JAMITA SIAN EPISTEL TU MINGGU SEPTUAGESIMA TGL. 12 PEBRUARI 2017
1 KORINTUS 3: 1-9
3:1 Ahu pe, ale akka dongan, ndang tarbahen ahu
mangkatai tu hamu uju i songon na tu akka partondi, sandok songon na tu akka
pardaging do jala posoposo di bagasan Kristus.
3:2 Susu do hupainumhon tu hamu, ndada sipanganon
hian, ai ndang tarjalo hamu i uju i; gari nuaeng, gari so tarjalo hamu dope!
3:3 Ai tong dope hamu pardaging. Ai anggo masa di
hamu pangiburuon dohot parsalisian, nda pardaging hamu jala mamarangehon ruhut hajolmaon?
3:4 Ai nda parroha hajolmaon hamu, molo adong na
mandok: Sisean ni Paulus do ahu, jala na sada an: Sisean ni Apollos do anggo
ahu?
3:5 Ai ise Apollos; ise Paulus? Parhalado do
nasida, parhiteanmuna gabe porsea, jala ganup hombar tu pangalehon ni Tuhan i
di ibana.
3:6 Ahu do manuan, Apollos do pabornokkon; alai
Debata do patubuhon.
3:7 Asa ndada rajuman na manuan manang na
pabornokkon; Debata na patubuhon, i do!
3:8 Dos do na manuan dohot na pabornokkonsa; alai
ganup do manjalo upana, hombar tu pangulaonna be.
3:9 Ai dongan pangula ni Debata do hami; hauma ni
Debata, bagas ni Debata do anggo hamu.
1.
Hamuna dongan sahaporseaon, nahinaholongan
mardongan holong na sian TUHAN Jesus Kristus.
Didok Apostel Paulus do Huria Kristen tu hauma ni TUHAN Jesus Kristus.
Jotjot tadok Huria i “ladang ni TUHANta”.
Lambas dohot bolak ni hauma/ladang ni TUHANta i i ma nasa bolak manang nasa
lambas ni portibi on. Bagian ni hauma/ladang i do Huria Korintus, songon i nang
Huria Kristen ingananta marpungu. Ikkon olahon, suanan jala ramotan do
hauma/ladang ni TUHAN i. Disuru TUHAN Jesus do akka siseanNa ro di sude
pangihutna, asa lao tu sandok liat portibi on manaburhon manang manuanhon boni
ni Barita na Uli (Hata Ni TUHAN Jesus). Ai didok tu siseanNa: “Laho ma hamu tu
liat portibi on; jamitahon hamu ma barita na uli i tu nasa na tinompa
(Mrk.16:15)”, “podai hamu ma saluhut
bangso, didi hamu ma nasida tubagasan Goar ni Ama. Anak dohot Tondi Parbadia!
Laos ajari hamu ma nasida mangaradoti nasa hata naung hupatikkon tu hamu
(Mat.28:19b-20a).” Taringot tu ulaon manabur boni i, nunga dipatorang TUHAN
Jesus marhite umpamaNa taringot tu sahalak panabur, na manaburhon boni i tu
godang massam ni tano (tano dalan, tano
na batu on na so sadia hapal tanona, tano parsihupian, dohot tu tano na denggan).
Godang nari dope massam ni tano na so digoari di umpama i (tano dolokdolok,
tano gasgas, tano bakkalbakkal (gurun), tano gambo, tano londut/gambut, dohot
na asing). Tu sude tano i do ikkon saburhonon jala suanhonon boni ni Barita Na
Uli (HATA ni TUHAN). Maniru pambahenan ni Jahowa di tikki panompaon i do sasintongna ulaon manuanhon
Barita Na Uli tu sandok portibi on. Didok di barita panompaon i: “Dung i
ninna Debata ma: Dipantumburhon tano i ma duhutduhut dohot suansuanan, na
marparbuehon boni, hau angka na marparbuehon bonina di bagasan tudos tu
mansamna be di tano on, gabe manjadi ma songon i. Jadi dipantubuhon tano i ma
duhutduhut dohot suansuanan, na marparbuehon bonina tudos tu mansamna dohot hau
na marparbuehon bonina di bagasan, tudos tu mansamna. Dung i nunga denggan
diida Debata (1 Musa 1:11-12)”. Manuani sude tano ni portibi on, holan tinggal
parenta do dibahen Jahowa; jadi pintor masa jala tung denggan sude. Molo
manuanhon boni ni Barita Na Uli, tung dipatunggung Jahowa (TUHAN) Jesus do
jolma parsidohot laho mangula ulaon i. Ala tung mansai arga do jolma naung
tinobusNa i di TUHAN Jesus, i do umbahen diangkat TUHAN Jesus akka siseanNa i
gabe “dongan saulaonNa” (mitra kerja-Nya).
