohim) ni oppumuna, Debata (’Elohim) ni si Abraham, Debata (’Elohim) ni si Ishak, Debata (’Elohim) ni si Jakob marsuru ahu tu hamu; i do goarHu ro di salelenglelengna jala goar parningotan di Ahu marsundutsundut” (2 Musa 3:14). Si  יהוה ( si Jahowa) (= si IBANA ADONG/si IBANA MAMBAHEN ADONG). Tikki Jahowa paboa goarNa, marhata AHU do Ibana; alai molo si Musa manang bangso Israel paboa goar ni TUHAN i, ikkon marhata IBANA ma nasida: Si AHU ADONG/si AHU MAMBAHEN ADONG > Si IBANA ADONG/ Si IBANA MAMBAHEN ADONG. Boi ma i marlapatan: Si IBANA NAADONG I/Si IBANA NAMAMBAHEN ADONG i; manang NAADONG I manang PANOMPA i. Marhite pangalapation ni goar i, ditanda naporsea ma, ia Jahowa, i ma Debata na “mahahadir”, omnipresence (na tung tongtong adong di lambung) dohot na mahapencipta (panompa nasohatudosan), omnipotence (pargogo na so hatudosan). Dung dipaboa goar on, takkas ma Debata sisombaon ni Israel i maridentitas jala marintegritas. Goar ’Elohim ndang goar identitas jala ndang napaboahon integritas ni sisombaon i. Alai goar hasadaon ni akka na targoar sisombaon do ’elohim jala di ruar ni agama Israel marlapatan do ’elohim akka sisombaon (akka debata). Molo holan sada do didok ’el manang ’eloah. Sarupa do i tu goar ’ilah di hata Arab. Ganup do sisombaon digoari ’ilah. Sada sisombaon digoari ’ilah molo godang ’ilaha. Di halak Kanaan digoari ’elohin (akka sisombaon). ’El sian hata awl (Arab: awwal), lapatanna parmulaan, na mulamula. Dung dikombinasi goar ’Elohim tu goar Jahowa gabe patuduhon holan sada sisombaon ma ’Elohim,  jala nasa hata ulaon na pokok kalimatna ’Elohim tongtong ma marbentuk tunggal (ndang patudu na godang/jamak pokok kalimat (subjek)-na). Jala goar ni sisombaon ni Israel di Bibel i digoari ma Jahowa ’Elohim (Ndang hea didok ’Elohim Jahowa) (terjemahan Batak Toba do jotjot mandok Debata Jahowa; sasintongna ikkon Jahowa Debata do). Goar on boi do marlapatan: Jahowa do ’Elohim. Alai tong do boi  Jahowa ’Elohim marlapatan: Jahowa do manompa ’Elohim. Jadi molo ’elohim na so Jahowa (misalna ’elohim na margoar Ba‘al) tung na so jadi do sombaon ni halak Israel i. Holan sada do ’Elohim sisombaon ni Israel, i ma Jahowa.  Dung takkas goar Jahowa identitas ni ’Elohim ni si Abraham, Ishak, Jakob, jala holan sada nama ’Elohim  diantusi/ditanda Israel  sisombaon nasida, gabe boi ma patukkar-pasoring goar Jahowa dohot goar ’Elohim dijou halak Israel. ’Elohim gabe dilapati: naparjolo jala na tongtong sipajoloon (yang pertama dan yang utama), parmulaan ni nasa na adong, sitompa langit dohot tano. Jala sian i, barani ma halak Israel manceritahon na ’Elohim do manompa langit dohot tano on di 1 Musa 1:1-2:4a; Jala Jahowa ’Elohim manompa langit dohot tano on dohot nasa isina (tarmasuk jolma di Eden) di 1 Musa 2:4b-25. I ma ha-luarbiasa-on ni Sisombaon ni Israel (sisombaon ni Kristen) i: Ibana na paboahon goar aslina (si Ehyeh manang si Jahweh > si Jahowa), olo do dihonahon tu Ibana goar ni Sisombaon ni bangso naasing; songon goar ’Elohim dihonahon/dipanggoarhon tu Jahowa. Ala naung masa do songon i nang di Bibel i, gabe boi do dipanggoarhon goar ni akka sisombaon na tumimbo na tinanda ni ganup agama na adong di portibi on tu Jahowa. Misalna: goar Debata/ Dibata/Naibata, Mulajadi Nabolon, Lowalangi, Allah, Thien dohot na asing nari. Alai tutu, panandaon/haporseaon tu akka goar na dihonahon tu Jahowa i, ikkon panandaon/haporseaon tu Jahowa na dipatorang di Bibel i na ma.  Boasa ikkon diloas Jahudi/Kristen na songon i? Konsekwensi ni haporseaon ni Kristen do i, na mandok: ia Jahowa Jesus Kristus i nunga mangarajai saluhut bangso sian mula ni mulana, ndang sian mulai dung sahat hakristenon tu tonga ni bangso i. Jahowa do Sisombaon Natumimbo ni sada agama/bangso, na ditanda nasida di goar ni Sisombaon Natumimbo, na Sinomba nasida i, alai dung ro hakristenon tu nasida, dipatikkos ma panombaon ni bangso i hombar tu haporseaon pinaboana di Bibel i. I do ulaon marbarita nauli, ulaon patikkoshon asa hombar tu haporseaon na dipaboa di Bibel i haporseaon ni ganup bangso na so mananda hakristenon i dope. Martua do sada bangso na manjakkon haporseaon tu Jahowa hombar tu Bibel i, nang pe Jahowa dijou di bagasan goar ni Sisombaon Natumimbo, na nisomba ni akka ompuna na so mananda Jahowa najolo. Dikarang akka komponis Kristen ma ende na imbaru namanindangi taringot tu Jahowa na luarbiasa i.
2.      Mangoloi sosososo ni parpsalmen on do umbahen tung mansai godang akka ende naimbaru dikarang akka komponis sian najolo sahat tu nuaeng on, laho pakkeon ni siihuthon Jahowa Jesus Kristus mamuji goar ni Jahowa Jesus Kristus i. Si Daud ma tokoh na tarlumobi mangula ulaon mambahen akka ende manang psalmen asa adong pakkeon ni Israel mamuji goar ni Jahowa. Tong dope tarbukka kesempatan lao manggubah ende naimbaru sipakkeon mamuji goar ni Jahowa nang nuaeng on. Godang do huria sinuaeng on hurang ringgas mambahen ende naimbaru, manang mangguruhon manang mangendehon akka ende naimbaru na mansai godang dikarangi akka Kristen sinuaeng on. Sasintongna ikkon godang do tikki leonon ni akka parminggu lao mangguruhon akka ende naimbaru lao mamuji goar ni Jahowa Jesus Kristus. Mauliate ma nunga di hampir sude jemaat adong akka song leader, siihuthonon ni parminggu i mangendehon akka ende di parmingguon. Alai na susa, gabe jotjot do holan song leader i na marende, jala ndang marusaha parminggu i sampe mamboto ende na sobinoto ni ruas i dope. Na geok begeon, na adong i ma mangorai guru huria mambahen ende na so haru takkas diboto sude ruas i lao endehonon di parmingguan. Gabe sai holan sampulu ende ma diparulakulakkon diendehon di parmingguon i di bagasan sataon. Ndang huria na denggan huria na songon i. Ikkon semangat do huria mangguruhon dohot mangendehon akka ende naimbaru. Molo boi akka ende na diendehon di bagasan parmingguon i gabe ende ni akka jolma na humaliang gareja i. Misalna: Ende Haleluya Nabolon i nunga gabe hatagian na so Kristen pe mangendehon dohot mamalu radio mangendehon i ala tabo dibege. Ikkon boi ma nian ende ni Kristen i gabe songon ende “Butet” (Ende ni Batak Toba) na gabe ende na tabo diendehon akka artis ni Cina; manang ende Sinanggar tullo na sai diendehon akka bangso di portibi on. Siusahahonon do asa adong ende partondion na boi rap diendehon akka bangso namarasing akka agamana; alai molo diendehon i, boi hona be tu akka haporseaonna be. Marhite na songon i pe, barupe asa boi Jahowa endehonon ni sandok tano on; boi sude bangso mamuji goar ni Jahowa.
3.      Panandaon di Jahowa Jesus Kristus mangonjar roha ni ganup siihuthon Jahowa Jesus Kristus marbarita nauli; mambaritahon hatuaon ni Jahowa ganup ari dohot pajojorhon di tongtonga ni akka parbegu manang saluhut bangso, hamuliaon ni Jahowa dohot halongangan nabinahen ni Jahowa. Hatuaon (LAI TB: keselamatan; Heb: yeshu‘ato; Ing.: salvation; Jerman: Heil; Yunani: to soterion). Dia ma akka hatuaon naung pinatupa ni Jahowa jala dibasabasahon tu hajolmaon? Hatuaon do dapot ni si Adam dohot si Hawa di na holan diusir do nasida sian porlak Eden i jala diloas dope nasida mangolu, ia tung pe ikkon marukkil (hir hodoknasida). Hatuaon sian Jahowa do i na di na diloas Jahowa do mangolu si Noak, Sem, Ham, Japet dohot akka ripe nasida, rap dohot akka binatang-binatang na dipamasuk tu bagasan  parau i. Hatuaon sian Jahowa do i molo dijou jala dipillit Jahowa si Abram (na gabe margoar Abraham) laho mamulai sada bangso na gabe pasupasu tu saluhut bangso di portibi on. Hatuaon sian Jahowa do i molo dipillit Jahowa bangso Israel na gabe dalan patupa haluaon tu saluhut jolma manisia. Hatuaon sian Jahowa do i molo sai dipabakkit Jahowa akka panurirang  laho pasingot bangso Israel asa tongtong satia tu Jahowa jala mangulahon patik ni Jahowa. Hatuaon sian Jahowa do i molo disuru Jahowa AnakNa nasasadai ro tu portibi on asa unang mago ganup naporsea tu Ibana, asa hangoluan saleleng ni leleng na di nasida. Hatuaon sian Jahowa do i molo dipajongjong Jahowa Jesus Kristus HuriaNa jala dilehon Barita Nauli tu hajolmaon. Dia ma hamuliaon ni Jahowa na ikkon pajojoron di tongatonga ni hajolmaon? Sude nasa natinompa ni Jahowa patuduhon hamuliaon ni Jahowa Sitompa Langit dohot tano dohot nasa isina. Pajojoron ma hamuliaon ni Jahowa marhite na marnida dohot mangantusi akka natinompaNa i. Dia muse ma akka halongangan na binaen ni Jahowa na ikkon pajojoron? Mansai godang ma i akka halongangan na pinatupa ni Jahowa dibaritahon di Bibel i. Alai tarmasuk do halongangan na pinatupa ni Jahowa: hadirion ni jolma i sandiri na boi marhosa, marpikkir, maradat (mar-budaya), marakkal. Halongangan do i na diloas Jahowa jolma on marragamragam di  hata, bohi, nang warna ni hulinghuling alai boi marsada.
4.      Parpsalmen on mangalehon alasan boasa ikkon baritahonon Jahowa jala pajojoron hamuliaonNa  dohot halongangan binahenNa i: (1) Ala na timbul do Jahowa. Ibana do na tumimbo ni na tumimbo di segala hal dibanding tu akka na didok debata dohot nasa natinompaNa. (2) Ala na tama situtu do Jahowa pujion. Jahowa do na mambahen akka na denggan tu hangoluan ni jolma dohot tu portibi on. Sipujion do Ibana ala ni i. (3) Ala na sokkal do Jahowa. Sokkal = Ind.: dahsyat/ lebih disegani; Heber: me’od nora’; Inggr: to be feared; Jer.: wunderbarlich; Yun.: foberos.  (4) ala Jahowa mangatasi (= di atas ni) sude akka debata (kol ’elohim; all gods; segala ilah; segala dewata; alle Götterpantas tous theous). Songon na didok di ginjang i, molo tung adong pe na tardok ilah (’elohim), Jahowa do manompa i. Molo tung adong pe ’elohim (ilah-ilah; dewa-dewi) ni akka bangso, sude na i ajiajian sambing do. Ajiajian (= Ind: hampa; berhala-berhala; Heber: ’elilim; Inggr: idols; Jer: Götzen; Yun: daimonia > demon/eidola > idols). (5) ala Jahowa do manjadihon akka langit. (Marlappis-lappis do langit; adong na sampe pitu lappis). Alai dohot akka pangisi ni langit i dihakkam hata “akka langit” tarmasuk ma disi akka surusuruan; nang akka ilah-ilah. (6) ala hatongamon (Ind.: kehormatan; Yun: doxa; Heb.: hod) dohot hamuliaon (Ind.: kemuliaan; Yun.: megaloprepeia; Heb.: hadar) do di jolona. (7) ala hagogoon (Ind.: kekuatan; Yun: iskhus; Heb.: ‘oz) dohot hinauli (Ind.: keindahan; perhiasan; Inggr.: beauty; Yun.: oraiotes; Heb.: tip’eret) masa di bagasan habadiaonNa. Ala ni habadiaon ni Jahowa, pasti do uli (indah) di tikkina.
5.      Mananda Jahowa na songon i; diarahon parpsalmen on do sude marga dohot bangso ro di sude pangisi ni tano on, asa (1) mangalehon hamuliaon dohot hagogoon tu Jahowa. Marlapatan do i mangasahon hagogoon ni Jahowa laho mangatasi nasa parukkilon na adong di ngolu; jala pasangaphon Jahowa molo dung sidung taratasi sude parukkilon i. (2) Mangalehon hamuliaon tu goar ni Jahowa. Marlapatan do i pasangap goar ni Jahowa manang didia pe. Ndang jadi dohonon goar ni Jahowa ianggo so ture dalanna; ai hona uhumNa do sogot akka na marsineang di goarNa. (3) Mamboan silehonlehon tu Jahowa. Lapatanna: mamboan pelean dohot hamauliateon tu Jahowa. (4) Masuk tu bagasan akka alaman ni Jahowa. Ro jala dohot pasahathon pelean situtungon dohot pabadiahon ari Sabbat marhite na ro marari Sabbat laho mamuji pasangaphon Jahowa. (5) Marpahean na marhadohoan lao marsomba tu Jahowa. Lapatanna: Ndang jadi mamahe pahean na ramun, molo ro martangiang tu bagasjoro ni Jahowa. Jala olo mandalanhon/ mangihuthon ritus panombaon tu Jahowa songon nadiaturhon hombar tu patik ni Jahowa. (6) Jala akka hitir maradophon Jahowa. Lapatanna: Ikkon umbiar roha mida Jahowa sian mida nasa na adong. Jala ganup na ro tu Jahowa ikkon do taroktokon, sotung do adong lakkana na sala, panghataionna na pasalpuhu manang pangalahona na so ture, gabe hona uhum ibana bahenon ni Jahowa. Ala ni i, ganup sitanda Jahowa ikkon pamanat sude pangalahona siganup ari, asa hombar tu lomo ni roha ni Jahowa. Patut do sude bangso dohot pangisi ni tano on manangihon jala mangoloi harahara dohot sosososo ni parpsalmen on. Asa boi sude bangso dohot houm rap marende mamuji Jahowa; sude rap marsitutu mambaritahon Jahowa; jala saurdot manomba Jahowa napatandahon diriNa di bagasan Jesus Kristus i. Amen.
Pematangsiantar tgl. 6 Oktober 2017.  Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS). 

JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU XVIII DUNG TRINITAS TGL 15 OKTOBER 2017

PILIPPI 4:1-9

4:1  Onpe, hamu akka donganku na hinaholongan jala na hinasiholan, halasan ni rohaku jala tumpalhu; songon i ma marsihohot hamu di bagasan Tuhan i; hamu akka haholongan!
4:2  Hamu, Euodia dohot Sintike, huapoi ma hamu, asa marsada ni roha di bagasan Tuhan i.
4:3  Huelehelek ma dohot ho, ale Sunsugos na bontor, urupi ma nasida, akka naung mandongani ahu marukkil humophop barita na uli, raphon si Klemen dohot donganku saulaon na deba nari; di buku hangoluan i do goarnasida.
4:4  Marlas ni roha ma hamu tongtong di bagasan Tuhan i! Huulaki ma mandok: Marlas ni roha ma hamu!
4:5  Pabotohon hamu ma habasaronmuna tu saluhut halak! Donok do Tuhan i!
4:6  Unang holsohon hamu agia aha; alai sandok pabotohon hamu ma tu Debata pangidoanmuna marhitehite tangiang dohot elehelek mardongan mauliate!
4:7  Jala dame ni Jahowa na sumurung sian saluhut roha, i ma mangaramoti akka ateate dohot pikkiranmuna di bagasan Kristus Jesus!
4:8  Akkup ni i, ale akka dongan, pikkiri hamu ma nasa parange na sintong, na daulat, na tigor, na bontor, na uli, na denggan begeon ro di sude na targoar haburjuon, na tau pujipujian!
4:9  Ulahon hamu ma na ginuruhonmuna, na jinalo, na binege jala na niidamuna di ahu; dung i donganan ni Jahowa Sipardame i ma hamuna.

