JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU I DUNG EPIPHANIAS, TGL. 8 JAN 2017, EVANGELIUM MATEUS 3:13-17
MATEUS 3:13-17
3:13 Uju i ma ro
Jesus sian Galilea tu batang aek Jordan, laho padidihon Ibana tu si Johannes.
3:14 Alai manjua
do si Johannes, didok ma: Ahu do nian patut didionmu, hape Ho ro mandapothon
ahu!
3:15 Alai didok
Jesus ma mandok ibana: Songon i ma jolo! Ai tama do tapajongjong nasa
hatigoran! Dung i dioloi ma Ibana.
3:16 Asa dung
tardidi Jesus, pintor hehe ma Ibana sian aek i, jala mungkap ma langit, jadi
tarida ma mijur Tondi ni Debata songon darapati sumonggopi Ibana.
3:17 Laos
mangkuling ma soara sian ginjang, didok ma: On do Anakku, Haholongan i;
halomoan ni rohangku do Ibana!
HALOMOAN
NI ROHA NI TUHAN IKKON MA HALOMOAN NI ROHANTA
1.
Rikkot situtu do di TUHAN i dohot
di ganup jolma denggan lao mamulai ulaonna. Tarlumobi ma i akka ulaon na
marhadohoan, na mansai godang lapatanna, molo naeng diulahon ulaon i denggan sahat
ro di ujungna, sahat tu na sukses. “Marmula do nauli, marbonsir hamamago,”
ninna siboto habisukon. Molo marulaon halak Batak Toba, ikkon jolo adong do ria
raja, jala sai dimulai do panghataion marhite hata na masisisean. “Serser mula
ni tortor, sise do mula ni panghataion”, ninna bangso Batak Toba. Molo mangido
gondang pe, ikkon jolo adong do gondang mula-mula, i pe asa mangihut muse akka
gondang na mangiringi tortor na mangihut. Molo manghatai pe, sai didiok jala
diulahon do: “Jolo nidilat bibir, i pe asa nidok hata.” Molo di ulaon unjuk
(marhata adat), sai jumolo do masirenggetan akka na mardongan tubu asa boi dapot
ise parsinabul hata jala ise parsinabul jambar (sibagi hasea/na margoar ni
sipanganon). Andorang do dibagi jambar, jumolo do diraksa songon dia parbagi ni
jambar i asa boi pajumpang jala mardomu parbagi ni jambar na marasing di akka
luat ni hasuhuton paranak dohot parboru; luat ni hula-hula dohot
pargellengonna. Dung martomu panghataion dohot raksa i, sude ma mandok: “Pat ni
gaja do pat ni hora, akka raja do hamu jala akka na marroha; molo dung denggan
di roha ni suhut na dua, sude do hami manolopi nauli dohot na denggan jala
marlas ni roha.” TUHAN
Jahowa tung mansai denggan jala uli do dimulai ulaonNa di tikki lao manompa
dohot mangatur natinompaNa i, nadipaboa di barita na adong di 1Musa 1-2. Andorang
so ditompa langit dohot tano, ditompa Ibana na targoar “HABISUKON” (Poda
8:22-31), na gabe “anak kesayangan” (Batak Toba: pande) ni Panompa i. Dung i
ditompa Jahowa ’Elohim ma langit dohot tano, i ma beresyit (parmulaan) ni panompaon na marrumang materi/benda. Diuduti Jahowa manompa Natiur, asa tung patar sude,
jala patar dia siulaonNa muse. Denggan diida Jahowa natiur i. Marudut-udut ma
panompaon i sahat tu na ditompa jolma, jala dipasu-pasu jolma i, ditempathon di
Porlak na di Eden, dung i dipatiki. Jadi diida Jahowa ma natinompaNa i nunga
tung mansai denggan. Dimulai Jahowa ulaonNa i denggan jala uli, diujungi tung
mansai denggan jala uli. Akka pambahenan na songon i do ikkon tiruon ni jolma,
songon binaen ni bangso Batak Toba i. Nunga diparmudarhon jala dipartondihon
bangso Batak Toba bakko na songon i: Ganup ulaon ikkon dimulai denggan, jala
ikkon diujungi mansai denggan. Didok nasida: Sala mandasor, sega do luhutan.
Denggan mandasor, mansai denggan jala togu luhutan, jadi sonang huhut tiur ma roha
mardege eme i, laho mamampe tu jabu.
2.
