EPISTEL MINGGU XX SETELAH TRINITAS, TGL. 9 OKTOBER 2016: PSALMEN 111:1-10
PSALMEN
111:1 Hallelu Yah! Pujionku ma Jahowa sian nasa roha di luhutan ni angka partigor dohot di huria i.
111:1 Hallelu Yah! Pujionku ma Jahowa sian nasa roha di luhutan ni angka partigor dohot di huria i.
111:2 Balga do angka pambahenan ni
Jahowa, hinalungunhon ni sude angka na lomo roha disi.
111:3 Hamuliaon dohot hasangapon do
parulaonna i, jala hot do jongjong hatigoranna i salelenglelengna.
111:4 Nunga dibahen Ibana sada
parningotan di halongangan angka na binahenna i, pardengganbasa jala parasi
roha do Jahowa.
111:5 Nunga diparbohali angka na
mangkabiari Ibana, diingot do padan binahenna i ro di salelenglelengna.
111:6 Nunga dipabotohon tu bangsona
gogo ni pambahenanna i mangalehon tu nasida parjambaran ni angka parbegu.
111:7 Hasintongan dohot uhum do
angka pambahenan ni tanganna, sintong do sude angka patikna i.
111:8 Hot do angka i ro di
salelenglelengna, dibahen do angka i di bagasan hasintongan dohot habonaron.
111:9 Nunga ditongoshon Ibana
haluaon tu bangsona, dipatik do padan binahenna i salelenglelengna, nabadia
jala na songkal do goarna i.
111:10 Biar mida Jahowa do parmulaan
ni habisuhon, maruli hapistaran na sumurung do sude angka na mangulahonsa; hot
do baritana i ro di salelenglelengna.
BIAR MIDA JAHOWA DO PARMULAAN NI
HABISUHON, MARULI HAPISTARAN NA SUMURUNG DO SUDE ANGKA NA MANGULAHONSA; HOT DO
BARITANA I RO DI SALELENGLELENGNA.
1.
Halak na olo mar-Hallelu Yah dohot mandok
pujionna Jahowa, i ma halak naung mananda akka dia ma nadenggan masa dibahen
Jahowa tu ngoluna, jala mansai takkas ditanda huhut diboto, na pambahenan ni
Jahowa do bonsir dohot na pasauthon nadenggan namasa i tu ngoluna. Halak na
marhallel (di budaya Arab didok: tahlilan)
manghatahon dohot pajojorhon akka pambahenan nauli nadenggan naung tarjadi di
ngoluna manang di ngolu ni hajolmaon, jala lao pajojorhon i marhite ende, jala
mangiringi ende i dipalu akka uninguningan (musik) na mansai tabo begeon ni
pinggol. Molo sian nasa roha marhallel dohot mamuji Jahowa, takkas do digubah hata ni ende i, jala diparade
aransemen ni logu ni ende i nang uninguningan na mangiringi ende i, mansai
akkor jala serasi. Ido dipatuduhon parpsalmen 111, di nadisurat ibana Psalmen 111
dibagasan sada bentuk puisi, na huruf parmulaan ni ganup kalimat dibahen songon
urutan ni alfabet (alef-beth) ni hata Heber. Dua pulu dua kalimat hata ni
psalmen on, jala duapulu dua alfabet ni Heber ma dipakke mamulai ganup kalimat.
Dipillit hata na dimulai dohot urutan ni alfabet ni Heber i. Namaol do mambahen
puisi na songon i, jala ikkon sian nasa roha do mambahen na songon i. Dibahen
muse psalmen on boi endehonon jala lengen begeon ni pinggol. Tontu ikkon sian
nasa roha do mangaransemen dohot mangendehon i, asa tabo begeon ni pinggol ni
jolma dohot begeon ni pinggol ni Jahowa. Jarang do adong puisi na disusun
songon i hombar tu urutan ni alfabet ni surat Latin.