PABOTOHON HABASARON TU SALUHUT HALAK

1.      Hamuna dongan sahaporseaon nahinaholongan, nahinasiholan jala halasan ni rohaku.  Tung porlu situtu do ganup pangihut ni Jahowa Jesus Kristus pabotohon habasaron (LAI TB: kebaikan hati) tu saluhut halak, asa marhite sian i boi ha-Kristenon-i marpengaruh manang mampanghorhon di tongatonga ni ngolu ni hajolmaon. Molo so boi be mambaritahon Barita Na Uli marhite hata manang jamita, manang marhite Parmingguon Napahehe Partondion (PNP) (Kebaktian Kebangunan Rohani (KKR), dalan na dumenggan marbarita nauli i ma marhite na pabotohon (patuduhon) habasaron tu saluhut halak. Basar = ramah, manis, lemah-lembut, suka memberi; suka menjamu orang; bermurah hati; berperilaku agung (lambok manghatai; partamue; rade mangurupi; parsileonleon; marpangalaho naraja).  (Habasaron = kebaikan hati; epieikes; hitnahgutkem; modestia; Lindigkeit; moderation. Tumoho do terjemahan hata Batak Toba i).  Ala ni habasaron i, sampe longang roha ni saluhut halak  jala sukkunsukkun rohanasida: Boasa songon i basar manang burju, lambok, dohot pangalaho ni halak on na sai rade mangurupi; lambas rohana martamue? Lam tu lelengna botoon ni saluhut halak ma alus ni sukkunsukkun nasida i: “Ala na pangihut ni Jahowa Jesus Kristus do ibana!” Gabe tubu ma roha ni saluhut halak i maniru habasaron ni pangihut ni Jahowa Jesus Kristus i. Molo dung songon i, nunga tardok na marhasil pangihut ni Jahowa Jesus Kristus i marbarita nauli di tongatonga ni saluhut halak manang hajolmaon na marragam houm (suku), agama dohot paradaton (budaya)na.
2.      Marragam do dalan (cara) patuduhon habasaron i. Manang piga sian cara i: (1) di hata dohot pambahenan tongtong marsihohot di bagasan Tuhan i; (2) marhite na marsada ni roha di bagasan Tuhan i; (3) marhite na rade mangurupi; (4) marhite na marlas ni roha di bagasan Tuhan i; (5) Marhite haondopon martangiang dohot mangelekelek Tuhan i mardongan mauliate; (6) marhite na tung situtu situtu do ateate dohot pikkiran digoki dame jala diramoti di bagasan Jesus Kristus. (7) Mangulahon parange na sintong, na daulat, na tigor, na bontor, na uli, na denggan begeon, sude pangalaho na targoar haburjuon, dohot mangulahon pangalaho na tau pujipujian. (8) Mangulahon poda naung niguruhon sian apostel Paulus. Mudar ni halak Batak do sude pangalaho on. Ai molo halak Batak Toba, ikkon do: parbahulbahul nabolon; parsakkalan so ra mahiang; sitambori urat na tarida; sibornoki namahiang/narahar; sisihorsihori na masuak; parpustaha di tolonan; parhata nalambok malilung; pardalan na so tarunggil (= suruan na haposan situtu); partonggo sitombus langit; si raja mangoloi jala sioloan; na marpanarihon; na rap mangakkat  tu ginjang, rap manimbung tu toru. Jadi molo marsihohot mangihuthon Jahowa Jesus Kristus, tung lam tu dengganna do habatakon i, laos songon i nang haindonesiaon i.
3.      Apostel Paulus manurathon di Pilippi 4:1-9 on akka sipaingotna taringot tu rumang ni parngoluon, hataridaan ni haoloon tu poda haporseaon naung dipatorang ibana di bindu 1 – 3. Tung mansai ondol dihatahon apostel i sipasingotna on tu huria i, ala tung mansai solhot do dietong dirina tu huria i. Huria Pilippi ma sada huria na tung dihaholongi apostel Paulus; jala na takkas dihasiholi ibana (sai marsintasinta do apstel i asa sai rap ibana dohot huria i). Huria Pilippi ma sada huria na mambahen tung las roha ni apostel Paulus, ai huria on ma na tung manghangoluhon poda parhuriaon niajarhon ni apostel Paulus, jala tung manarihon ngolu ni siganup ari ni apostel Paulus; jala huria on ma na papungu tumpak pangurupion tu huria na adong di Jerusalem. “Tumpal” manang sada “kebanggaan” do Huria Pilippi di apostel Paulus.  Nionjar ni holong ni roha na mansai bagas, umbahen dipasahat apostel Paulus sipasingotna on. Maksudna, asa boi jala tolap ni huria i mangolu jala marsemangat marbaritanauli dohot pamajuhon huria i, manang beha pe jorbutna pangambation tu ulaon marbarita nauli  naniadopan ni huria i.  Diarop roha ni apostel i tung takkas “marsihohot hamu (= huria i) di bagasan Tuhan i”. Songon na nisosohonna tu huria Korintus na mandok: “Onpe, hamu angka donganku na hinaholongan, marsihohot jala so mubauba ma hamu, jala lam sumurung ma tongtong di bagasan ulaon ni Tuhan i, ai diboto hamu do: Ndang magopo halojaonmuna di bagasan Tuhan i” (1 Kor.15:58). Arop ni rohana i masa nian songon nanidok ni si Paulus tu Huria Rom: “Ai gomos do ditiop rohangku: Ndang tarbahen sirang hita sian holong ni roha ni Debata, na di bagasan Kristus Jesus Tuhanta i: Manang bahenon ni hamatean manang hangoluan, nang bahenon ni angka surusuruan nang angka harajaon, nang na masa nuaeng, nang na masa sogot, nang angka hagogoon pe, manang bahenon ni na di ginjang nang na di toru, ro di nasa na tinompa pe” (Rom 8:38-39). Marsihohot Huria Pilipi di bagasan TUHAN i na marsihothot manghaholongi nasida jala na so tarsirang ni agia aha holong ni Jahowa Jesus Kristus tu nasida.  Toho do i: Holong mangalap holong. Alai jumolo do Jahowa Jesus Kristus manghaholongi jolma; ala ni i tarjou do ganup jolma manghaholongi Jahowa Jesus Kristus jala marsihohot di bagasan holong i.
4.      Mansai narikkot do marsada akka naporsea jala gabe pangihut ni Jahowa Jesus Kristus. Ala ni rikkotna ikkon do masiurupurupan akka pangihut ni Jesus i lao padimundimun dohot patureture hasadaon ni akka siihuthon Jahowa Jesus Kristus i. Tarbortik do  tu apostel Paulus na so sada si Euodia dohot si Sintike dohot akka na asing, umbahen disosoi nasida asa marsada di bagasan TUHAN i jala dielekelek si Sunsugos mangurupi nasida asa marsada, ai akka naung marukkil do akka i mandongani apostel Paulus di ulaon marbarita nauli i. Alasan utama umbahen rikkot nasida marsada: ala naung tarsurat goarnasida di buku hangoluan; sotung maon gabe disesa goar nasida i sian buku hangoluan i molo so marsada nasida. Bada dohot parsalisian ma sada alasan na boi mambahen disesa goar ni pangihut ni Jahowa Jesus Kristus sian buku hangoluan i; jala mambahen gabe ndang dohot nasida masuk tu surgo hasonangan,  molo dung ro ari haheheon nabalga i.  Tu duansa na marbada manang marsalisi i do boi masa panesaon ni goar sian buku hangoluan i, molo sai torus nasida marbada manang marsalisi manang ndang marsada. Tarenunghon ma rikkot na sae sude parbadaan/parsalisian ni huria tu huria manang punguan Kristen dohot punguan Kristen manang sada Kristen dohot Kristen na asing, asa unang sesa goar nasida sian buku hangoluan i; manang asa unang muntul ulaon marbarita nauli nabinahen ni Huria manang Kristen i.
5.      Molo sae (ndang adong be) parbadaan/parsalisian di tonga ni huria, boi ma huria i marlas ni roha di bagasan Tuhan i. Molo mardalan huria i di bagasan pangalaho na hombar tu poda ni Jahowa Jesus Kristus na pinasahat ni akka apostel i boi ma huria i marlas ni roha di bagasan TUHAN i. Akka dia ma sihalashonon ni huria i? Godang sihalashonon ni roha ni huria i: (1) Ala dijou jala dipillit Jahowa huria i gabe bangsoNa. (2) Ala ditodo Jahowa Jesus Kristus nasida gabe ulaulaNa pararat harajaonNa. (3) Ala disuru Jahowa Jesus Kristus huria i marbarita nauli tu saluhut bangso. (4) Ala didongani Jahowa Jesus Kristus do huria i di nasa parukkilon nasida maradophon akka anti-Kristen. (5) Ala lam tu toguna do haporseaon ni huria i jala lam tu olona huria i mangolu hombar tu poda ni TUHAN Jesus Kristus pinasahat ni apostel i. Dohot akka alasan na asing dope. Huria na marlas ni roha i ma huria na marsemangat marbarita nauli.
6.      Disosoi apostel Paulus huria Pilippi asa ndang mangholsohon agia aha, alai sandok pabotohon tu Jahowa pangidoanna marhitehite tangiang dohot elekelek mardongan mauliate. Jadi tangiang ndang hapuasan ni holsoholso, alai pangidoan mardongan pangelekon tu Jahowa do tangiang i. Pangidoan i ma pasahathon akka nadihaporluhon tu hangoluan  di huria nang di ngolu siganup ari, jala na jelas-jelas pasti boi dapot, dung dipasahat tu na dietong boi mangalehon. I do sipasahaton di tangiang. Ndang be holso i, molo songon i do dipatorang di bagasan tangiang. Holso jotjot ndang pasidung masalah na terjadi. Alai tangiang nunga satonga ni ulaon, bahkan lobi sian satonga ni ulaon. Molo radot huria i martangiang, dipatuduhon i do na solhot parsaoran ni huria i tu Jahowa Jesus Kristus, ulu ni huria i. Radot ni martangiang patuduhon na tung dihalomohon huria i do ikkon pamotoi Jahowa Jesus Kristus di sude rencana dohot panggulmit ni ngolu ni huria i. Huria na marrencana laho pamajuhon huria, patogu haporseaon nang padenggan parsaoran di huria i, jala sude dipasahat i di tangiang tu Ulu ni Huria i, ndang be holso goar ni pangidoan i, alai sakkap na marisi tekad laho pasauthon na ma goar ni i. Elekelekon do Jahowa Jesus Kristus asa dohot Ibana mangdongani na marpangidoan i pasauthon pangidoanna i.
7.      Molo tung pe nunga adong haporseaon, panghirimon dohot haholongon di tongatonga ni huria i, ndang marlapatan saluhutna i, ianggo so adong do dame di tonga ni huria i. Ndang mardalan holong ianggo so mardame do na masihaholongan. Parcuma do marpanghirimon ianggo so adong do dame dohot akka dongan na sapanghirimon. Ndang mangula haporseaon ianggo so adong dame ni na masihaholongan tu akka dongan sahaporseaon dohot nanaeng hasahatan ni baritanauli na naeng baritahonon. Jadi tung porlu do asa: dame ni Jahowa na sumurung sian saluhut roha, i ma mangaramoti akka ateate dohot pingkiranmuna di bagasan Kristus Jesus! Ipe ikkon dame na sumurung do, ndang asal dame manang ndang holan dame na nilehon ni portibi on. Alana didok TUHAN Jesus Kristus: “Dame do hutinggalhon di hamu; dame na di Ahu, i do hulehon di hamu. Ndang songon pangalehon ni portibi on pangalehonku. Unang ma bonsa jala unang ma mabiar rohamuna!” (Joh.14:27). Tabi ni halak Kristen pe ikkon tabi mardongan dame do: “Shalom lakem” manang “Saklom aleykem!”), ninna (Dame ma di hamu) (Ingot ndang: Shalom aleyhem = Dame ma di halak i). Masa dame na sian TUHAN Jesus Kristus molo adong do na masisesaan dosa dohot haoloon mangaroi mangeahi nadumenggan. Dame, i ma keadaan na tutu situtu ndang adong parmusuon, parbadaan dohot parsalision; ndang adong hosom, teal, elat dohot late (h-o-t-e-l). Molo Dame ni Jahowa nasumurung sian saluhut roha mangaramoti akka ateate dohot pikkiran ni sude Kristen di bagasan Jesus Kristus masa ma akka na dumenggan di tonga ni huria dohot di tonga ni hajolmaon. Ala ni dame i, boi sude jolma mangula ulaonna be so hatahuton; jala di bagasan sonang ni roha. Patupahon dame ma naummarga ulaon di portibi on. Jala molo dileon Jahowa naummarga on tu hajolmaon manang tu huria, patut do jolma i marlas ni roha, jala di bagasan sonang ni roha mangihuthon Jahowa Jesus Kristus, sileon dame i. Dipatuduhon akka pangula ni huria ma na takkas nasida mardame, asa diihuthon akka ruas i. Sai dipargogoi huria i ma tongtong mangolu di bagasan dame, ai i do dalan na dumenggan manogu jolma na asing gabe porsea tu jala gabe pangihut ni Jahowa Jesus Kristus.
8.      Asa lam tu dengganna “masa depan” ni huria i, disosohon apostel Paulus akka dia na rikkot pikkiran ni huria i di bagasan pardalanan ni ngoluna: nasa parange na sintong, na daulat, na tigor, na bontor, na uli, na denggan begeon ro di sude na targoar haburjuon, na tau pujipujian. (TB: pikirkanlah: semua yang benar, semua yang mulia, semua yang adil, semua yang suci, semua yang manis, semua yang sedap didengar, semua yang disebut kebajikan dan patut dipuji). Akka ulaon na luar biasa do on sude. Parange na sintong i ma na sintong mangihuthon lomo ni roha ni Jahowa; na sintong hombar tu paradaton (budaya); na sintong hombar tu uhum negara; nasintong  hombar tu hukum internasional. Nasa na daulat (semua yang mulia)  i ma akka  haserepon, hatorukon ni roha, ha-soleh-on, haoloon mangoloi Jahowa Jesus Kristus, par-ibadah­-on, parsaoran na denggan. Nasa na tigor (semua yang adil), i ma akka na tigor (adil) hombar tu aturan ni TUHAN, aturan ni adat, aturan ni hukum ekonomi, aturan ni negara, aturan ni internasional. Nasa na bontor (semua yang suci), i ma akka ha bombar tu habadiaon na niaturhon ni Jahowa Jesus Kristus, niaturhon ni agama, dohot akka ritus-ritus na niulahon ni hakristenon. Nasa na uli  (semua yang manis), i ma akka na bagak, na pasonang roha, na mambahen terhibur akka na marsak, na parohon pangomoan na denggan. Sude nasa na denggan begeon (semua yang sedap didengar) i ma akka pangalaho (pambahenan) na gabe barita nauli tu jolma na asing; na so marisi hoax manang akka fitnah (pangaleaion manang na paroaroahon); pambahenan na mangurupi akka jolma napogos, akka na mangungsi, akka naginosagosa ni porang, akka usaha mambangun hajolmaon, akka usaha pamajuhon ilmu pengetahuan (parbinotoan). Nasa na tau pujipujian (semua yang patut dipuji), i ma akka haberhasilon mangulahon akka na denggan, patupa hadameon, pamajuhon kerukunan ni akka jolma na marasing agamana.  Akka on ma dumenggan dipikkirhon jala diulahon akka Kristen i, daripada sai holsoan.
9.      Hamuna dongan sahaporseaon na hinaholongan. Pos do roha, torop dope akka natoras nuaeng on songon si Paulus barani mandok tu anakkon manang tu donganna sapunguan: Ulahon hamu ma na ginuruhonmuna, na jinalo, na binege jala na niidamuna di ahu; dung i donganan ni Jahowa Sipardame i ma hamuna. Akka jolma na tolap mandok songon on ma, na botulbotul patupa dirina gabe tiruan jala parguruan ni akka jolma naumposo. Apostel Paulus parade dirina gabe sada guru na so pola marbayar; jala pangalahona ma tarlumobi na mangajari akka jolma na margaul dohot ibana, asa mamboto songon dia ma ngolu na sasintongna. Tiruan do ibana di hamandirionna mangurus dirina; hapiawaionna mangalului na rikkot tu siganup arina; hauletonna mangatasi akka hamaolon na masa tu dirina; hapandeonna mamakke tikki; hacerdasonna mangalusi akka sukkunsukkun na ikkon alusan; halancaronna manurat akka poda haporseaon dohot poda pangalaho sihangoluhonon; partangiangonna; hatahanonna mangadopi cuaca dohot haporsukon na ditipahon tu ibana; dohot hasatiaonna tu Jahowa Jesus Kristus. Nunga diajarhon apostel Paulus i marhite hata dohot pambahenan tu huria i. I ma na rikkot ihuthonon jala ulahonon ni siihuthon Jahowa Jesus Kristus, asa dohot ganup siihuthon Jahowa Jesus Kristus i martua. Amen.
Pematangsiantar tgl. 5 Oktober 2017. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).

JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU XVII DUNG TRINITAS TGL 8 OKTOBER 2017

JESAYA 5:1-17

5:1   Marende ma ahu nuaeng taringot tu hasianku, sada ende ni haholonganku taringot tu  porlak anggurna: Marporlak anggur do hasianku di punsu ni sada dolok na napu.
5:2   Jala dipakkuri, jala dijomputi angka batu sian i, jala disuanhon lopok na denggan tusi, jala dipauli sada tukkup di tongatongana, jala dihali sada pangilangan di bagasan, paimahon parbue na tonggi, hape na asom ditubuhon.
5:3   Antong hamu isi ni Jerusalem, jala hamu baoa sian Juda, ua uhum hamu ahu dohot porlak anggurhu.
5:4   Tung aha dope sibahenon nian tu porlak anggurhu, na so hubahen tusi? Boasa sai hupaimaima parbuehononna parbue na tonggi, hape na asom do diparbuehon.
5:5   On pe pabotohononku ma tu hamu sibahenonku tu porlak anggurhu: Umpatonku ma handangna, asa suda digagat binatang, lohaonku ma parikna, asa diluntak.
5:6   Bahenonku ma ibana gabe halongonan, asa unang dirantingi manang dipangkuri, asa tubuan suga dohot sihupi, jala dohononku akka ombun, asa unang mangalehon udan tu ibana.
5:7   Alai porlak anggur ni Jahowa Zebaot, i ma pinompar ni Israel dohot akka baoa sian Juda, suansuanan hasudunganna. Sai dipaimaima uhum, hape ida ma pangarupaon do, hatigoran hape ida ma anggukangguk do.