TUHAN Jesus Kristus pe mamulai
ulaonna tung mansai denggan do, songon pinaboa ni turpuk jamita sadari on. Dung
ro Ibana sian banua ginjang, Jahowa ’Elohim na gabe jolma, maringan do Ibana di
huta Nazaret, dipagodang si Josep dohot si Maria di pardagingon i, jala ringgas
‘marhata-ni Jahowa’ di jabu dohot di parguruan na adong di Nazaret. Huta
Nazaret i ma sada huta natarmasuk tu luat Galilea. Aek Jordan pe memang tong do
deba bagian ni Galilea, i ma na di julu, alai di tonga bagian ni luat Dekapolis
na marbariba dohot Samaria; di ujung ni Sunge i tarmasuk tu luat Perea na
marbariba tu luat Samaria do, jala sunge i marmuara tu Laut Mate. Inganan ni si
Johannes mandidi, i ma di bagian julu ni sunge Jordan, hira di perbatasan ni
luat Galilea dohot Dekapolis ma inganan i. Molo didok, Jesus ro sian Galilea tu
batang aek Jordan, marlapatan do i, borhat lao mamulai ulaonNa. Ditadinghon
Ibana ma akka ulaon hasomalanNa na diula raphon amaNa di pardagingon-jolma, si
Josep, martukang hau (perabot), jala borhat lao mamulai ulaonNa raphon AmaNa
parbanuaginjang i. Dao do dalanan pat sian Nazaret tu sunge Jordan. Lao Jesus
tusi, ala diboto, nunga mandidihon si Johannes Pandidi di sunge i huhut
marjamitai mangido akka jolma asa nasida pauba roha, alana nunga songgop
harajaon ni Jahowa ’Elohim (TUHAN Debata). Sian haputusan ni roha ni Jesus
sandiri do harorona manopot si Johannes Pandidi. Ala adong maksud dohot
tujuanNa. Ritus paragamaon na imbaru do pandidion di hatiha i, naung dipasomal
ni akka halak Essene, na anggotana gabe adong gabe parbahudung di liang (gua)
Qumran. Agama Jahudi pe tikki i nunga tarpengaruh tu ulaon pandidion tanda
hamubaon ni roha, tarlumobi tu akka jolma na marhuta nadao sian Jerusalem. Ala
na, ndang sai sude jolma be olo sunaton. Gabe dibahen ma pandidion tu akka
jolma na songon i. Sunat dohot pandidion i, sama-sama manuntut hamubaon ni
roha, dohot haoloon gabe masuk tu horong ni bangso ni Jahowa ’Elohim (TUHAN
Debata). Jesus naung tarsunat di bagas joro ni Jahowa, di ari paualuhon dung
hasosorangNa, olo ro tu si Johannes Pandidi laho mangido asa Ibana dididihon si
Johannes Pandidi. Pambahenan on patuduhon haoloon ni Jesus masuk tu horong ni
akka sijalo sunat dohot tu horong ni akka sijalo pandidion nabinaen ni si Johannes
Pandidi. Jadi molo di Jesus, ndang rikkot marbada manang marpulik akka naung
manjalo sunat dohot naung manjalo pandidion hamubaon ni roha. Marhite haoloonNa
tardidi, dimulai Jesus ma ulaonna manogu akka naung tarsunat dohot naung
tardidi nabinaen ni si Johannes Pandidi, asa gabe sadá marpungu di harajaonNa,
harajaon banuaginjang i.
3.
Ditanda si Johannes pandidi do
dirina dohot diri ni TUHAN Jesus Kristus, jala diboto ibana do na lobi sian
pandidion hamubaon ni roha boi leonon ni Jesus tu jolma na olo mangihuthon
Ibana. Si Johannes mandok taringot tu Jesus: “Ia ahu, aek do hudidihon tu hamu
mandokkon paubahon roha; alai andul gumogo do na ro sian pudingku, gari mamboan
sipatuna hurang tama dope ahu. Didihonon ni I do tu hamu Tondi Parbadia dohot
api! (Mat.3:11).” Panandaon i do mambahen manjua si Johannes mandidi TUHAN
Jesus Kristus, jala mandok: “Ahu do nian patut didionmu, hape Ho ro mandapothon
ahu!” Sarupa do i, molo dipangido TUHAN i asa pasupasuonta Ibana, pasti pintor
dohononta do: “Ahu do TUHAN manjalo pasupasu sian Ho, ai Ho do haroroan ni
pasupasu.” Molo sada ina dongan samarga ni namangoli siulosan, sai pintor didok
inanta i do: “Hulahulaku do hamu, au do tama siulosanmuna, jadi holan tu
penngantin boru (oroan) do ampehononku ulos i,” ninna. Pintor dialusi pangoli i
do, mandok: “Bahen ma nauli i namboru!”, ninna. Masa panjuaon ala panandaon,
nahurang tama diriniba mangulahon sada ulaon tu sasahalak na nirajuman tumimbo
sian diriniba. Hurang tama dietong si Johannes dirina mangulahon pandidion tu
Jesus na ro mandapothon ibana. Tanda ni haserepon ni roha do pangalaho na
songon i. Porlu do akka serep ni roha na songon i. Ndang songon na binotoon,
sai lam dipatoru derajat ni Jesus marimbanghon uluan nasida. Molo adong jolma
na sai patoruhon (paleahon) Jesus di ulaonna, hamagoan do dapotna di joloan ni
ari. Nunga lam tarida i nang nuaeng on. Tung tama do jungjungonta TUHAN Jesus
Kristus i satimbo ni timbona, jala hata/parentaNa ma siulahononta.
