JAMITA SIAN EPISTEL TU MINGGU MISERICORDIAS DOMINI TGL 30 APRIL 2017
PSALMEN 116:12-19
116:12 Tung beha
ma pamaloshu tu Jahowa, ala saluhut denggan ni uhumna i tu ahu!
116:13 Jaloonku
do panginuman ni akka hatuaon, jala pajoujouonku do goar ni Jahowa.
116:14 Gararonku
ma akka bagabagaku tu Jahowa, apala di adopan ni sandok bangsona.
116:15 Arga do di
roha ni Jahowa hamamate ni akka na niasianna i.
116:16 Antong,
ale Jahowa, nunga tung naposoM ahu, naposoM do ahu, anak ni hatobanMu, nunga
diharhari Ho angka rante sian ahu.
116:17 Sai
pelehononku ma tu Ho pelean hamauliateon, jala sai pajoujouonku ma goar ni
Jahowa.
116:18 Sai
gararonku ma akka bagabagaku tu Jahowa, apala di adopan ni sandok bangsona.
116:19 Di akka alaman ni bagas ni
Jahowa, di parsitongaanmi, ale Jerusalem! Halleluya!
GARARONKU MA AKKA BAGABAGAKU TU JAHOWA
1. Hamuna
dongan sahaporseaon nahinaholongan di bagasan Kristus! Molo tajaha Psalmen 116
sian ayat parjolo sahat tu ayat parpudi, pintor boi do dadapon ni rohanta, aha
bonsirna umbahen pola disurat psalmen on pola marsampulusia ayat. Dua bagian
bolon na nitariashonna di psalmen on. Parjolo ma i pangaranapion ni rohana
taringot tu akka aha naung binahen ni Jahowa tu ibana, jala tarboha do jolma
sasintongna ditanda ibana marhite sian akka pargaulanna (ayat 1-11). Di bagian
paduahon, nagabe turpuk epistel sadarion, ditariashon ibana, akka aha
sibahenonna di bagasan paragamaonna, ala godang ni nadenggan naung jinalona
sian Jahowa (ayat 12-19). Di
pangaranapionna taringot tu naung dibahen Jahowa tu ibana, diakui ibana: (1) ditangihon
Jahowa do joujou dohot pangidoanna; dipaeleng Jahowa pinggolna tumangihon
joujouna; (2) dipalua Jahowa do tondina tikki dihaliangi rante ni hamatean,
tikki digogot banua toru ibana, jala tikki mardangol ibana; (3) dipatuduhon
Jahowa tu ibana, na tung parasi roha do Jahowa; (4) diurupi Jahowa do ibana
tikki tarjepol ibana siunjur roha; (5) denggan do uhum ni Jahowa tu ibana, jala
gabe mulak tondina tu ruma; (6) dipalua Jahowa do tondina sian hamatean; (7)
diapus Jahowa iluilu sian mata ni ibana; (8) dipalua Jahowa do patna sian
partuktukan. Ualu dapot ni parpsalmen on naung nijalona sian Jahowa. Diranap
ibana do na tung konsisten Jahowa marasiroha tu ibana, nang pe naung dangol
situtu ngoluna dihilala ibana. Aut unang pangurupion ni Jahowa nunga tung mago situtu ibana. Alai kesimpulan ni ibana taringot tu
pargaulanna tu jolma na asing, didok parpsalmen on: Sude jolma pargabus! Lapatanna,
ndang denggan molo sai holan marhaposan tu jolma iba molo naeng mangolu
denggan, ikkon holan tu Jahowa sambing do. Ndang denggan molo paposhu roha tu
jolma dohot maniop janji ni jolma, ai bakko ni jolma do “margabus”. Janji ni
Jahowa do sitiopon, jala Jahowa do bahenon haposan ni roha.
2. Songon
sahalak na normal parrohaon dohot partondionna, ala panandaonna tu akka
pambahenan ni Jahowa tu ibana, dituktuk ibana andorana mandok: Tung beha ma pamaloshu tu Jahowa, ala
saluhut denggan ni uhumna i tu ahu! Tama do nang hita maniru parpsalmen on.