Dihatahon TUHAN
Jesus do akka umpama, na patoranghon taringot tu akka parkarejo di porlak
(hauma/ladang) di TUHAN Jesus: Mat.20:1-16 mandok: sarupa gaji ni nakarejo mulai pukul onom pagi dohot na
karejo mulai pukul 17 sore, jala rap manjalo gaji di pukul onom sore).
Mat.21:33-45 mandok: Akka naposo ni parporlak i dibalbali jala anak ni
parporlak i pe dipusa akka panggarap kobun (porlak/ hauma/ladang) ni TUHAN i. Mat.21:28:1-32
paboahon: Dua anak ni parhauma/parporlak gabe parkarejona. Na sada manjua lao
karejo, alai lao do muse. Nasada nari mandok olo lao karejo, alai ternyata ndang lao karejo. Di
Mat.24:45-51 dipaboa taringot tu akka parkarejo (naposona) na satia (nahaposan
jala namarroha) dohot na so satia (na jahat). Jala taringot tu porluna godang
akka parkarejo di hauma/ladang ni TUHAN Jesus didok TUHAN Jesus do tikki
marsuru siseanNa Ibana asa lao pabotohon naung songgop Harajaon Banuaginjang i:
Ninna ma mandok nasida: “Bidang do nian sisabion, alai otik do anggo pangula.
Onpe, elehelek hamu ma Nampuna sisabion i, anggiat dipaborhat angka pangula tu
sisabionna i. Laho ma hamu! Hira birubiru do hamu husuru tu tongatonga ni angka
babiat (Lukas 10:2-3)." (bd. Matius 9:37-38). Akka umpama dohot hata i
poboahon, boha maolna mangula di hauma/ladang ni TUHAN Jesus. Ala ni maolna i
do umbahen ditangianghon TUHAN Jesus nasida asa sada songon Ibana na sada dohot
AmaNa (jaha Joh.17:21). Hape di hauma/ladang ni Jesus na adong di Korintus
tikki i, adong akka parkarejo ni TUHAN Jesus na mambahen jolma hatubuan ni boni
ni barita nauli i gabe marhoronghorong (horong Paulus, horong Apolos, horong
Petrus, horong Kristus), jala parhorongon gabe so mambangun haporseaon dohot
parhuriaon, ndang padenggan hauma ni TUHAN Jesus manang Harajaon Banuaginjang
i. Ianggo parhoronghorongon i mambangun haporseaon dohot hauma/ladang/harajaon
ni TUHAN, ndang pola boha i. Asa gabe mambangun/ patoguhon haporseaon jala
padengganhon hauma/ladang/ harajaon ni TUHAN Jesus sude mamasa di Korintus i, umbahen
tung mansai lambok Apostel Paulus pasingot nasida di suratna tu huria Korintus
on.
2.
Hamu na hinaholongan. Mansai tabo hata ni
Apostel Paulus na mandok: Ahu pe, ale
akka dongan, ndang tarbahen ahu mangkatai tu hamu uju i songon na tu akka
partondi, sandok songon na tu akka pardaging do jala posoposo di bagasan
Kristus. Susu do hupainumhon tu hamu,
ndada sipanganon hian, ai ndang tarjalo hamu i uju i; gari nuaeng, gari so
tarjalo hamu dope! Ai tong dope hamu
pardaging. Ai anggo masa di hamu pangiburuon dohot parsalisian, nda pardaging
hamu jala mamarangehon ruhut hajolmaon? Ai
nda parroha hajolmaon hamu, molo adong na mandok: Sisean ni Paulus do ahu, jala
na sada an: Sisean ni Apollos do anggo ahu? Molo adong hape
parhoronghorongon na so mambangun/patogu haporseaon dohot na mambahen ndang
denggan parhuriaon (ladang ni TUHAN Jesus), jala gabe mangambat harararat ni
Barita na Uli, partanda do i na ruas dohot pangula di hauma ni TUHAN i akka
pardaging (parroha daging) dope jala kelas posoposo dope nasida di adopan ni
Kristus. Akka pardaging i ma akka na
mambahen ukuran portibi, pandapotna sandiri, ukuran organisasi dunia, ukuran
paradaton dunia, dohot ukuran hasomalan-hasomalan portibi, laho mangukkur dohot
mamunten huhut mangarahon parngoluon ni huria di pembangunan pantondion,
organisasi, parhepengon, parsaoran nang pembangunan fisik. Dirajumi apostel
Paulus do akka dongan Kristen ni di Korintus i akka jolma pardaging dope, ala
masa di nasida pangiburuon dohot parsalisian, jala mamarangehon ruhut hajolmaon,
i ma na marhoronghorong (markelompok-kelompok na marbolatbolat). (Adong mandok
sisean di si Paulus, sisean ni si Petrus, sisean ni si Apolos, jala gabe ndang
masiantoan, holan namasikritikan, jala kritikna pe ndang kritik mambangun).