4.
Alus ni Jesus tu si Johannes na
manjua i, tung gabe parsiajaran do tu ganup siihuthon Jesus Kristus. “Alai didok Jesus ma mandok ibana: Songon i
ma jolo! Ai tama do tapajongjong nasa hatigoran! Dung i dioloi ma Ibana.” Molo
didok Jesus : “Songon i ma jolo!”, na mandok i do na dumenggan sian nadumenggan
siulahononhon. Molo natumimbo sian iba marsuru iba, tung pe i sipata songon na
jaluk tu roha niba, ikkon do oloan, tarlumobi ma molo na marsuru iba i ndang na
marroha mangago tu iba. Bangso Batak Toba mandok: “Barisbaris ni gaja di rura
Pangaloan, molo marsuru raja, ikkon do i oloan; ai molo nioloan, sai na dapot
do pangomoan, jala molo so nioloan, sai na ro do hamagoan.” Ndang holan “raja” TUHAN Jesus Kristus di si
Johannes Pandidi, tung tampuk ni hangoluanna do. I do umbahen na ndang pola
godang be komentarna, mangoloi
parsuruon dohot pangidoan ni TUHAN Jesus Kristus. Dipatakkas Jesus do sakkapNa na laos manogihon
si Johannes Pandidi pajongjong nasa
hatigoran (Yunani: pasan dikaiosunen;
Ibrani: kol hazedakah; Inggris: all righteousness; LAI TB: seluruh kehendak Allah; TB TL: segala syarat agama; Jerman: alle Gerechtigkeit), marhite haoloon ni
Jesus didion ni si Johannes dohot haoloon ni si Johannes mandidi TUHAN Jesus
Kristus. Akka hatigoran dia ma nidokna ulaning? Parjolo ma i hatigoran ni agama
Jahudi nanipeop ni akka parsunat.
Paduahon: hatigoran ni agama Jahudi nanipeop ni akka namanjalo pandidion
ni si Johannes Pandidi. Patoluhon: hatigoran ni ulaon ni si Johannes. Tigor do
ulaon ni nabinahen ni si Johannes i: mandidi. Ndang saingan ni ulaon ni Jesus
i. Marhite na olo si Johannes mandidi Jesus, jala olo Jesus tardidi,
ditariashon do tu sude horong ni hajahudion, na mangolu di bagasan hamubaon ni
roha do Jesus, jala sude pangalahona ndang adong na manimbil sian uhum, patik
dohot paradaton ni Jahudi na sian horong dia pe i. Paopathon: hatigoran ni
ulaon ni Jesus. Ro Jesus laho maningkathon ulaon pandidion na binaen ni si
Johannes i ma pandidion marhite aek dohot marhite Tondi Porbadia. Naeng mulaan
ni Jesus ma ulaonNa pasonggop Harajaon Banuaginjang i tu hajolmaon, ikkon botoon
ni ganup jolma ia Ibana ndang marlaok dosa, jala takkas do harajaon i lao
pajongjong hangoluan na sasintongna, na so maralo tu paragamaon dohot paradaton
na denggan binaen ni jolma, alai huhut lao patotahon paragamaon dohot paradaton
i asa tung lam hombar tu lomo ni roha ni Jahowa ’Elohim. Palimahon: pajongjong
hatigoran ni Jahowa ’Elohim (TUHAN Debata), i ma sakkap ni Jahowa marsuru
AnakNa Haholongan i lao patupa haluaon, hasesaan ni dosa dohot hangoluan
saleleng ni lelengna na marhasonangan tu akka jolma naporsea. Akka tahi
pajongjong nasa hatigoran di tonga ni hajolmaon porlu situtu do parrohahonon ni
ganup paragama, asa unang sai holan hatigoran ni sasahorong sambing na sai