Olo hita takkas mananda akka dia naung dibahen Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus tu
ganup dirinta, jala manukkun dirinta be aha bahenonta balos ni nadenggan naung
tajalo sian IBANA. Halak na so olo mangaranap dohot mangakui aha naung dibahen
TUHAN tu ngoluna, ndang olo i mambahen balos ni nadenggan na tu ibana. Hukum kemanusiaan do na songon i. Molo
tinanda aha na denggan nabinahen ni natoras tu iba, lao do roha mambalos i tu
natoras niba i. Molo tinanda aha na denggan nabinahen ni dongan sahuta, manang
tulang, dongan tubu, boru, tu diriniba, lao do roha mambalos akka nadenggan i
marhite akka nadenggan. Somalna, nadenggan do balos ni nadenggan. Tabilangi ma
jolo akka aha nadenggan naung dibahen Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus tu hita ganup. Ra
olo do ndang hajojoran i sude dison. Ganup do manjalo adong na khusus tu dirina be. Tugasta do
manungguli rohanta, dohot roha ni donganta, asa mananda aha nadenggan naung
dibahen Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus tu ganup hita.
3. Ndang
binoto atik nandigan parpsalmen on dipalua Jahowa sian hamatean (atik na
manembak tu halulua ni Israel sian hamatean ala ni bala pinamasa ni Jahowa asa
dipaharuar bangso Israel sian Mesir do; manang
ala na malua ibana sian hamatean di parporangan; manang di peristiwa na
asing, ndang takkas dipaboa). Najelas, mangolu dope ibana, ala ndang sahat
(dope) hamatean i tu ibana. Sandok, hombar tu haporseaon ni parpsalmen on, ndang
denggan asal mate boti akka naporsea tu Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus. Tung
mansai arga do di roha ni Jahowa hamamate ni akka naniasianNa. Jadi ndang lomo
roha ni Jahowa, asal mate boti akka naniasianNa i. Ikkon mate terhormat do,
akka naniasian ni Jahowa. Ikkon mate marlapatan tu harajaon ni Jahowa dohot tu
hajolmaon hamamate ni naniasian ni Jahowa (mate martir). Ikkon mate di bagasan
TUHAN i akka naniasian ni Jahowa. Ikkon mate maninggalhon jasa na mansai arga
tu hajolmaon molo mate naniasian ni Jahowa, ummarga sian nanidokna: molo arimo
mate maninggalhon bolangna, jala molo gaja mate maninggalhon gadingna.
Naniasian ni Jahowa mate maninggalhon warisan
sorgawi (siteanon sorgawi) di akka pomparanna dohot di dongan sahuriana.
Di na mangolu
dope parpsalmen on, dilehon ibana do dirina gabe naposo ni Jahowa, gabe
parhalado di huria ni Jahowa, manorushon ulaon haparhaladoon ni natorasna di
adopan ni Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus. (Di Terjemahan Indonesia, parpsalmen on
didok: anak dari hamba-Mu perempuan,
hata Batak Toba: anak ni hatobanMu). Manang na anak ni ise pe i, na pasti
natorasna parhobas manang parhalado ni
huria. Di haparhaladoon on pe, dihilala ibana do na Jahowa sambing do mangaloas
ibana gabe parhalado. Ai ala na diharhari Jahowa do akka rante sian ibana
umbahen boi ibana marhaladoi. Atik na rante dia nanimaksudna, ndang haru dipaboa.
Na adong hian do huroha sian pangalahona, na mangambat ibana asa boi gabe
parhalado. Ditanggali Jahowa pangambat i sian dirina. Misalna: disesa Jahowa
dosana, dipaulak ibana tu status naboi angkaton gabe parhalado. Jadi tong do
ditanda ibana hahuranganna, jala ditanda nang asi ni roha ni Jahowa. Sangap do
dihilala ibana ulaon haparhaladoon i jala tung diparsinta rohana do i. Tung i
na ma las ni rohana mangula ulaon i, dung diloas Jahowa ibana ditotophon gabe
parhalado di adopan ni bangso ni Jahowa. Tikki haparhaladoonna i, dipakke
parpsalmen on lao manggoki akka ulaonna mansai denggan di adopan ni Jahowa, di
tongatonga ni bangso ni Jahowa, tarmasuk di alaman ni bagas ni Jahowa, di
parsitongaan ni Jerusalem. Marhaleluya ibana disi. Tung mansai sitiruon do pangalaho ni
parpsalmen on di tongatonga ni Huria Kristen si nuaeng on.