Di luhutan ni akka partigor dohot di huria i, marhallel jala mamuji Jahowa
parpsalmen 111 on. Molo di luhutan ni akka pargeduk dohot di punguan ni akka
atheis do niendehon psalmen on, pasti do jojop pinggol ni akka i mambegesa.
Akka ende sekuler do dihalomohon akka pargeduk dohot akka atheis. Alai molo akka partigor dohot huria do,
mambege psalmen on, pasti do pintor lengen pinggolna jala ukkap ateate nang
partondionna manangihon. Molo ullomoan partigor manang huria mambege ende
sekuler jala jarang marhallel dohot marende pujipujian, nunga siparesoon atik
songon dia ngolu partondion ni huria/partigor na songon i. Parpunguan ni
partigor do huria i, ala ni i ikkon ma jumotjot patubegehonon hallel dohot
pujipujian tu Jahowa di tonga ni huria i. On hurang diparrohahon do di akka
kebaktian parmingguan na pinatupa ni HKI. Alasanna jotjot didok, gabe
palelenghu annon kebaktian i. Alai ndang alasan na sintong i. Tung denggan
situtu do molo ganup minggu dijaha sada psalmen di kebaktian dung sidung
tangiang introitus, manang dibahen psalmen i gabe ganti ni ayat introitus dohot
tangiang introitus.
2.
Di psalmen 111 on dihatindanghon parpsalmen i: Balga do akka pambahenan ni Jahowa. Boi
didok ibana songon i, ala naung diparrohahon ibana do akka na adong di
humaliangna dohot di parngoluon ni jolma tarlumobi di ngoluna sandiri. Jala
dihaporseai ibana, na Jahowa do mambahen saluhut akka na so hadadapan ni
pikkiran dohot pangulaon ni jolma dope. Jala dirajumi ibana, jolma i pe boi
mambahen aha naboi dibahen, tong do ala pangurupion dohot ala mandat nanilehon ni Jahowa tu jolma i. Dibereng
parpsalmen i do songon dia portibi on, songon dia langit dohot tano dohot nasa
isina. Godang dope disi na so tolap ni jolma mambahen songon i, jala boi masa
na songon i, tung ala pambahenan ni Jahowa do. Misalna, boi mardalan bumi
mangkalilingi mataniari, ala ni gravitasi ni mataniari dohot bumi, alai
gravitasi i tong do na diaturhon Jahowa boi masa songon i. Boi tubu suansuanan,
ala adong bonina, jala adong uganugan di tano i, jala adong sondang ni mata
niari na mambahen cocok las ni ari tu suansuannan i. Alai Jahowa do na manjadihon boi masa na songon i.
Ndang na masa sian sandirina i. Tontu akka ilmuan na sai manulak otoritas ni
Jahowa, manang na mardebatahon ilmuna, sai tulakon ni i do panindangion na
mandok na tung mansai balga do akka pambahenan ni Jahowa. Takkang do nabinahen
ni ilmuan na songon i. Ai namangganti Jahowa do ibana dohot ilmuna gabe
debatana. Ndang dihalungunhon ilmuan na songon i campurtangan ni Jahowa di akka
proses-proses ilmu na nisulikkitna. Dirimpu boi, hape tung sai disangkal ibana
pe peranan ni Jahowa di ilmuna, lam nalnal do pambahenan ni Jahowa di ilmuna i.
Alai ianggo akka na manghalungunhon pambahenan ni Jahowa, jala akka na lomo
roha di akka pambahenan ni Jahowa, pintor sai las do roha ni i patanakkon dohot
pabagashon akka penelitian, dohot patupahon akka karya na denggan na rikkot tu
hajolmaon; ai dirajumi rohana, na manorushon ulaon ni Jahowa do ibana di
ulaonna i. Jala tung takkas do pos rohana, na sukses do ibana di akka ulaon
markarya i, ala pos situtu rohana, na tung balga do pambahenan ni Jahowa di
ulaonna i.