Dipangido TUHAN
Jesus do (jala ditorushon Apostel Paulus pangidoan i), asa ikkon gabe akka partondi nian ruas dohot parhalado ni huria
Korintus dohot sude Huria Kristen na adong nuaeng on. Ikkon dipartondihon HATA
ni TUHAN, jala dipartondihon haporseaon naung disuanhon di bagasan ngolu ni
ganup parhalado dohot ruas ni huria i. Molo
partondi, mambahen ngolu ni partondionna nang partondion ni huria i gabe ukuran
ni hamajuon ni Huria Kristen. Ngolu partondion, i ma na mangolu laos paandar
akka parbue ni Tondi (ima: “Holong dohot
las ni roha, dame dohot lambas ni roha, habasaron, habasaon, haporseaon,
halambohon dohot hatomanon (Gal.5:22).” Holong do dipasang dohot
diasanghon; ndang horong. Las ni roha do dipataridahon, ndang mohop ni roha.
Dame do dipatupa, ndang meda.Lambas
ni roha do dibahen masianjuan, ndang hapicikon, hakerdilon manang parrohaon
songon botik namuramura malutik. Habasaron (kesabaran)
do dipakke lao mandalani ariari ni ngoluna, ndang gogo ahut sibahen namamora.
Habasaon (kemurahan) do dibahen lao
saling manarihon, ndang haholiton. Haporseaon (kesetiaan) do dipagomos laho manghirim hasasahat ni akka na denggan
di ngoluna; ndang akkal-akkal. Halambohon (kelemah-lembutan)
do dibahen patalu sude sumbia ni sibolis; ndang hakorason (kekerasan). Hatomanon (penguasaan
diri) do dibahen mangatasi saluhut nasa parsoalan; ndang hagarangon (sok jago). Tondina dipakke manghatai tu
Tondi ni TUHAN Jesus Kristus.
Apostel Paulus,
sada sian jolma partondi, mangarajumi akka jolma di Huria Korintus songon akka
posoposo, na mamorluhon susu, sipanganon na dauk (songon dauk ni bubur), na gok
vitamin na dihaporluhon laho sehat magodang. Nidokna sipanganon susu, na dauk,
na gok vitamin, laho mambangun partondion dohot haporseaon nang parange
nadenggan, i ma akka poda na pangoluhon, haholongon na manjujui masihaholongan,
hata ni TUHAN na gabe hata hangoluan jala ndang hata panguhumuhumion;
panogunoguon na patudu dalan tu hadameon; dohot parsaoran na padimundimun
hasadaon, dao sian na masisaliksalikan. Konsisten do Apostel Paulus mangalehon
panganon susu i tu Huria Korintus, ai di sude suratna i, ndang adong hatana na
manuhas-nuhasi akka donganna pangula manang parbarita nauli. Paling hata holso
dihatahon, na mangholsohon boasa sai mangasa bada halak i tu si Paulus. Torus
dope sipanganon susu i dimemehon Apostel Paulus tu Huria Korintus, nang pe
naung boi nian dohonon Huria Korintus i nunga dewasa mangihuthon sian umurna.
Sasintongna ikkon songon i do nian masa sahat tu tikkion laho mambangun
parhuriaon i (di partondion nang di pardagingon dohot pembangunan fisik).
Parhalado rap dohot ruasna mauas di panganon susu, jala olo paradehon dohot
manjalo panganon susu i. Toho do i, molo dung marumur huria siapulu taon manang
saratus limapulu taon, nunga tikkina nian tang (dewasa) huria i, jala tolapna mangallang
“indahan ras” dohot lompan na siak. Jala ndang be sai merengekrengek manang ndang diboto masianjuan. Huria na dewasa i ma
huria na tahan banting di segala cuaca, jala sehat manganhon sipanganon indahan
ras (sian poda ni TUHAN najinalona adong na maminsang, mamuji, mamuruki,
patikkoshon, nahurang domu tu rohana), ndang pintor muramura mamulos butuhana,
manang mandele holan so nadirohana saut. Akka na dewasa do ndang masipasombuan,
alai tolap masiaminaminan dohot masitukkoltukkolan.