Sian pangakuan
ni parpsalmen on, tarboto do, na malua do ibana sian hamatean, ala mangolu dope
ibana sahat tu namanurat psalmen on jala mangendehonsa. Ala sanga dope ibana mangolu, jala dilehon
Jahowa tu ibana tikki gabe parhalado (naposo) ni Jahowa, jala sudena i dirajumi
ibana hinorhon ni asi ni roha ni Jahowa, parpsalmen on martekad: (a) manjalo
panginuman ni akka hatuaon; (b) pajoujou goar ni Jahowa; (c) manggarar akka
bagabaga (nazar)-na tu Jahowa; (d) mamelehon pelean hamauliateon tu Jahowa.
(a)
Manjalo panginuman ni akka hatuaon. Molo tung so
sintua ni malim pe ibana di tonga ni bangso ni Jahowa, alai parsidohot do ibana
di tongatonga ni akka malim, na manjalo sian tangan ni sintua ni malim,
panginuman na marisi anggur, songon simbol ni hatuaon na naeng painumhonon ni
Jahowa tu na manjalo panginuman i. Panginuman na songon i dipatakkas TUHAN
Jesus Kristus do tikki dipatupa Ibana “parsipanganon nabadia borngin i uju
tarjehe Ibana”, na gabe panotopon ni ulaon nabadia. “Sude hamu manginum sian i.
Ai mudarHu do on, mudar parpadanan i, naniusehon humophop torop bahen hasesaan
ni dosa”, ninna TUHAN Jesus Kristus (Mat.26:27c-28). Sai tausahahon ma asa
parsidohot hita manjalo panginuman ni akka hatuaon i.
(b)
Molo sanga do parpsalmen on pajoujou goar ni
Jahowa, marlapatan do i, na tung mansai godang tikki dohot kesempatan manang
dalan na ture di ibana lao manjou goar ni Jahowa. Patik ni Jahowa mandok: “Ndang
jadi dohonon goar ni Jahowa, ianggo so ture dalanna. Ai hona uhumna do sogot
akka na marsineang di goarNa”, ninna patik i. Haru tikki manjaha buku nabadia ni Jahudi,
ndang boi dohonon goar JHWH, sai ditukar do i dohot goar ’Adonay (= Tuhan). Jadi
pajoujou Goar ni JAHOWA di tikki mandohoti ulaon mar-ari-Sabat do di bagasjoro
ni Jahowa di Jerusalem. Halak na tolap manjou goar ni Jahowa, i ma halak na
gabe haholongan ni Jahowa jala na takkas manghaholongi Jahowa, jala na mansai
radot mamuji pasangap Jahowa di ARI NI TUHAN i (najolo di ari Sabat, saonari di
ari Minggu/ari ni TUHAN). Martua do jolma akka nadipatolap Jahowa manjou
goarNa. Ai tu namanjou goar ni Jahowa, leononna do haluaon, malua sian
hagogotan, marmulia, dipalumbang Jahowa. “Jala jou ma Ahu jumpa di ari
hagogotan, asa hupalua ho, asa dipuji ho Ahu” (Pslm 50:15). “Jouonna ma Ahu,
jadi alusanku ma ibana, sai dongananku do ibana jumpa hagogotan, paluaonku do
ibana, jala marmulia ibana bahenonku” (Pslm 91:15). “Jadi joujou ma nasida tu
Jahowa di hagogotannasida i, gabe dipalua Ibana nasida sian hagogotannasida i” (Pslm
107:6 ptds ayat 13.19.28). “Sian hagogotan do hupajoujou Jahowa, gabe dialusi
Jahowa ahu, di na pinalumbangna i ahu” (Pslm 118:5). Tabahen ma dirinta be gabe
jolma na tolap manjou goar ni Jahowa. Kesempatan tusi nunga tung takkas dileon
TUHAN Jesus Kristus. Sai olo ma hita gabe sijou Goar ni Jahowa (TUHAN) Jesus
Kristus. Ai martua do hita disi.