3.
Sude ulaon dohot karya (nabinahen) ni Jahowa
mardongan hamuliaon dohot hasangapon do, jala akka tujuanna pe tujuan na mulia
jala na sangap do. Na mulia ima na marguna tu na denggan. Na sangap i ma
napatuduhon na timbo do hagunaan na denggan i. Habalikan ni i ma na ronsam
dohot na lea/paleahon. Ndang adong nabinahen ni Jahowa na ronsam, alai denggan
jala tung denggan situtu do, jala mambahen kagum manang ise pe namangida dohot
mangantusi. Diboto parpsalmen on do i sian barita nadisurat di 1 Musa 1 &
2. Di na sai torus do mardalan langit dohot tano dohot pangisina denggan jala
hot pardalan ni planet bumi di garis edarna, tong do ala na hot hatigoran ni
Jahowa di bagasan ni i. Di na sai marroha pangoluhon dohot marroha mangampuni
dosa jala parade haluaon Jahowa di akka jolma jala pasti do dapotan na songon i
akka partigor dohot huria i najolo nang di tikki nuaeng on, ala na tong do hot
hatigoran ni Jahowa salelenglelengna. Di na ditiop Jahowa padanNa tu si Noak,
na so lengsehononna be pangisi ni tano/portibi on marhite aek nasumar, tong do
ala na satia Jahowa di padanNa jala dirajumi do i hatigoranNa na ikkon marlakku
ro di salelenglelengna. Di na dipatulus Jahowa dalan haluaon dohot dalan tu
hangoluan marhite karya ni AnakNa Jesus Kristus, na mangula di tano Juda dohot
Galilea, tarsilang jala mate di dolok Golgata, jala mulak mangolu di ari
patoluhon dung hamamatena i, asa mangolu ganup na porsea di Ibana, tong do ala
na didalanhon Jahowa hatigoranNa i sahat ro di saleleng ni lelengna. Porlu do
argaan ni jolma manisia sikap ni Jahowa na songon i. Cara ni jolma manisia
manghargai sikap ni Jahowa i, i ma marhite na olo jolma manisia i mangolu di
bagasan hatigoran ni Jahowa, i ma:
Mangholongi Tuhan Jahowa sian nasa ateate, roha dohot gogo; jala
manghaholongi dongan jolma songon manghaholongi diri sandiri; huhut mambahen tu
halak aha nadipangido roha bahenon ni halak tu diriniba.
4.
Parningotan na mansai nalnal jala na tarida
berengon ni jolma taringot tu akka halongangan na binahen ni Jahowa, saotikna
adong do tolu, i ma: (1) Jolma manisia na ditompa tudos tu rupana tudos tu
pangalaho ni Jahowa; (2) Bangso NapinillitNa i gabe bangsoNa (Israel dohot
Israel Naimbaru/Pangihut ni Jesus Kristus) dohot (3) Buku Nabadia i (Padan
Narobi diuduti muse dohot Padan Naimbaru). Na sial panghilalaan, jotjot godang
jolma i mamorso, na parningotan di Jahowa do diri/hajolmaonna i; jala bangso
napinillit ni Jahowa (Jesus Kristus) jotjot ndang satia gabe saksi/sitindangi
ni Jahowa (Jesus Kristus). Alai ianggo Buku Nabadia i, i ma parningotan na
permanen, sahat ro di ajal ni hasiangan on. Alai ikkon sai mulak-mulak tu hata
asli ni Buku Nabadia do ganup partigor
dohot huria molo naeng takkas dapotna akka parningotan na jelas jala takkas
taringot tu akka halongangan naung binahen ni Jahowa. Godang terjemahan ni Buku Nabadia nuaeng on
(tarlumobi ma terjemahan ni Buku Nabadia i nabinahen ni akka kelompok LGBT) na
mambahen manimbil pangantusion na sasintongna taringot tu akka halongangan
binahen ni Jahowa i. Ala ni i ikkon manat do mamakke akka terjemahan ni Buku
Nabadia (Bibel) laho mangantusi taringot tu Jahowa dohot taringot tu akka
halongangan naung binahenNa.