3. Didok
Apostel Paulus: Ai ise Apollos; ise
Paulus? Parhalado do nasida, parhiteanmuna gabe porsea, jala ganup hombar tu
pangalehon ni Tuhan i di ibana. Ahu
do manuan, Apollos do pabornokkon; alai Debata do patubuhon. Asa ndada rajuman na manuan manang na
pabornokkon; Debata na patubuhon, i do! Dos
do na manuan dohot na pabornokkonsa; alai ganup do manjalo upana, hombar tu
pangulaonna be. Asa magodang di
bagasan hadewasaon ni parhuriaon, hatoguon ni haporseaon dohot hadengganon ni
hajolmaon, ikkon takkas be do masitandaan akka na sahuria, masibotoan roha,
jala boi masipodaan, huhut masiboto statusna di huria i laos mangulahon tohonan
statusna i (status ruas, status majelis, status parhalado, status parhobas/diakoni,
status parjamita, status namora, status napogos, status pegawai negeri, status
pegawai swasta, status sipukka huria, status panguduti ni huria, dohot status
na asing na adong di huria i). Tutu adong do siparrohahonon ni ganup, molo
masitandaan manang masibotoan na sahuria (masibotoan sahat tu rahasia terdalam), tung na so jadi
masipailaan, alai ikkon ma marsiadu masiurupan. Misalna: Naoto mangadu
pangajarion dohot poda sian namalo. Pangangguran mangadu karejo di jabu ni pangusaha.
Namora mangadu marsilehonlehon tu napogos. Napogos marsiadu mangalualu tu
namora. Parhalado mangadu (manjalahi) akka ruas na gale haporseaonna. Tung so
jadi parhalado mandok: “Ah so hea tarida igung ini i di gareja dohot di ulaon
adat, lot maup i.” Molo adong ruas na so hea mullop, diadu (dijalahi) jala
ditogutogu parhalado ma i asa boi ditogu lao paullophon. Molo masitandaan jala
masibotoan, pantang masipailaan, alai saboiboina masiaminaminan.
Dipaboa Apostel
Paulus boha carana asa unang masituhastuhasan jala unang masisaliksalikan. Molo
niantusan kalimat ni si Paulus i, on do nidokna: “Samasama parhalado do hami,
au dohot si Apolos, parhitean ni Huria Korintus porsea tu TUHAN Jesus Kristus.
Ndang pola sai bilangbilanganmuna, atik na ise hami naummalo marjamita,
naullambok manang naumburju.” I ma. Asa denggan parhuriaon, ikkon botoon
parsamaan ni sude ruas dohot parhalado na marragam statusna i, i ma samasama ruas
ni Kristus. Sama do hak dohot kewajiban ni ganup nasida di Huria i. Diparsamaan
i ma sude nasida dipasada. Akka halobian na adong di diri ni ruas i, gabe
patoguhon parhuriaon dohot parsaoran ma i dibahen. Haasingon ni Apostel Pauls
sian Apostel Apollos, dipaboa: si Paulus manuan, si Apollos mamornoki (maniram)
asa denggan tubu naung disuan i. Ikkon adong do na songon i. Pandita A mamulai
sada huria pagaran, alai pandita B do padimundimun pambangunan dohot mambahen
godang ruas, jala pandita C mandapot godang narikkot tu siganup ari sian
huria pagaran i. Memang ikkon songon i
do. Boasa boi songon i, ala TUHAN Jesus Kristus mambahen tubu nasinuan i (huria
nadimulai pandita A i); jala TUHAN Jesus Kristus na manosoi akka ruas dohot
parhalado diuluhon pandita B asa tung mansai ringgas nasida mambangun bagasjoro
i jala mambahen marrongoman jolma asa mandaftar gabe ruas. Jala laos TUHAN
Jesus Kristus do na mambahen lam godang pandapotan ni huria i, ala tikkostikkos
diula parartaon ni huria i, umbahen boi pandita C dapotan jala boi “mandai” na
tabo sian ruas i. Unang antong digugai pdt A dohot pdt B ulaon ni pdt C ala sai
mangiburu, jala mandok: “Gabe i mangallangi gurampang, so na ibana mangungkit
batu,” ninna. Gabe sai diparoaroa pdt A dohot Pdt B pandita C i, asa haru
dilutu sian huria pagaran i. Ndang denggan songon i. Pdt. C pe antong, diingot
ma akka pandita na jumolo mangula ulaon i di inganan i, marhite na mangido
pandita A manang pandita B ro sasahali tu huria naung tubu i, jala dilehon
silas ni rohanasida. Ianggo denggan be do pandita masisambungan di ulaonna,
tung mansai las do roha ni huria i, jala lam togu haporseaon nasida.