DIAROP ROHA NI JAHOWA DO HURIA I MAMPARBUEHON PARBUE NATONGGI

1.      Hamuna dongan sahaporseaon na hinaholongan di bagasan holong na sian TUHAN Jesus Kristus! Akka dongan partani, parhauma/parladang manang parkobun, mura do antusanna taringot tu akka aha na dibahen parhauma/parkobun (partani) asa tung mangalehon hasil na mansai denggan hauma/kobunna i. Molo somalna hasil ni sameter persegi hauma sakilo eme,  manang sian sahektar sampulu ton eme; dibahen ma nasa usaha asa boi nian dua kilo eme sian sameter persegi.  Molo sian sahektar  kobun kalapa sawit dua ton sahali panen diusahahon ma asa adong hasilna lima ton sian sahektar. Tano i diula (diolah) mansai denggan. Dipillit do boni na botulbotul nadenggan annon marparbue dung balga; ndang boni na calon lapung. Boni ni kalapa sawit na denggan somalna i ma boni na marsertifikat sian “balai benih”. Boni ni eme na denggan somalna i ma boni naung disertifikat pamarenta. Dung tubu suansuanan i, dibaboi, manang dipaias ramba-ramba na dibona ni kalapa sawit i. Dung i dipupuk dohot pupuk organik; di jagai asa unang diallangi bagudung tikki lao boltok; diburo asa unang diallangi pidong parbue ni eme i; dibahen undung-undung parpanenan di hauma i. Kalapasawit i dipupuk taratur; dijaga asa unang diallangi “gulok api” bulung ni kalapa i; denggan akka bulung naung matua i ditampuli jala atur dipapungu;   dijaga asa unang dininja panakko buah ni kalapa i; dipanen denggan jala buahna i ndang diloas maramperean di bona ni kalapa i. Tung jimpo dibahen. I ma gombaran ni naniula ni parhauma/parladang manang parkobun kalapa sawit di Indonesia on. Di Israel ndang adong eme manang kalapa sawit. Na adong, ima porlak jetun; porlak kurma; porlak anggur; (nuaeng on nunga adong porlak jeruk; porlak delima; porlak mangga; porlak pisang; porlak sayur; porlak gundur (semangka); porlak sayur. Adong na marratus manang marribu hektar). Di tikki ni si Jesaya, na gumodang porlak anggur do. Terkenal do anggur Kana manang anggur Israel. Ianggo sian Samosir mulai terkenal “Anggur Mangga Samosir” (saratus ribu sabotol limun). Molo marporlak anggur, pas do songon na dipaboa ni si Jesaya on diula parporlak anggur i asa haru godang situtu boi panenonna anggur na tonggi. Dipakkuri (diolah) tano i, dijomputi batubatu sian tano i, asa unang sukkot urat ni anggur i mangonsop ugan ni tano i;  bibit (boni/lopok) na denggan situtu (na calon manghasilhon anggur merah manang anggur putih na tonggi) disuanhon. Dipajongjong di tonga ni hauma i tukkup manimpan buah ni anggur i; dibahen pangilangan inganan mangolah (mamoro hua ni) buah ni anggur i asa dapot hua ni anggur i naboi gabe siinumon na mansai tabo; manang bahenon gabe anggur (na maralkohol) na denggan situtu sipalas badan. Ndang diboto halak Israel dope di tikki mangolah buah ni anggur na asom asa gabe marguna. Nuaeng on pe malo jolma di Eropa dohot di Israel mangolah anggur na asom asa gabe minuman na mansai marvitamin.  Tarsongon na dihitaon nuaeng: molo jeruk na asom do dihasilhon kobun jeruk, nunga tung pintor marsak parkobun jeruk i; jala godangan diambolokkon na ma buah ni jeruk na asom i, ndang diboto mangolah jeruk na asom i, asa gabe minuman na mansai marvitamin. Kobun anggur na songon i ma dibahen si Jesaya gabe bandingan (tudosan) ni bangso Israel, bangso nadipillit Jahowa gabe bangsoNa, na diarop gabe bangso na marpangalaho na denggan, sioloi Jahowa, sibahen las roha ni Jahowa. Alai asom jala pola sahat tu na igar do pangalaho ni bangso Israel i “didai” Jahowa. Ai gabe mardebata sileban nasida. Godang sian nasida na “murtad” sian haporseaon dohot pangoloion tu Jahowa gabe porsea tu Baal jala manomba Baal. (Tong do nian molo didok Baal lapatan ni i “Tuhan” do; alai ndang Baal, Tuhan sisombaon ni Israel; Jahowa Elohim manang Jahowa Zebaot do sisombaon jala sioloan nasida). Ala ni hamurtadon nasida i, gabe ndang be uhum (patik, aturan) ni Jahowa be diulahon; alai lomo ni roha ni Baal i na ma dipaolooloi, na mangido asa ikkon “rupaon” ni akka pangihutna (bahenonna na so adil (= kelaliman), na so uhum tu) akka Israel na mangoloi Jahowa dope. Ala ni pangolooloion nasida tu Baal hamurtadan nasida i, ndang be “hatigoran” (kebenaran) ni Jahowa na ditegakkon, alai gabe naso uhum (= keonaran), na mambahen masa anggukangguk di tonga ni bangso Israel i.  Nampuna Bangso Israel mangido akka baoa sian Juda (sibege panurirangion ni si Jesaya on), asa  lehonon nasida panimbangion, nasihat/sipasingot, akka  dia dope sibahenon ni Jahowa tu bangso Israel, asa Israel marparbuehon na denggan (na tonggi) bangso Israel hasian ni Jahowa i. Tung aha dope sibahenon nian tu porlak anggurhu, na so hubahen tusi? Songon i do nang sukkun-sukkun ni Jahowa Jesus Kristus tu sude huriaNa na adong sinuaeng on na mansai godang manghasilhon “parbue na asom”, jala nunga pola gabe “parbue na igar”.  Susa do tutu sada bangso/jolma, na sai pinahundul di halangulu hape sai lao tu talaga, sai pinaraja, alai sai marbakko “hatoban”.; sai ro tu nasida “Debata na sintong”, sai dipillit “debata gadungan”. Jadi aha na ma bahenon tutu tu bangso/Huria ni Jahowa Jesus Kristus na mamparbuehon buah na asom/igar i?

2.      Ala so boi dialusi baoa ni Juda taringot tu sukkunsukkun ni Jahowa i, Jahowa sandiri ma paboahon aha na naeng baenonna tu bangso Israel na songon porlak anggur sihasilhon buah anggur na asom i. Nanidok na di ayat 5 dohot 6 i, sibahenon ni Jahowa tu bangso Israel na murtad i, i ma dalan ni Jahowa lao mampulaksaehon bangso Israel i, asa tung mintop nasida sian tano on. Tumagon ma tutu “mago” sian tano on, daripada sai adong i, hape sai holan gabe bonsir ni hasusaan ni jolma sioloi Jahowa Jesus Kristus. Sibahenon ni Jahowa didok: Umpatonku ma handangna, asa suda digagat binatang, lohaonku ma parikna, asa diluntak. Bahenonku ma ibana gabe halongonan, asa unang dirantingi manang dipangkuri, asa tubuan suga dohot sihupi, jala dohononku akka ombun, asa unang mangalehon udan tu ibana. Molo diumpat handang ni porlak i, marlapatan do i: ndang adong be “perlindungan” sian  nampuna porlak i tu porlak anggurna i. I do keadaan na tung mansai “ngeri” situtu. Boi ma masuk akka binatang manggagati suansuanan i, mangaloha parik ni porlak i. Ala ni i tung mansai diluntak ma porlak i, jala suansuanan na so marguna ma tubu disi, jala mungkin gabe gambo tano i, na tano tur hian. Manang na tano naung diurus hian hatubuan ni anggur, ala diluntak gabe tano na “hassur” ma tano i, trap hansur dohot suansuanan anggur na adong di bagasanna. Na ngerian molo maluntak porlak na uli hian. Songon bohi na mansai uli jala bagak hian, gabe maderder diharati gulok. Sandok uhuman na mansai posi situtu ma bahenon ni Jahowa tu anggur dohot porlak anggurNa i, i ma bangso Israel bangso napinillitna i, hasianNa i. Ndang adong nanggo otik be asi ni roha, dohot roha na marpangulahi di Jahowa.  Alai songon i do tindakan ni Jahowa di zaman harorona di bagasan diri ni Jesus Kristus?

3.      Mansai asing do na disakkapi jala nadibahen Jahowa Jesus Kristus tu porlak anggurna, bangso Israel, na tung mansai “igar” pangalaho nasida tu Jahowa Jesus Kristus. Nunga takkas diurus Jahowa bangso napinillitna i asa boi eksis di tikki dijajah bangso Romawai nasida. Asa boi nasida manghasilhon “buah na tonggi” di tikki keadaan nasida na songon i. Nasida boi maribadah marsomba jala mamuji Jahowa di bagasjoro na diramoti bangso Romawi. Nasida boi ndang pola murtad sian haporseaon tu Jahowa nang pe nasida dijajah bangso Romawi. Alai igar situtu do pambahenan nasida tu Jesus Kristus ai so ditanda nasida ise Jesus Kristus i. Hasil na mansai asom jala igar, i ma pambahenan ni akka Sintua ni Malim, Parise, Saduse, Sibotosurat dohot ruas ni huria anti-Jesus na sampe mamparsilanghon Jesus jala pamate Jesus Kristus marhite na mamparsilanghon Jesus. Alai aha ma alus ni Jahowa Jesus Kristus tu bangso Jahudi, hasian ni Jahowa i, tikki masa parbue na mansai asom jala igar i.  Diolah Jahowa Jesus Kristus do parbue ni Jahodi na mansai asom  jala igar situtu i, gabe  dalan ni Jahowa Jesus Kristus mangalehon na tumabo ni na tumabo tu bangso hasianNa i laos manglehon tu saluhut hajolmaon. Ndang tarrimas Jahowa Jesus Kristus marnida hasil na asom i, marnida sude dosa naniulahon ni bangso Israel tu Jesus Kristus. Alai pangampunion ni dosa i do dibahen Jesus Kristus. Ai ninna do: “Ale Amang! Marpamuati ma roham mida nasida, ai ndang diboto nasida na binahennasida i” (Luk.23:34). Dipatupa Jahowa Jesus Kristus haluaon di bangso Israel, dohot di saluhut hajolmaon. Jala gabe martua bangso Israel ala hasesaan ni dosa naung disahaphon Jahowa Jesus Kristus tu sude suansuananna na di porlak anggurna i. Marhite i, diarop roha ni Jahowa Jesus Kristus do olo jala marsitutuma jolma i (bangso Israel/bangso napinillitna i gabe Israel naimbaru), mamparbuehon parbue na boi olahon gabe na marguna di hajolmaon. Ndang be doparsoalhon atik na parbue ni anggur na tonggi manang na asong boi dihasilhon jolma i, alai unang ma parbue na busuk, na so boi be olahon gabe na marguna tu hajolmaon mang tu ngolu ni bangso naung tinobusNa i. Dileon Jahowa Jesus Kristus kesempatan (tikki) tu HURIANa asa lao marparbue, jala parbue na i parbue na hasea, ndang na busuk. Ndang be digoari atik na parbue na tonggi manang na paet manang na asom. Sandok ikkon adong parbue na denggan hasilhonon ni siihuthon Jahowa Jesus Kristus.  "Ndada hamu mamillit Ahu; Ahu do mamillit hamu jala hupadiri hamu, asa laho hamu marparbue, jala asa mian parbuemuna i; asa dilehon tu hamu nasa sipangidoonmuna sian Ama i marhitehite Goarhu" (Yoh.15:16).  Sai dipargogoi TUHAN i ma HURIA i mamparbuehon parbue na denggan i, na boi mian, na marguna. Diparrohahon akka siihuthon Jahowa Jesus Kristus ma, asa parbue na nihasilhonna ndang pamaolhu olahon asa gabe parbue na mambahen las roha ni Jahowa Jesus Kristus. Amen.

Pematangsiantar tgl. 28 September 2017. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).



JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU XVI DUNG TRINITAS TGL. 1 OKTOBER 2017

MATEUS 21:23-32

21:23 Jadi dung bongot Ibana tu bagas joro i, laho mangajari disi, didapothon akka sintua ni malim dohot sintua ni bangso i ma Ibana, akka ninna ma: Huaso dia dipangasahon Ho?
21:24 Dung i ninna Jesus ma mangalusi nasida: Ahu ma jolo manukkun hamu; dung pe dialusi hamu Ahu, asa paboaonku tu hamu, manang huaso dia Hupangasahon di pambahenanKi:
21:25 Ia pandidion ni si Johannes, sian dia do i? Sian banua ginjang do manang sian jolma manisia? Dung i marpikkir ma nasida sama nasida, songon on:
21:26 Ia ninta: Sian banua ginjang, dohononna ma: Boasa so dihaporseai hamu ibana? Anggo tadok annon: Sian jolma, sihabiaranta ma natorop i, ai panurirang do si Johannes di roha ni jolma saluhutna.
21:27 Gabe ninna nasida ma mangalusi Jesus: Ndang huboto hami i. Laos ro ma hatana tu nasida: Antong, Ahu pe, ndang paboaonKu tu hamu, manang huaso dia Hupangasahon patupahon ulaonKi.
21:28 Alai beha do di rohamuna? Adong ma dua anak di na sahalak; jadi ditopot ma sihahaan, didok ma tu ibana: Laho ma ho, anaha, sadari on mangula tu porlakta!
21:29 Alai ro ma alusna: Ndang olo ahu! Hape disolsoli do rohana muse, gabe saut ma ibana laho.
21:30 Ia amaama i ditopot ma sianggian i, laos songon i do hatana, gabe didok i ma mangalusi: Olo, tuan! Hape, ndang saut laho.
21:31 Ise sian nasida na dua i mangulahon pinangido ni amanasida? Jadi didok nasida ma tu Ibana: Sihahaan i do! Dung i didok Jesus ma tu nasida: Situtu do na hudok on tu hamu: Tagonan do halak sijalobeo dohot boru na jahat bongot tu harajaon ni Debata, unang hamu!
21:32 Ai na ro do si Johannes tu hamu di dalan hatigoran, ndang dihaporseai hamu ibana; alai anggo akka sijalobeo dohot akka boru na jahat porsea do. Diida hamu do i nian; laos tong so disolsoli hamu rohamuna, laho manghaporseai ibana.