ikkon pajongjongonna. Di rumatangga porlu do pajongjongon hatigoran ni ama,
hatigoran ni ina, hatigoran ni ni anakkon, hatigoran ni akka parkarejo, hatigoran
ni pinahan. Di negara ikkon pajongjongon hatigoran ni HAM, UUD dohot uhum na
hombar tu isi ni UUD RI 1945; Bhinneka Tunggal Ika; Pancasila; NKRI dohot
hak-hak ni rakyat. Pajongjongon pambahenan na so siida bohi (diskrimnatif), na so apartheid (na so mambolatbolati). Di
huria pe rikkot do pajongjongon hatigoran ni ruas, hatigoran ni parhalado,
hatigoran ni sikola minggu, naposobulung, ama, ina, namabalu, hatigoran ni uhum/HSG,
hatigoran ni holong, panghirimon, haporseaon, hatigoran ni poda, jala sude hatigoran
i martumpu tu hatigoran ni Jahowa ’Elohim (TUHAN Debata). Toho do i nidok ni
Toba: “Tikko bulung ni jior, tikkoan bulung banebane. Tikkosan marhata tigor,
tikkosan marhata dame.” Sude ulaon pajongjong nasa hatigoran, ikkon diulahon ma
di bagasan dame dohot holong. Tung mansai dame do roha ni si Johannes Pandidi,
dung didok Jesus tama pajongjongon nasa hatigoran. Ala ni hadameon na dapot
ibana i, pintor dioloi do mandidihon TUHAN Jesus Kristus. Dame roha ni si
Johannes Pandidi, ala tung mansai takkas do dipatuduhon Jesus, ia hadirion ni
si Johannes i ma Sitotas Nambur, sipature dalan di TUHAN Jesus Kristus lao
mamboan songgop Harajaon Banuaginjang i. Luar biasa do sangap ni akka pangihut
ni Jesus, molo ditiru pambahenan dohot haoloon ni si Johannes Pandidi on
mangoloi dohot mangantusi Jesus Kristus.
5.
Asa dung tardidi Jesus, pintor hehe ma Ibana sian aek i, jala mukkap ma
langit, jadi tarida ma mijur Tondi ni Debata songon darapati sumonggopi Ibana.
Laos mangkuling ma soara sian ginjang, didok ma: On do Anakku, Haholongan i;
halomoan ni rohangku do Ibana! Holan dioloi si
Johannes mandidihon TUHAN Jesus Kristus, adong tolu na masa, i ma (1) hilas
jala hiras Jesus hehe sian aek (sunge) i; (2) mukkap langit; (3) mijur Tondi
Parbadia songgop tu Jesus; jala (4) Dapot begeon boaboa sian Jahowa ise do
Jesus na naeng mamulai ulaonNa i. Dung simpul mangoloi akka ruhut ni agama (pajongjong nasa hatigoran), ihut ma tusi akka
ruhut pinatupa ni Jahowa ’Elohim (TUHAN Debata). Masa hiras ni roha dohot sigop
ni pamatang ni Jesus lao mamulai ulaonna patuduhon naung songgop Harajaon
Banuaginjang tu tonga ni hajolmaon. Ukkap langit laho pasahathon silehon-lehonna tu
hajolmaon. Jala tung takkas dipatuduhon Jahowa pandonganionNa tu Jesus marhite
na dipasonggop Jahowa TondiNa tu Jesus, lao patakkashon na sian Tondi Porbadia
do Jesus tubu tu hasiangan on, jala Ibana pe digoki Tondi Porbadia do mamulai ulaonNa
sahat tu na paujunghonsa. Akka na masa on saluhutna patuduhon panolopion ni
TUHAN Debata tu ulaon nanaeng mulaan ni Jesus Kristus di portibi on.