(c)
Manggarar akka bagabaga (nazar) tu Jahowa. Nuaeng on na somal didok “janji iman”, i ma
bagabaga tu TUHAN nionjar ni haporseaon dohot haoloon mandok mauliate. Ndang
marasing i tu bagabaga (nazar) nanidokna di psalmen on/ buku nabadia i. Olo do
memang sahalak naporsea tarallang “bagabaga” (nazar), alai na so jadi solsolan
i, molo masa na songon i. Panguhum Jefta misalna, tarallang bagabaga (nazar)na
do ibana, alai ndang gabe disolsoli
ibana nazarna i, diulahon ibana do, ia tung pe dipangido tikki tu Jahowa
andigan boi ulahononna. Tikki disuru Jahowa si Jefta marporang mangalo halak Amon, marbagabaga do ibana
mandok: “Dung i marbagabaga ma si Jepta tu Jahowa, ninna ma: Molo dipasahat Ho
halak Amon tu bagasan tanganku: Manang aha na ruar parjolo sian pintu ni
bagashu manomunomu ahu, di na mulak ahu marsonangsonang sian halak Amon, ingkon
Jahowa nampunasa, jala pelehononku do i bahen pelean situtungon” (Pangh.11:30-31).
Hape boruna sandiri do naruar parjolo sian baba pintu ni jabuna di na sahat si
Jefta tu huta mulak sian parporangan. Dung dua bulannari, dipasaut si Jefta do
bagabagana i tu Jahowa, dipelehon boruna i tu Jahowa, jala ndang disikkat
Jahowa boruna i marhite hambing, songon na tu si Abraham tikki mamelehon si
Ishak. Martua do si Jefta namanggoki bagabagana, nang pe agoan boru ibana ala
tarallang bagabaga ibana disi. (Jaha satorusna: Pangh.12:1-7). Parpsalmen on manggarar bagabagana tu Jahowa,
jala ndang margabus ibana. Ndang songon akka jolma nadidok ibana “sude
pargabus”. Alai ditepati do bagabagana i.
(d)
Bagabaga ni parpsalmen on tu Jahowa i ma
mamelehon pelean hamauliaten tu Jahowa apala di adopan ni sandok bangsoNa, di
akka alaman ni Jahowa, diparsitongaan ni Jerusalem. Ndang dipaboa dison sadia
godang ni pelean hamauliateon i. Alai rajuman do i, sampe boi mangalehon mangan
sagat sude jolma na hadir di alaman ni Jahowa di bagasjoro i dohot di ruarna. Siat
do disi marduaribu halak tikki i. Pelean hamauliateon i, marrumang sipanganon,
jala dibagihon ma i panganon ni akka jolma na ro tu bagas joro, asing ni naung
dipasisi gabe balanjo ni akka malim. Di tikkinta sinuaeng di hutanta, marasam
saratus limapulu juta ma pelean hamauliateon i, sahali mangaleon. Pelean i
ndang na laho patuduhon na boi sibahenon, ndang patuduhon ginjang ni roha, alai
tung haserepon ni roha do i laho pasangap Jahowa, naung manumpakkon boi
bahenonna songon i di adopan ni Jahowa laos di adopan ni bangso ni Jahowa. Lam
martamba-tamba do hamoraon ni na manggoki nazarna tu Jahowa jala pasahat pelean
hamauliateonna tu Jahowa. Sude bangso ni Jahowa manghalashon pasupasu ni Jahowa
na sahat tu na marnazar i. Sai lam martambatamba ma jolma na olo marnazar na
songon ni nang di zaman ni hurianta sinuaeng on. Boi bilangan jari dope na boi
dohononta, sian ruas / parhalado ni hurianta, na botulbotul manggoki bagabagana
tu Jahowa, jala tung marsitutu mambangun huria i (di bangunan fisik, di
kesejahteraan ni pangula, dohot marsipanganon rap dohot huria i
manghamauliatehon akka denggan basa dohot asi ni roha ni Jahowa). Naeng ma parsidohot hita songon parpsalmen
on, di hata dohot di pambahenan. TUHANta ma mamasumasu hita saluhutna. Marhaleluya
ma hita mangendehon akka asi ni roha ni Jahowa. Amen.
Pematangsiantar, 7 April 2017. Pdt. Langsung Maruli Sitorus (Pdt. LaMBaS).