TUMAGON MA BULUS NIOLOAN TUHAN I JALA NIULAHON NIDOKNA, SIAN NA SAI MANGUNJUNI IBANA
1.      Sahat tu saonari sai pardebatan do taringot tu TUHAN Jesus Kristus. Ia so taringot tu huasoNa ma; taringot tu ha-TUHAN-onna ma; taringot tu haadongonNa nuaeng; manang taringot tu harajaonNa. Godang na sai naeng mansulikkit: Didia do kuncina umbahen olo jolma mangihuthon Jesus; porsea tu Jesus Kristus; mangulahon parenta ni Jesus Kristus. Marmassam do sakkap dohot tujuan ni jolma di panulikkiton nabinahenna be. Na denggan do akka panulikkiton i molo martujuan laho mambahen lam takkas panandaonna dohot panandaon ni jolma taringot tu Jesus Kristus; jala lam togu haporseaon ni jolma tu TUHAN Jesus Kristus. Sai unang ma nian panulikkiton i gabe mangaleai Jesus Kristus manang mambahen tata roha ni jolma taringot tu ha-TUHAN-on, hagogoon, huaso dohot harajaon ni TUHAN Jesus Kristus. Taparrohahon ma akka panulikkiton na binaen ni jolma nuaeng. Jala sude siihuthon Jesus tarjou mangalo sude akka hasil ni panulikkiton na sai paroaroa, palea TUHAN Jesus  Kristus dohot na mambahen  lam gale haporseaon ni jolma tu Jesus Kristus.
2.      Akka sintua ni malim dohot sintua ni bangso Jahudi di tikki i ro mandapothon Jesus di emper ni bagasjoro i tikki Jesus Kristus mangajari natorop.  Marsatahi nasida laho manulikkit Jesus Kristus  sandiri taringot tu Huaso dia do dipangasahon Jesus Kristus.  Nunga sai diparrohahon halak on naung tung mansai godang akka ulaon dipatupa Jesus Kristus na so tolap ni jolma nasomal (jolma biasa) mangulahonsa. Jesus mangusir setan, pamalum sahit (tarmasuk sahit hulit);  mambahen marnida namapitung, mardalan na pangpang; mulak mangolu naung mate; dohot lan akka na asing.  Na mirip mirip tu na songon i sai dietong akka sintua ni malim i do boi bahenon ni akka sisean ni sibolis. Na sial di roha ni akka sintua ni malim on, boasa Jesus na ro sian Galilea i boi mambahen  na songon i, hape nasida sandiri na sai mangoloi Jahowa di bagas joro i ndang boi mangulahon na songon i. So na adong sian daerah Israel Utara (Samaria/tarmasuk sian Galilea) bagabaga taringot tu haroro ni Mesias na boi mangulahon akka na songon i. Akka parbeguan do godang di Israel Utara, tarmasuk di daerah Galilea. Sotung do Jesus naung mambahen godang akka na luarbiasa i mangasahon hagogoon ni setan manang sibolis? Pengaruh ni Jesus on pe nunga lam tu gogo na di Judea, di sekitar bagasjoro, jala mambahen akka pangula ni huria di Jerusalem lam so ditangihon jolma Jahudi. Disulikkit nasida ma taringot tu huaso ni Jesus, asa molo hadapotan, huaso ni  Sibolis do  dipangasahon Jesus, nunga boi Ibana hatop dipamate; jala molo didok huaso ni Jahowa do dipangasahon, nunga boi Ibana dakwa on (aluhonon) di jolo ni pengadilan agama Jahudi; jala molo mangaleai Jahowa do pangakuanna mangasahon huaso ni Jahowa, boi ma Jesus i diuhum mate. Godang do panulikkiton na marmaksud na songon on nang nuaeng on. Disulikkiti akka poda ni Jesus i, ha-TUHAN-on ni Jesus i, hasintongan ni buku Padan Na Robi  namambaritahon Jesus i, asa boi agoon nasida pengaruh ni Jesus di zaman nuaeng on; asa lenyap TUHAN Jesus Kristus i sian parningotan ni jolma. Mangadopi usaha ni akka anti-Kristus manang Anti-Kristen on ikkon malo do Siihuthon Jesus Kristus, songon naung pinatuduhon ni Jesus tikki maralus tu akka sintua ni malim dohot sintua ni bangso i.
3.      Dibereng Jesus do boha pandangan ni jolma taringot tu si Johannes Pandidi di tikki i. Natorop mangakui na panurirang do si Johannes Pandidi alai ianggo akka sintu ni malim manganggap si Johannes Pandidi saingan nasida jala sisegai agama Jahudi. Di roha ni natorop, na dibohali huaso na sian Jahowa do si Johannes Pandidi umbahen torop ro jolma tu ibana mangido hasesaan ni dosa jala olo dididi. Dipillit Jesus Kristus sukkun-sukkun taringot tu huaso  na dipakke si Johannes Pandidi ala disulikkit huaso dia do dipakke Jesus Kristus umbahen na boi dibahen ibana akka na luarbiasa i. Dialog on sasintongna naeng mangajak akka sintua ni malim i mananda huaso na sian Jahowa dohot na sian Sibolis. Ala so olo akka sintua ni malim i mangaladeni sukkun-sukkun ni Jesus ba Jesus pe ndang olo mangaladeni sukkun-sukkun ni akka sintua ni malim i. Tumagon do gabe songon i ujung ni dialog, sian nasa mangaleon alus na pamasukkon diri tu jorgong ni alo mardialog (mardebat) i. Diusahahon TUHAN Jesus do asa akka sintua ni malim i sandiri mandapot alus tu sukkun-sukkun nasida sandiri. Dipasombu do ndang taralus sukkun-sukkun i ala so olo akka sintua ni malim i mangalusi sukkun-sukkun ni Jesus Kristus.
Godang do jolma sinuaeng on manulikkit “huaso” ni Jesus Kristus di zaman sinuaeng on, marhite na mardialog dohot akka pangihut ni Jesus Kristus. Jala jotjot pangihut ni Jesus Kristus talu maralus, ala hurang malo mangihuthon Jesus Kristus mardialog tu akka musuNa.  Akka na anti-Kristus/Anti-Kristen i manulikkit songon dia pangantusion ni pangihut ni Jesus Kristus taringot tu “ha-Anak ni Debata-on ni Jesus Kristus; taringot tu “Hadebataon” ni Jesus Kristus; taringot tu “Hatuhanon” ni Jesus Kristus. Disukkun misalna: Boasa porsea hamu ia Jesus Kristus i Anak ni Debata manang Debata manang Tuhan?  Tontu alusan ma songon pangalusion ni Jesus Kristus: Jolo alusi hamu ma jo sukkunsukkunhon ipe asa hualusi sukkun-sukkunmuna i: Boasa porsea hamu tu penganjur ni agamamuna didok “panurirang”, ‘gusti”? Molo dialusi, mandok: “Na songon i do diajarhon tu hami!” Leonon muna na alus tu sukkunsukkun nasida i: “Na songon i do diajarhon tu hami.” Dohot satorusna. Diujung ni panghataion i, diajak ma alo mardialog i, na tumagon do bulus oloan  TUHAN i jala niulahon na nidokNa sian na sai mangunjuni TUHAN i marhite akka sukkun-sukkun taringot tu Ibana.
4.      Na ro do TUHAN i marsuru akka naporsea tu Ibana mangulahon lomo ni rohaNa. Songon i do na masa di ganup agama na adong di portibi on. Ndang denggan akka jolma na marasing agamana, sai holan na marsual taringot tu TUHAN (Debata) ni ise nagumogo, na lobi marhuaso di tano on, di tongatonga ni hajolmaon. Tumagon ma akka pangihut ni agama i manukkun dirina be atik na songon anak sihahaan manang anak sianggian nadipaboa TUHAN Jesus Kristus di turpuk on do nasida. Anak sihahaan i mandok “Ndang olo ahu!” tu amana na marsuru ibana, alai nionjar ni pangoloionna tu poda ni amana, gabe lao do ibana mangula ulaon nadisuruhon ni amana i.  Anak sianggian i mandok “Olo bapa huulahon pe!” tikki disuru ibana mangula ulaon. Alai ala gait ni rohana manang ala disepelehon ibana  parsuruon ni amana i, gabe ndang diula ibana ulaon nadisuruhon ni amana i. Alai manang ise na manjaha barita on, dohononna do na so adong sian sihahaan manang sianggian i na dumenggan di roha ni Jesus Kristus. Ndang denggan molo sai asing di pamangan (bibir) sian di pangulaon. TUHAN Jesus Kristus mangajarhon: Molo “olo” ba “olo” ma; molo “ndang” ba “ndang” ma. (Kalau “ya”, ya lah; kalau “tidak”, tidak lah). Sihahaan dohot sianggian on ndang adong na songon i. Molo disuru TUHAN i pangihutNa (sahalak/ sapunguan jolma) mangulahon ulaon, ndang panindangion di hata na manontuhon sintong manang ndang sintong pangihutNa/jolma  i, alai ala pangulahonon ni pangihutna (jolma) i do. (sola gratia do manang tanpa gratia). Alai na dumenggan, i ma molo sarupa panindangion di pamangan dohot nadiulahon di pambahenan.  Marhahonaan do hata ni Jesus dison tu paragamaon ni jolma. Di paragamaon mansai godang teori pangoloion tu TUHAN na disomba hombar tu poda ni agama i. Alai godang pangihut ni sada agama ndang mangulahon aha na diteorihon di agamana i. Jahudi di zaman ni Jesus tung takkas do manteorihon patik “mas” nilehon ni Jahowa : “Haholongi ma TUHAN Debatam sian nasa ateatem, sian nasa hosam dohot sian nasa roham.” “Sihaholonganmu do donganmi doshon dirim.” Alai pagodanghu do manghosomi donganna jolma akka Jahudi i; ndang manghaholongi jolma na asing (na so saagama dohot nasida) doshon dirinasida. Ikkon gabe pasupasu nasida tu bangso na asing; alai gabe siburai jolma/bangso na asing do nasida. Molo manghatai dohot akka sijalobeo di tikki i taringot tu hajolmaon nasida: Tegas do nasida (akka sijalobeo) i mandok: “Heran do hami mamereng akka sintua ni malim di hutanami on; akka podana mandok urupan do akka na pogos; alai so hea nasida mangurupi na pogos. Molo hami sijalobeo on do; tutu ndang haru jotjot hami lao tu bagas joro pabadiahon ari papituhon i, alai tung mansai burju do hami mangurupi akka napogos dohot akka namarsahit.”  Akka jolma atheis di zaman nuaeng pe tong do didok songon pandok ni sijalobeo i. “Tumagon do songon hami on, ndang porsea hami tu Tuhan, ateis do hami, alai molo masa bencana alam di dia pe di portibi on, hami do parjolo mangurupi nasida. Holan hata do di hamu akka paragama i,” ninna nasida. Tu akka sintua ni malim na ro mangunjuni Jesus Kristus didok Jesus Kristus: Tagonan do halak sijalobeo dohot boru na jahat bongot tu harajaon ni Debata, unang hamu! Ai na ro do si Johannes tu hamu di dalan hatigoran, ndang dihaporseai hamu ibana; alai anggo akka sijalobeo dohot akka boru na jahat porsea do. Diida hamu do i nian; laos tong so disolsoli hamu rohamuna, laho manghaporseai ibana. Tung ditantang do ganup siihuthon Jesus Kristus, sadia konsisten nasida mangulahon parenta ni Jesus Kristus; jala sadia takkas do nasida mambahen panindangionna tarida di pangulaon nasida siganup ari. Di harajaon ni Jahowa Jesus Kristus ndang denggan “holan hata” so mardongan pangulaon; jala tong do ndang denggan “holan pangulaon” so mardongan pangoloion tu hata ni Jahowa Jesus Kristus. Unang ma niunjunan Jahowa Jesus Kristus marhite pangundukon tu hataNa, hape ndang diulahon; manang ndang diundukkon hata ni Jahowa Jesus Kristus, hape diulahon aha na diparentahon Jahowa Jesus Kristus. Ndang denggan molo : Kristen di hata, hape ndang Kristen di pambahenan. Tong do ndang denggan molo: Kristen di pambahenan, hape ndang Kristen di hata dohot panindangion. Tumagon do bulus roha: Kristen di hata jala Kristen nang di pambahenan. Ndang rikkot sai bahenon ngolu on gabe holan pangunjunan tu TUHAN i. Alai bahenon ma ngolu on hataridaan ni pangoloion tu TUHAN i.
Pematangsiantar tgl. 22 September 2017. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).

JAMITA SIAN EPISTEL TU MINGGU XVI DUNG TRINITAS TGL 1 OKT 2017

PSALMEN 25:1-9

25:1 Ho do, ale Jahowa, dihalungunhon rohaku.
25:2 Ale Debataku, marhaposan tu Ho do ahu, unang tung paila ahu, asa unang marsuraksurak akka musuku mida ahu.
25:3 Ndang tahe tagamon tarurak sude akkka na manghaposi Ho, sai maila do sogot akka pangose soada alana.
25:4 Ale Jahowa, sai pabotohon ma tu ahu akka dalanMu, jala ajarhon tu ahu akka bogasMu.
25:5 Sai togutogu ma ahu tubagasan hasintonganMu, jala ajari ahu, ai Ho do Debata ni hatuaonku, Ho do na huhaposi ganup ari.
25:6 Sai ingot ma, ale Jahowa, akka denggan ni basam dohot asi ni roham, ai sian na robi do akka i.
25:7 Sai unang paingotingot akka dosa ni haposoonku dohot pangalaosiku, sai ingot ma ahu, ale Jahowa, hombar tu asi ni rohaM, ala ni denggan ni basaM.
25:8 Pardengganbasa jala na  bonar do Jahowa, ala ni  dipodahon do dalan na tigor i tu akka pardosa.
25:9 Diparnonohon do uhum tu akka na dangol jala diajarhon dalanNa tu akka na tarjepol.