Soara
na mandok: On do Anakku, Haholongan i;
halomoan ni rohangku do Ibana! maningtingkon ise Jesus sasintongna. Di
parmulaan ni ulaon ni Jesus mamboan haluaon, ikkon takkas do botoon ni
hajolmaon jala ikkon do jolma i mangakui ise Jesus i, asa taruli hajolmaon di
haluaon dohot hangoluan nabinoan ni Jesus. Molo didok Jahowa ia Jesus i
“Anak”-Na, na paboahon hadirionNa sandiri do i, na ro manopot hajolmaon di
bagasan rumang jolma. Asa boi do botoon ni jolma, na marhuaso situtu do Jahowa
mambahen diriNa gabe jolma jala tongtong TUHAN Debata di bagasan sada tikki,
dohot di tikki na marasing. Boi Ibana mangula rap dohot jolma marhadirion
jolma, bulus jala buni ha-debata-on ni Jahowa satikki i; alai laos boi do Ibana
mangulahon ulaonNa di bagasan ha-debata-on, bulus tung nalnal, jala hajolmaonNa
buni sian parnidaan ni jolma. Boi mangula Jahowa di Galilea di hadirionNa na
gabe jolma Jesus, alai di tikki na sarupa mangula Ibana di inganan na asing (di
surgo) na takkas di bagasan hadebataonNa. Ndang tarpatudos hadirion dohot
haboion ni Jahowa na songon i tu manang aha pe na adong di portibi on, di nasa
na tinompa ni Jahowa. Alai tung gabe pasupasu na godang do i tu jolma na olo
porsea tu TUHAN Jesus Kristus. Marhite na ro Jahowa marrumang jolma Jesus,
naeng patuduhonon ni Jahowa boha do sasintongna boi jolma i mangoloi Jahowa di
tikki na sonang, na porsuk, di tikki punjung dohot di tikki torop mandongani;
di tikki diasup portibi on dohot di tikki dipujipuji portibi on Ibana. Songon i
do nang hadirion ni Jahowa na ro tu hajolmaon di bagasan rumang Tondi Porbadia,
asa tung gabe pasupasu na godang haroro ni Jahowa manopot jolma dohot akka
ulaonNa di tonga ni hajolmaon tarlumobi di tonga ni akka na porsea tu Ibana. Didok
Jahowa, ia Jesus i ma Haholongan dohot HalomoanNa. Maksudna, asa mangihut jolma
na mambege soara on manghaholongi dohot manghalomohon TUHAN Jesus Kristus. Satolop
tu si, ia akka na targoar “anak ni Tuhan”, akka “anak ni Debata” i ma akka
jolma haholongan dohot halomoan ni TUHAN Jesus Kristus. Molo didok ia Jesus i,
i do Haholongan dohot Halomoan ni Jahowa, na marlapatan do i, na tu Jesus do
dipasahat nasa huaso dohot lomo ni roha ni Jahowa. Sian Jesus ma dapotan akka
jolma na porsea, manang aha pe nadihaporluhon jolma i di ngoluna, i ma na
rikkot tu ngolu partondion dohot tu ngolu pardagingon. I do alana, molo adong
dua mardos ni roha mangido tu Jahowa di bagasan Jesus Kristus, sai na dapotna
do napinangidonasida i. Alai ikkon rade do inganan ni silehonon ni TUHAN i di
hadirion dohot di ngolu ni namangido i, asa boi sahat napinangidona i.
6.
Nunga tung takkas dimulai Jesus
ulaonNa mamboan Harajaon Banuaginjang i mansai denggan jala uli tu tonga ni
hajolmaon. Ikkon ma patar pangihuthonon ni akka naporsea (Huria Kristen) di
pamuhaion ni akka ulaon i. Nunga dipajongjong Jesus nasa hatigoran na tinanda
ni hajolmaon nang akka agama-agama. Ganup ma horong ni hajolmaon nang agama
pajongjong nasa hatigoran, jala unang be holan marjogal di hatigoran na sandiri
be. Ganup ma horong ni hajolmaon dohot ganup agama padomuhon hatigoranna be tu
hatigoran ni Jahowa di bagasan hatigoran ni TUHAN Jesus Kristus, asa tung sude
jolma marlas ni roha, jala gok hasonangan, dohot dame na sumurung. Songon i ma
nang di huria, di rumatangga, nang di inganan parkarejoan. Ganup ma mamulai
akka ulaon marhite na mananda ganup ragam ni hatigoran, asa boi digoki ganup
hatigoran i, di bagasan holong na masihaholongan dohot dame. Dioloi ma
parsuruon ni Jesus taringot tu akka siulahonon, asa tung martua jolma i di
ngoluna. Ukkap do langit ni Jahowa laho
mangusehon TondiNa tu ganup naung olo gabe “anak ni Debata” (anak TUHAN),
marhite na mangihuthon Anak Haholongan dohot Halomoan ni Jahowa, i ma Jesus
Kristus. Tung patar ma akka pandonganion dohot pasupasu ni Jahowa tu ganup ruas
ni Huria Kristen di akka ari dohot minggu di taon 2017 on. Amen.
Pematangsiantar,
tgl. 14 Desember 2017. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).