Songon i do nang
akka sipukka huria, sibangun gareja (silehon tano ni huria misalna) dohot
situmpaki ulaon (na mambiayai pembangunan ni gedong bagasjoro i) di huria asa
tung maju. Ndang denggan molo sai masiasangan nasida di huria i, mandok: “Au
do. Au do!” Mansai denggan molo sude mandok: “Hita do!” Jala masipajolojoloan
masipasangapsangapan. Molo songon i, kan lam marsangap do akka sipukka huria,
sibangun huria, dohot situmpaki pembangunan ni huria i. Molo sahat tu ujung ni
ngolu nasida be, sai boi nasida masipasangapsangapan, tung mansai hormatan ni
huria i do nasida muse nang dung mate be.
Si Paulus mandok: Dos do namanuan dohot na pabornokkon, jala ganup do
nasida manjalo upana, hombar tu pangulaonna be. TUHAN Jesus Kristus do na
patubuhon. Jadi molo huria i pasangap
TUHAN Jesus Kristus ala Ibana patubuhon huria i, diulahon huria i ma di
bagasan dame dohot dos nang las ni roha songon nanianjurhon ni panurat buku
Heber: "Ingot hamu ma angka na
manguluhon hamu, na paboahon hata ni Debata tu hamu; ujung ni pardalanannasida
ma bereng hamu, jala tiru hamu ma haporseaonnasida! (Heber 13:7)."
4. Hamu
nahinaholongan. Tabo situtu tu parhuriaon, molo adong kesadaran ni akka
parbaritanauli (pandita, guru, biblvrouw, evangelis, dohot na asing) songon
kesadaran ni Apostel Paulus na mandok: Ai
dongan pangula ni Debata do hami; hauma ni Debata, bagas ni Debata do anggo
hamu. Molo adong akka pangula na so boi be mardongan jala na so
masipanghulingan be manang naung songon huting tu bagudung (jala unang ma adong
nian pangula ni huria nasongon i), ikkon do sadaran nasida be na “dongan
pangula” ni TUHAN Jesus (Debata) do nasida ganup. Ganup sadar be, ia ganup
nasida mangula di huria i na mangula di Debata (TUHAN Jesus) do, ndang na
mangula di pandita manang guru huria naginaji nasida. Akka pandita manang guru huria pe antong unang
sai mangasangasang tu akka parhalado ni huria i, mangasanghon jala sai mandok:
“Au na niangkat ni Debata do au da, ikkon patu saratus porsen do hamu tua au; unang
adong hamu na mangaloalo, akka namangalului di au do hamu sude karejo,” ninna. Jolma
haluang do molo adong na mandok songon i tu parhaladona. Ganup parhalado na so
pandita pe, nang pe naung so lomo rohana mamereng panditana, ikkon torus do
ibana karejo manghobasi akka ulaon i, jala ndang boi mandele. Ikkon ulaonna do
ulaon i mansai denggan. Ai na mangula ulaon ni TUHAN Jesus do parhalado i di ulaon
i. Molo songon i dibahen, na mambahen songon na nidokna di buku nabadia i do i:
"Onpe, jumpa male musum, lehon ibana mangan; jumpa mauas ibana, painum! Ai
songon na pagukgukkon gara do ho tu atas uluna, anggo dibahen ho songon i (Roma
12:20)."
Molo akka
parhalado i pangula ni TUHAN Jesus, hauma manang bagas ni TUHAN Jesus ma huria
i (ruas sasude). Adong do na wajib sioloan ni hauma ni TUHAN Jesus. Misalna:
Ikkon bersedia diolah, disakkuli, diuba sian tano tungil gabe tu tano nanapu.
Ikkon olo do hauma i olo dipupuk, dipatureture, bahen hatubuan ni boni i, i ma
HATA ni TUHAN Jesus Kristus. Molo jabu (bagas) ni TUHAN Jesus ma ruas ni huria
i sude, ikkon bersedia do bagas i disapui, dipaias, diparfumi asa angur, jala
dipargunahon tu nadenggan. Unang gabe inganan parjujian bagas i. Unang adong na
marselingkuh di bagas i. Unang adong panakko pangingani ni bagas i. Ikkon sude
ma naburju, na denggan marpangalaho akka jolma na di bagas i, jala bagas i
ikkon olo gabe pangantaran na bidang, pangantaran ni anak dohot boru, siparade
generasi penerus na mansai denggan. TUHAN Jesus mamasumasu sude huriaNa. Amen.