HALUNGUNHON MA JAHOWA JALA OLO MA HO MARDALAN DI AKKA DALANNA NA SINTONG I

1.      Nadenggan do parrohaon (jiwa) ni jolma molo adong dope “lungun” di bagasan rohana i. Malungun ndang holan masihol. Masihol i ma giot ni roha pajumpang dohot sasahalak. Molo “malungun” tung mansai marusaha do asa boi pajumpang dohot ise nanihalungunhonna, asa boi patuduhonna las ni rohana molo dung jumpangna. Molo so jumpangna nanihalungunhonna i, lungun manang sedih, marsak jala ndang sonang na malungun i. Molo barang do nanihalungunhonna i hape ndang boi digoki, olo do gabe alukon. Natoho situtu ma LAI manterjemahhon hata napsi ’esa’ di hata Batak: “dihalungunhon rohaku”. Maol do antusan terjemahan bahasa Indonesia i: “kuangkat jiwaku”. Hata Yunani di LXX era ten psykhen mou; Yunani moderen: upsosa ten psykhen mou “rohaku manghalungunhon”. Olo do marsahit jolma molo ndang targoki nanihalungunhon ni rohana. Lungun ni roha ni parpsalemn on patuduhon hagiot ni rohana dohot akka nabinahenna asa haru boi ibana pajumpang dohot Jahowa di bagas joro ni Jahowa dohot di bagasan panggulmit ni ngoluna. Tung mansai lomo rohana rap dohot Jahowa di bagasjoro nabadia. Tung mansai rikkot di rohana, asa boi begeonna poda/hata ni Jahowa, asa boi ulahononna di bagasan ngoluna. Molo so masa na songoni,  parpsalmen on gabe dipauruuru akka musuna. “Oooo ianggo hatana, sumar do taringot tu Jahowa Debatana i! Hape so marlapatan tu ngoluna. Nanggo pajumpang pe so hea ibana dohot Debatana i!” ninnaon ni musuna pauruuruhon. Hailaon bolon do di sahalak naporsea, molo so boi jumpa dohot TUHANna, ala ni akka pangambat na ro sian portibi on. Adong ma i ala ndang diloas portibi on pajongjong bagasjoro inganan parjumpaanna dohot Jahowa Jesus Kristus nahinalungunhon ni rohana.
2.      Pos situtu roha ni parpsalmen on tu Jahowa Debata, na so pailaonna ni Jahowa ibana. Lapatanna, pos do rohana, tung olo do Jahowa Debata pajumpang dohot ibana. Jala patupaon ni Jahowa Debata do nasa na rikkot, asa boi Jahowa apjumpang dohot parpsalmen on. Bahenon ni Jahowa do situasi asa boi adong bagasjoro jongjong di inganan ni parpsalmen on; aturon ni Jahowa do situasi, asa boi parpsalmen on dohot akka donganna sonang marminggu (merdeka/bebas beribadah) mamuji TUHAN Jahowa Debata, so digannggu akka jolma portibi on. Suruon ni Jahowa Debata do naposoNa na boi pasahathon sintong jala toho lomo ni roha ni Jahowa Debata naboi ulahonon ni parpsalmen i. Jala olo Jahowa Debata pasahathon pasupasuna tu parpsalmen i. Molo so masa nasongon i, jala diboto akka musu ni parpsalmen on na so terkabul (targoki) naniharaphon ni parpsalmen on, marsuraksurak do akka musu i mida parpsalmen on. Asa unang marsuraksurak akka jolma anti-Kristen mangarehei akka siihuthon Jahowa Jesus Kristus sinuaeng on dihaburjuhon akka Kristen i ma mangelekelek Jahowa Jesus Kristus, asa olo Jahowa Jesus Kristus manggoki (mangalusi) nanihalungunhon ni roha ni Kristen i pajumpang dohot Jahowa Jesus Kristus.
3.      On do pos ni roha ni parpsalmen on jala diarop rohana tong songon i pos ni roha ni akka siihuthon Jahowa Jesus Kristus: Ndang tahe tagamon tarurak sude akkka na manghaposi Ho, sai maila do sogot akka pangose soada alana.  I do tanda ni haporseaon ni pangihut ni Jahowa na togu jala na so olo mundur nang pe tung mansai luarbiasa pangambat ni portibi on. Ala pardenggan basa jala parasiroha na sumurung do Jahowa, pasti do ndang tarurak  akka na manghaposi Jahowa. Alana pasti do gokan (penuhan) ni Jahowa nahinalungunhon ni akka naporsea tu Ibana. Tabereng ma na songon i di bagasan sejarah ni bangso Israel, songon i nang di bagasan sejarah ni hakristenon di Indonesia dohot di negeri naasing. Di na so margellok Kristen i mangalo akka na anti-Kristen, sai dipatubu Jahowa do hagogon (kekuatan) dohot dipamasa keadaan asa boi Kristen i “pajumpang” dohot Jahowa Jesus Kristus di bagasan hadengganon/hasonangan. Namarhaposan tu Jahowa Jesus kristus tung so pailaon ni Jahowa Jesus Kristus. Alai ianggo akka pangose, i ma akka Kristen na murtad, pasti do pailaon ni Jahowa Jesus Kristus, jala maila di ngoluna di tano  on tarlumobi di banuaginjang sogot. Taringot tusi, nunga didok Jesus Kristus.
4.      Di naboi targoki nanihalungunhon ni parpsalmen on, adong manang piga na mansai rikkot leonon ni Jahowa tu ibana: (1) asa dipabotohon Jahowa akka dalanNa tu ibana; (2) asa diajarhon Jahowa akka bogasNa tu ibana; (3) asa ditogutogu jala diajari Jahowa ibana tu bagasan hasintongan ni Jahowa; (4) asa diingot Jahowa ibana; (5) asa disesa (unang dipaingotingot) Jahowa akka dosa dohot pangalaosion ni parpsalmen on. Dalan ni Jahowa i ma akka patik, uhum, aturan nang akka poda naung pinasahat ni Jahowa najolo nang nuaeng. Bogas ni Jahowa i ma akka naung dibahen Jahowa di tonga ni hajolmaon, di bagasan sejarah ni hajolmaon, jala adong tarida tanda-tanda ni pambahenan ni Jahowa di inganan i. Situs sejarah keagamaan Jahudi dohot Kristen ikkon dijaga asa sian i boi parsiajaran bogas ni Jahowa Jesus Kristus. Hasintongan ni Jahowa Jesus Kristus i ma akka dia ma naung diaturhon hombar tu patik dohot uhum n i Jahowa Debata, di hangoluan ni hajolmaon na mambahen marhasonangan hajolmaon on. Hasintongan ni Jahowa do na mardalan umbahen boi bahagia sada keluarga. Hasintongan ni Jahowa do namardalan umbahen boi mardalan denggan sada negara na mardemokrasi tarlumobi na marpancasila na markeadilan sosial. Molo diingot Jahowa sahalak naporsea (siihuthon Jahowa Jesus Kristus) disurathon ma goarna di buku hangoluan i, asa parsidohot ibana manean hangoluan na marhasonangan di surgo hasonangan i, jala ditano on pe dapotna hangoluan na marhasonangan. Dosa dohot pangalaosion i ma akka nabinahen ni jolma na maralo, na so sadalan tu patik, uhum dohot lomo ni roha ni Jahowa Jesus Kristus. Molo so disesa Jahowa Jesus Kristus i, sai tarambat do akka pasupasuna tu jolma pardosa/pangalaosi i.
5.      Sude dipangido parpsalmen on i, ala dihaporseai ibana do, ia  Jahowa i ma Debata ni hatuaonna; pardenggan basa jala parasi roha, na mamodahon dalanNa tu akka partigor dohot tu akka pardosa. Ai pardosa pe lomo do roha ni Jahowa asa mangolu jala mulak mardalan di dalan ni Jahowa. Diparnonohon (= dilehon sahat tu na marsundutsundut) uhum tu akka na dangol (LAI TB: orang-orang rendah hati) jala diajarhon dalanNa tu akka na tarjepol (=LAI TB: orang yang rendah hati). Holan sian Jahowa Jesus Kristus do tutu sude siihuthon Ibana dapotan tua jala martua. Martua do siihuthon Jahowa Jesus Kristus di tano on dohot di banua ginjang. Narikkot bahenon nasida di tano on: marbisuk jala pantas marroha. Mangasahon denggan basa dohot asi ni roha ni Jahowa Jesus Kristus do sude pasupasu dohot haluaon dapot ni akka siihuthon Jahowa Jesus Kristus. Ala ni i do umbahen ikkon umbisuk akka siihuthon Jahowa Jesus Kristus sian akka jolma na asing; jala umpantas rohana sian sude saluhutna i. “Asi ni roha dohot hasintongan do sude dalan ni Jahowa di angka na mangaradoti padanna dohot angka panindangionna” (ay.10).  Ala pardenggan basa do Jahowa jala parasi roha, lam margiat ma sude siihuthon Jahowa Jesus Kristus karejo mandapot sude denggan basa dohot asi ni rohaNa i, asa gabe bagian ni ngolu ni siihuthon Jahowa Jesus Kristus i, jala mambahen ngoluna dumenggan sian ngolu ni sude akka jolma na asing, asa sian i takkas gabe pasupasu siihuthon Jahowa Jesus kristus tu saluhut nahumaliangna.  Tabereng ma contohna si Bill Gate (par-Microsoft), prestasina, dohot hamoraonna, dohot haoloonna gabe pasupasu tu hajolmaon.
Pematangsiantar tgl. 23 September 2017.Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).