Di bagasan hadirion ni jolma i dohot di bagasan Huria ni
Jahowa (Jesus Kristus) tung godang do sasintongna akka sipatudu, na tung
pardenggan basa jala parasiroha do Jahowa. Denggan basa ni Jahowa dohot asi ni
roha ni Jahowa do molo boi dope jolma i marhosa, dohot mangonsop hosa na
maroksigen, molo jolma i boi dope jolma i mandapot natiur jala taratur dapotan
sondang ni mataniari. Huria pe tung takkas do hataridaan ni pangalaho na
pardenggan basa jala parasi roha do Jahowa. Molo ndang tarpatudu huria be na
songon i, naung luntur do bakko parhuriaon ni huria i. Denggan basa dohot asi
ni roha ni Jahowa sipatuduhonon ni huria i ma: Siboan dame jala di bagasan dame
Huria i, ai sileon dame do Jahowa. Molo mangolu huria i di bagasan/marhite asi
ni roha ni Jahowa (Jesus Kristus), togu marhaporseaon, jala marpanghirimon na
mangolu huria i, takkas dame tarida di huria i, akka i do denggan basa dohot
asi ni roha ni Jahowa (Jesus Kristus).
5.
Laos denggan basa dohot asi ni roha ni Jahowa i
do bohal na dilehon Jahowa tu bangsoNa, tu akka na manghabiari Ibana. Naung
marpadan do Jahowa mandok: (*) Mangolu do akka partigor i binahen ni
parsihohotna marhaporseaon; (*) Tung so lomo do roha ni Jahowa mida hamatean ni
akka parjahati, so ikkon mida hamumulak ni parjahat i tumadikkon dalannai nian,
asa mangolu ibana; (*)Ahu ma tutu mandokkon ho sadarion: Ingkon haholonganmu
Jahowa, Debatam, jala marparange di angka dalanna, huhut mangaradoti angka
patikna, angka aturanna dohot uhumna, asa pangoluonna ho jala patoroponna ho,
jala pasupasuon ni Jahowa, Debatam ho di tano sitopotonmu nuaeng bahen
partalianmu; (*)Sai jumolo ma lului hamu harajaon ni Debata dohot hatigoranna,
dung i tambahononna do sude angka ondeng tu hamuna!; (*) Pangido hamu ma, sai
na lehononna do tu hamu; lului hamu ma, sai na jumpangan do hamu; tuktuhi hamu
ma, sai na ungkaponna do di hamu!; (*)Ai jaloonmuna do saluhut nasa na
pinangidomuna di tangiangmuna, anggo na porsea hamu!; (*)Ai ida ma, sai na
dongananku do hamu ganup ari, rasirasa ro ajal ni hasiangan on!. Tung mansai
godang padan ni Jahowa tu halak na porsea, sian mulai si Adam, Abraham, sahat
tu zaman ni Tuhan Jesus. Diingot Jahowa do ganup padanNa i, jala satia do Ibana
mandalanhon i saluhutna. Ala ni i ikkon
ma ganup naporsea parade diri bahen inganan ni hasasaut ni padan ni Jahowa
(Jesus Kristus).
6.
