EPISTEL TU MINGGU JUDIKA TGL. 13 MARET 2016: JOHANNES 12:1-8
JOHANNES
12:1 Dung i onom
ari nari asa dapot pesta Paska i, sahat ma Jesus tu huta Betania, na niinganan
ni si Lasarus, na sinunggul ni Jesus sian na mate.
12:2 Jadi dipauli
nasida ma disi panganon ujuan di Ibana; si Marta do marhobasi, si Lasarus ma
sada donganna mangan disi.
12:3 Gabe dibuat
si Maria ma sahat i miak Nardus na arga na so marsaor, dimiahi ma pat ni Jesus,
obukna ma dibahen mangalapu. Jadi digohi uap ni miak i ma bagas i.
12:4 Jadi sada sian angka siseanna,
si Judas Iskariot na naeng manjehehon Ibana, mandok:
12:5 Boasa so ginadis miak i arga
tolu ratus hupang, bahen silehonlehon nian di angka na pogos?
12:6 Alai ndada
na pogos sinarihonna, umbahen na didok songon i; panangko do ibana tahe,
diusung do asiasi ni halak, ai tu ibana dipasahat puro i.
12:7 Dung i ninna Jesus ma: Pasombu
ma ibana, ai diparade do i hira tu ari hatatanomhi.
12:8 Ai tongtong
do adong na pogos di tongatongamuna, alai anggo Ahu ndang tongtong di
lambungmuna.
GODANG DO NADENGGAN NABOI
BAHENON, ALAI RUMIKKOT PATUPAHON NA MANSAI MANDOSAK HOMBAR TU HAPORLUAN NI
TUHAN
- Barita nauli marhite Epistel sipakkeon laho patogu haporseaon ni Huria, di minggu Judika on dienet sian Johannes 12:1-8, i ma taringot tu barita na dimiahi sada parompuan simanjojak ni Jesus, jala obukna dibahen parompuan i mangalapu pat ni Jesus i. Adong tolu inganan dibaritahon taringot tu na masa on i ma di Mateus 26:6-13 dohot di Markus 14: 3-9. Beda ni baritana, di Mateus dohot Markus dang dipaboa goar ni boruboru i, alai di Johannes takkas do didok, ia goar ni boruboru i si Maria, iboto ni si Lazarus (nahea mate alai dipangolu Jesus muse dung tolu/opat ari di kubur). Akkangna margoar si Marta. Marbeda do bagas inganan ni namasa on. Di Mateus dohot di Markus didok di bagas (oikia = bagas, jabu) ni si Simon nahuliton najolo, alai di tikki i nunga be dang huliton. Di buku Johannes didok na masa i di na niinganan ni (hopou en = di dia adong) si Lasarus, nasinunggul i Jesus sian na mate. Jabu ni si Simon dohot naniinganan ni si Lazarus on samasama di Betania. Sahuta do si Simon dohot si Maria dohot Marta (Joh. 11:1; Mat.26:6; Mrk.14:3). Jadi molo so sada do jabu/bagas ni si Simon on dohot naniinganan ni si Lazarus rap dohot si Marta dohot si Maria, saotikna boi nasida satamue. Tu bagas ni si Simon on boi ro si Lasarus dohot ibotona, ai si Lasarus nunga sai ditahi akka sintua ni malim naeng bunuon ni akka Jahudi, ai ibana mambahen godang Jahudi gabe porsea tu Jesus. Rikkot do panginsodingan asa uang pintor muramura ditakkup Jahudi i. Hape di tikki ro Jesus tu Betania, laos ro do akka Jahudi i, asa maksudnasida, sahali mandurung sahali dapot dua dekke nabalga (Jaha Joh.12:9-11).
- Di barita sinurat ni si Lukas (7:36-50) dipaboa na bongot Jesus tu bagas ni si Simon, sahalak Parise, jala disi ro do sahalak parompuan pardosa manonui (mamuri) pat ni Jesus marhite iluna jala diapusi parompuan i pat ni Jesus marhite obukna, dung i diusehon miak nahushus sian galas alabaster tu pat ni Jesus, diummai pat ni Jesus huhut sai tumatangis. Dison pammiakion ni pat ni Jesus dipatorang songon pambahenan laho manomunomu haroro ni Jesus, laos mangido hasesaan ni dosa. Dapot ni parompuan i do naniluluan ni rohana, ai didok Jesus tu ibana: “Nunga sesa akka dosami! Haporseaonmi do paluahon ho. Mardame ma ho muli!” (Luk.7:48.50). Pammiakion ni pat ni Jesus di barita on dang adong hubunganna tu pananomon ni Jesus. Alai dihubunghon tu adat ni Jahudi, na ikkon baenon ni parjabu nian aek mamuri pat ni tamue, hape si Simon Parise i dang mambahen songon i tu Jesus. Parompuan pardosa on, iluna dibaen mamuri pat ni Jesus jala miak na hushus sian galas alabaster dibahen paangurhon pat ni Jesus jala laos mambahen angur di jabu i. Tanda haundukon ni roha dohot panolsolion di dosa do pamurion dohot pamiakion ni pat ni Jesus binahen ni parompuan i.
- Sian barita ni Joh. 12:1-8 dohot Lukas 7:36-50 taringot tu pammiakion ni simanjojak (pat) boi dohonon, tung saguru tu pangalapation tu pambahenan i do lapatan ni pammiakion i. Du hali masa pammiakion ni pat ni Jesus dibahen parompuan, dua do lapatanna dipaboa Jesus tu natorop na rap dohot ibana. Lapatan na imbaru ma muse, pammiakion ni pamatang ni Jesus tikki lao mananom ibana (Joh.19:39) dohot tikki naeng miakan ni akka parompuan bakke ni Jesus tu tanoman ni Jesus (Luk.23:56; 24:1). Di pangantusion ni halak Jahudi, molo simanjujung (ulu) do dimiaki, martujuan ma i laho mamampe sasahalak gabe raja (patudos tu nanijalo ni si Saul dohot si Daud di barita na adong di buku 1 Samuel), manang laho papir tondi ni nanimiakan i, paboa nadonganan ni TUHAN i do ibana. Molo pat do dimiaki, dang holan asa hushus pat i dohot inganan i, alai marlapatan do i asa gopas simanjojak (pat) i laho patulushon sakkap dohot tujuan ni TUHAN di bagasan ngoluna. Molo sude do pamatang ni bakke dimiaki (dibalsemi nama goar ni i) asa unang bau bakke i, jala asa unang busuk, alai tongtong angur jala awet, jala boi tahan marratus taon. Dimiaki parompuan pat ni Jesus di jabu ni si Simon, Parise, jala gopas (tegak) do Jesus pasahat hasesaan ni dosa tu parompuan i, na so ditagam akka natorop i hian, tarmasuk ndang ditagam si Simon, Parise i sandiri. Dimiaki parompuan pat ni Jesus di jabu ni si Simon nahuliton hian /niinganan ni si Lasarus, asa gopas (tegak) pat ni Jesus lao mangalakka manuju silang naung ngongom di adopanna. Jesus mandok: “diparade do i hira tu ari hatatanomhi”. Pammiakion i, patuduhon na gopas do simanjojak ni Jesus mangalakka tu tanoman asa haru takkas taluhononNa hamatean i. Ndang tartaluhon ni bau ni tanoman i, hinaangur ni pat ni Jesus ala ni miak nardus naung dilapuhon tu simanjojak ni Jesus.
- Di tikki ro Jesus tu Betania, tu bagas ni si Simon nahuliton hian, niinganan ni si Lasarus, di ari Ahad (Minggu, tgl. 8 bulan Nisan/Etanim) dung salpu Sabbat (tgl. 7 Nisan), jala pitu ari nari asa Sabbat muse, manang onom ari nari asa dapot ari raya Paska (Jumat sore ari 14 bulan Nisan/Etanim), repot do sude na manghaholongi Ibana. Dipauli nasida panganon ujuan di tikki i manamuei Jesus, jala si Marta marhobasi. Si Simon dohot si Lasarus dohot akka sisean ni Jesus repot mambege akka pangajarion sian Jesus. Repot do si Judas Iskariot mamunten akka na masa i, jala mamikkiri andigan ma boi dapotna hepeng, andigan ma boi jehehononna Jesus asa adong hepeng dapotna. Salpu parpunguan on, hombar tu barita ni Markus dohot Mateus, pintor borhat na ma si Judas Iskariot manjehehon Jesus. Mohop ateate ni si Judas Iskariot ala so dioloi sipasingotna na mandok tumagon gadison miak na hushus niusehon ni si Maria i tu pat ni Jesus asa adong leonon ninna tu napogos. Si Johannes (panurat ni buku Johannes – sisean ni Jesus na tong hadir disi) disorohon paboahon tarboha bakko ni si Judas Iskariot tu hepeng. Pandapot ni si Johannes taringot tu usul ni si Judas Iskariot na mandok tumagon miak i digadis asa adong tuhorna i leonon tu napogos (mardiakoni sosial), si Johannes mandok: ndang napogos sinarihon ni si Judas Iskariot, umbahen didok gadison miak nahushus i, ai panakko do ibana, disalagunahon si Judas Iskariot do asiasi ni halak na dipapungu tu tanganna ala sitiop puro ibana. Dang dapot ni si Judas Iskariot hepeng sian miak nahushus i, laho ma ibana mangalului hepeng tu akka sintua ni malim marhite na manjehehon Jesus 30 rupia (Mat.26:15). Si Maria repot mambuat miak nardus na mararga 300 hupang (dinar) (gaji UMR 300 ari (hirahira sataon gaji ni parkarejo tikki i, jadi hira-hira mar-tolupulu onom juta ma arga ni i nuaeng on, molo dua juta rupiah UMR sabulan). Miak sian India do miak si songon i, jala boi pakkeon paangur-angur pamatang manang jabu lobi sataon lelengna. Jadi godang situtu do akka siihuthon Jesus “repot” molo ro Jesus tu inganan nasida. Songon i do sahat tu nuaeng on. Alai dipikkiri be ma atik harepoton na paling marguna tu Jesus do nanirepothonna i, manang na holan lao pasonang roha ni narepot i sambing do, manang repot asa tarida na balas jasa do, manang na sipaula (pura-pura) parduli tu halak na asing do harepoton i?
- Andorang so (manang laolao) mangan nasida, miak i diusehon si Maria tu ulu, tarlumobi tu pat ni Jesus, jala obuk ni si Maria dibahen si Maria mangapusi (mangalapui) miak i di pat ni Jesus. Mamereng pambahenan ni si Maria on do adong na hadir disi dohot si Judas Iskariot markomentar, jala ala ni akka komentar i, didok Jesus lapatan ni pambahenan si Maria i. Adong mandok, magopo situtu miak na arga i, ala diusehon si Maria tu ulu dohot tu pat ni Jesus (Mrk.14:4; Mat.26:8). Si Judas Iskariot mandok, tumagon miak i digadis, asa tuhorna i adong tu napogos. Sikap na dua massam on do najumotjot jumpang di jolma molo dung do manghatai taringot tu mambahen nadenggan tu Tuhan Jesus Kristus. Misalna, magopona i leonon sada horbo tu huria, tumagon ma nigadis i asa adong uang sikola ni dakdanak. Magopo na i leonon mas parhiasan 100 mayam lao mambangun bagas joro, tumagon binaen i manuhor tano sampulu hektar asa adong kobun kalapa sawit. Magopona i habis ongkosta sian Jakarta 20 halak holan manopot dakdanak di Zarfat manolohon rap mangan disi. Tumagon ma sude ongkosta hian tapapungu jala taleon tu nasida ai nunga cukup holan ongkosta i tu mangan dohot tu naporlu nasida sabulan. Molo sileonleon tu Jesus didok: “Magopona i... Tumagon tu ... nigunahon.” Masa pandapot na songon i, ala jotjot dirajumi, dang adong balos ni nabinaen i sian Jesus. Jala dietong ia nabinahen i tumagon mangurus hajolmaon, ai lomo ni roha ni TUHAN i do nang i. Masa komentar dohot pambahen na mandok “Magopona i ... Tumagon tu... nigunahon”, ala ndang diboto na ikkon adong do sileonon na polin holan tu Jesus, asa boi tulus dapot muse lobi sian nadidok magopo i, manang na dietong tumagon tu ... i. Ndang magopo molo binahen “angur ni ngoluniba” gabe angur ni Jesus. Jala ndang tumagon “angur ngoluniba” i manggus-anggus tu halak, sian na nigunahon i lao mambahen angur situtu Jesus. Sai ikkon polin tu Jesus do parjolo pikkiran, ipe asa akka naasing. “Jumolo ma lului hamu harajaon ni Debata dohot hatigoranna, dungkon ni i tambahononna do sude akka ondeng tu hamu!” (Mat.6:33).
- Alus
ni Jesus tu komentar na mandok “Magopona i.... Tumagon tu ... nigunahon”, songon on: (1) Boasa arsahanmuna parompuan i?
Ai nauli do nabinahenna i tu Ahu. (2) Pasombu ma ibana, ai diparade do i hira
tu ari hatatanomhi. (3) Ai tongtong do adong napogos di tongatongamuna, alai
anggo Ahu ndang tongtong di lambungmuna. Dipaingot Jesus, na so jadi arsahan manang
ise pe na mambahen nauli nadenggan tu Jesus. Uang adong na mandok tu akka
naburju mangalehon tu Jesus: “Ah, naginjang roha ni i. Mikkal i. Sai hira na so
tinanda i. Annon lomolomo ni i ma mandok hatana tu hita, ala adong dilehon i tu
Jesus. Holan tu Jesus do dilehon i, ia tu iba so adong.” Ai akka hata na mangarsahi akka sibahen nauli nadenggan do hata nasongon
i. Ikkon botoon do, molo adong na mambahen Jesus jaya, ikkon las do roha. Alana molo jaya Jesus, jaya do nang
akka na asing. Dung i dohot manganggo na angur. Dohot muse mandai na angur i,
laos dohot ma nang ibana angur. Songon i
do panghorhonna molo adong mambahen nauli tu Jesus.
Na so jadi ambatan manang ise pe na mambahen “angur” Tuhan Jesus Kristus. Ikkon pasombuon do i torus mambahen “angur” Tuhan Jesus Kristus. Si Maria mambahen na angur tu Jesus mardomu tu hatatanom ni Jesus. Dung pammiakion on, onom ari na mangihut na ma ditanom Jesus ala mate tarsilang. Sahat tu na tartanom Tuhan Jesus Kristus ndang sesa na angur binahen ni si Maria i. Tung so dibalsemi pe Jesus tikki lao mananom Ibana, manang tung so dibahen si Josep na sian Arimatea dohot si Nikodemus pe mir na marsaor aloë tu bakke ni Jesus tikki lao mananom, ianggo Jesus nunga dimiaki hian jala angur ni miak i torus lohot, jala angur ni miak nardus nabinaen ni si Maria i pataluhon bau ni tanoman i. Di kuburan i pe angur ni Jesus do na monang, ai tung miak naummarga situtu, jala naummangur situtu, jala haanguron na awet marpulu ari dibahen mamiaki Jesus. Pammiakion i, na marsitumudu tu pananomon ni Jesus, gabe pangaradeon lao pamonang Jesus maralohon hamatean i. Sahat tu nuaeng on pe, molo ziarah jolma tu kuburan ni hinaholonganna, sai diboan do na angur, saotikna bunga na angur. Marhite i naeng tariashonon ni na ziarah i, ia haanguron ni Jesus, haanguron ni haporseaon, nunga pamonang akka na mate i maralohon hamatean i. Nang di jabunise pe nuaeng on, molo dibahen Jesus torus angur-angur, talu do sude akka sumbia ni sibolis dohot sorop ni hamatean.
Huta Betania, targoar do “Huta ni akka nadangol/napogos”. Ai i do lapatan ni goar ni huta i. Alai nang pe songon i, adong do disi namora di holong dohot di haporseaon, namora di pambahenan na denggan tu Jesus. I ma si Simon nahuliton hian, si Lasarus, si Marta, si Maria, dohot na so dipaboa di Bibel i. Ai isi ni hutaon do na mangiringhon Jesus marsihundul halode lao masuk tu Jerusalem, huhut mangolophon: Hosianna. Pinasupasu ma na ro marhite goar ni Tuhan i, Raja ni Israel (Joh.12:12- (13)-19). Jesus satuju do sarihonon napogos, jala ro pe ibana tu Betania tong do lao manarihon napogos na disi. Alai pammiakion i ndaong jo lao manarihon napogos, alai lao mambahen nadenggan nauli tu Jesus ma jo. “Ai tongtong do adong na pogos di tongatonga-muna, alai anggo Ahu ndang tongtong di lambungmuna”, ninna Jesus (Joh.12:8). Pammiakion parpisahan do tong pammiakion i. Toho do nidok ni Jesus i. Ai dung manaek Tuhan Jesus Kristus tu banuaginjang, Jesus ndang be sai rap manang sai di lambung ni akka siihuthon Ibana be. Tikki so dilambung ni akka siseanNa be Jesus, disi ma masa panarihonon tu akka napogos lobi sian natolap ni akka sisean i. Ianggo tikki disi di lambung nasida dope Jesus, Ibana (Jesus) sandiri dope manarihon akka napogos i. Alai dung lao Tuhan Jesus tu banua ginjang, ikkon ma sarihonon ni akka sisean/pangihut ni Jesus ma akka napogos na mansai godang massam/rumang na i. Napogos arta, napos tondi, napogos parbinotoan, napogos haporseaon, napogos pangabahan ni roha, dohot akka massam ni napogos naasing, ikkon sude sarihonon ni sisean/pangihut ni Jesus. Jesus do marlulu di akka ulaon na songon i. - Pangarimpunan
- Sude ma sisean/pangihut ni Jesus patujolohon haporluan ni Jesus na tarlumobi (na tung mansai mandosak), asa dungkon ni i tung ture sude patupaon ni sisean/pangihut ni Jesus akka nadenggan nauli.
- Sude ma akka sisean/pangihut ni Jesus mambahen “angur” Tuhan Jesus Kristus manang didia pe jala manang di tikki dia pe, asa “haanguron” ni Jesus i manaluhon sude “uap” na ro sian portibion; asa talu sorop ni hamatean, jala talu bau ni kuburan, talu nang sumbia ni sibolis.
- Molo dung ndang di lambung ni sisean/pangihut ni Jesus be Jesus i, ikkon lam ganda ma panarihonon ni akka sisean/pangikut ni Jesus lao “mananggulangi” segala massam ni hapogoson na masa di portibi on.
Pematangsiantar,
8 Maret 2016.
Pdt. LaMBaS.