Tu si Adam dohot si Hawa, tu si Abraham dohot si
Sarah, tu si Jakob, tu si Josep bin Jakob, tu bangso Israel tikki proses lao
haruar sian tano Mesir dohot dung haruar sian Mesir, tikki di halongonan, tu si
Musa, tu si Josua, tu akka panguhum, tu akka panurirang, tu raja Saul, tu raja
Daud, tu raja Salomo, tu akka raja ni Israel, tu akka raja ni Juda, tu bangso
Israel di habuangan, tu bangso Israel di jaman ni si Ezra, Nehemia, tu bangso
Israel lao pajongjong bagas ni Jahowa dohot parik ni Jerusalem di zaman ni si
Ezra dohot Nehemia, tu Tuhan Jesus Kristus, tu akka sisean ni Jesus Kristus,
dohot tu Huria Kristen, takkas do dipabotohon Jahowa gogo ni pambahenan ni
Jahowa. Di akka peristiwa i sude, sai dipasahat Jahowa do tu ganup nasida akka
parjambaran ni akka parbegu (milik pusaka bangsa-bangsa). Sude na i
tong do marsakkap tu hamuliaon dohot hasangapon ni Jahowa dohot hajolmaon. Di
zaman ni Huria Kristen, dilehon Jahowa parjambaran ni akka parbegu tu huria i,
asa dohot akka bangso parbegu i gabe panean (sijalo) hangoluan na sian Jahowa
(Jesus Kristus); asa dohot nasida gabe bangso ni Jahowa (Jesus Kristus). Jala
ala ni i asa gabe rap marhasonangan saluhutna akka bangso. I do rikkotna asa
ikkon missioner Huria Kristen, ikkon manindangi jala marbaritanauli tu saluhut
bangso.
7.
Sude nabinahen ni Jahowa tung hasintongan (kebenaran) dohot uhum (keadilan) do. Memang ndang adong
otoritas na sanggup mandok na so hasintongan dohot uhum nabinahen ni tangan ni
Jahowa. Cocok tu jolma manang ndang cocok tu roha ni jolma nabinahen ni Jahowa,
tong do hasintongan i jala keadilan
(uhum). I do alana, na tumagon do jolma i mangihuthon pambahenan ni Jahowa
(Jesus Kristus). Ai nang dialo jolma i pambahenan ni Jahowa, tong do ndang taralo
ni jolma inon i. Sian najolo sahat tu nuaeng dohot sahat tu ajal ni hasiangan
on, sintong (teguh) do patik (titah) ni Jahowa (Jesus Kristus). Naung ditotophon
Jahowa, hot do i sahat ro di saleleng ni lelengna. Ndang simolengoleng
hasintongan dohot uhum (keadilan) ni
Jahowa. Molo hasintongan dohot keadilan ni jolma marasing-asing jala mubauba
do. Ai asing do hasintongan dohot haadilon ni jolma di Rusia dohot di Amerika,
asing di Tiongkok dohot di tano Arab. Alai ianggo hasintongan dohot haadilon ni
Jahowa sarupa jala hot do i manang di negeri dia pe i, manang di ugamo dia pe
i. Boasa songon i? Ala ganup naditotophon Jahowa takkas do i marojahan tu hasintongan dohot habonaron,
jala diulahon di bagasan hasintongan dohot habonaron (kejujuran). Ndang tarpauba ni hata torop hasintongan dohot
naditotophon Jahowa. I do umbahen ndang tarpadomu demokrasi tu hatontuan ni
Jahowa (Jesus Kristus). Alai diloas Jahowa bangsoNa mardemokrasi, holan lao
mandapot akka hatontuan lao mangatur ngolu ni hajolmaon do, na so maralo tu
hatontuan ni Jahowa (Jesus Kristus). Hatontuan ni Jahowa do “Unang ho manakko!”
Ala ni i ndang boi bahenon ni jolma hatontuan: “Adong do takko na badia!”;
ndang boi legalhonon ni jolma korupsi. Molo sude jolma manghangoluhon “sijujur
ni ninggor, sitikkos ni ari”, pasti pintor mardomu do i tu hasintongan dohot
haadilon ni Jahowa, manang didia pe i diulahon.
8.
Jahowa mangalehon “haluaon” (kebebasan) tu bangso na, i ma haluaon (kebebasan) patupa dirina gabe jolma na
sasintongna, jolma na adil jala jolma na bonar. Alai ndang dileon Jahowa tu
jolma (tu naporsea) haluaon (kebebasan)
marlomolomo. Bebas do jolma mamillit agamana manang huriana, alai ndang bebas
jolma laho menegai bagasjoro ni paragama na so saagama tu jolma na bebas i.
Haluaon sian dosa dilehon Jahowa tu akka na mananda dosana, alai ndang boi
ibana gabe marlomolomo mangulakkon mardosa. Adong do padan ni Jahowa dohot
ganup jolma namanjalo haluaon (kebebasan)
sian Jahowa. Nunga digoari deba sian padan i di ginjang. Padan ni Jahowa ma i.
Padan ni jolma na manjalo haluaon, i ma “mangolu di bagasan haluaon naung
jinalona i”. I ma songon nidok si Apostel Paulus di suratna tu huria Galatia:
“Unang haluaon i gabe parbonsiran di sibuk; sandok marhitehite haholongon i ma
hamu masioloan!” “Marguru tu Tondi i ma hamu marparange; unang pasaut hamu
hisaphisap ni daging!” “Unang marnaloja hita mambahen na denggan, ai na
manggotil do hita muse di tingkina i, anggo so pargale hita nuaeng.” “Taulahon
ma na denggan di saluhut halak, alai gumodang ma tu donganta sahaporseaon!” On
ma sabagian sian padan ni jolma mangalusi padan ni Jahowa tu jolma.
9.
Nabadia jala nasokkal do goar ni Jahowa. Ala ni i patut badia akka
jolma na mangoloi hataNa. Hosokkalon (kedahsyatan)
ni Jahowa mambahen patut jolma i mabiar mida Jahowa (bertaqwa kepada Yahowa). Jolma na mabiar (bertaqwa) mida Jahowa, ndang gabe maporus (melarikan diri) sian adopan ni Jahowa. Alana, manang ise na lari
(maporus) sian jolo ni Jahowa, hona toru dohot bura ni Jahowa do i. Alai manang
ise na mabiar mida Jahowa, sai marusaha do i laho padonokkon dirina tu Jahowa,
asa sampe boi ibana saor tu Jahowa, jala dapotan pasupasu, dengganbasa dohot
asi ni roha sian Jahowa. Mardomu tu usaha laho padonok diri tu Jahowa do gabe
martamba-tama bisuk ni namabiar mida Jahowa i. Alana, sian segala cara dohot segala
ragam ni pambahenan na denggan do patupaon ni na mabiar mida Jahowa, laho
padonokkon dirina tu Jahowa. Molo dietong hurang tama dope ibadahna, diusahahon
asa lam tama. Molo hurang “merdu” dope endena, dibahen ende na lobi “merdu”
dope. Molo hurang bagak akka peralatan sipakkeonna pasangap Jahowa, diusahahon
asa lobi umbagak dope. Molo hurang bagas dope ilmu naung diboto ibana, lam
diitambai ibana ilmuna, laho padonok dirina tu Jahowa. Disi ma masa takkas:
Biar mida Jahowa do parmulaan ni habisukon. Akka naung marbisuk i, jala na
martamba-tamba habisukonna, ala ni biarna mida Jahowa, taruli hapistaran
nasumurung (akal budi yang baik) ma
nasida. Akka jolma na songon on ma gabe raja sisukkunon di hapistaran dohot di
habisukon. Jala gabe sipujion ni hajolmaon ma ibana sahat rodi saleleng ni
lelengna. Jala ala ni habisukon dohot hapistaranna i, Jahowa pe gabe sipujion
di tongatonga ni hajolmaon sahat ro di saleleng lelengna. Tusi do disakkapi
Jahowa (Jesus Kristus) akka naporsea jala na gabe pangihutNa nasatia. Amen.
Pematangsiantar, 20 September 2016. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus