EPISTEL TU MINGGU TRINITAS TGL 11 JUNI 2017

23.12.00 0 Comments A+ a-

1 MUSA 1:1 – 2:4a

1:1 Di mula ni mulana ditompa Debata langit dohot tano on.
1:2 Dung i tarulang ma tano i gabe halongonan jala holom di atas lung i, dung i mangareapreap ma Tondi ni Debata di atas ni angka aek.
1:3 Dung i mangkuling ma Debata ninna: Jadi ma ho na tiur! Jadi tiur ma tutu.
1:4 Nunga denggan na tiur i diida Debata, jadi dibahen Debata ma parsirangan ni na tiur sian na holom.
1:5 Dung i digoar Debata ma na tiur i arian, goar ni na holom i borngin. Dung i bot ma ari, torang ma ari muse, i ma ari parjolo.
1:6 Dung i mangkuling muse ma Debata: Jadi ma ho hajangkajang di parsitongaan ni angka aek bahen parsirangan ni aek tu aek.
1:7 Jadi dipauli Debata ma hajangkajang i, asa disirang aek angka na di toru ni hajangkajang sian aek angka na di ginjang ni hajangkajang i, gabe manjadi ma songon i.
1:8 Dung i digoar Debata ma hajangkajang i langit. Dung i bot ma ari, torang ma ari muse, i ma ari paduahon.
1:9 Dung i ninna Debata ma: Marpungu ma hamu aek, angka na di toru ni langit i tu sada inganan, asa tarida na mahiang! Gabe manjadi ma songon i.
1:10 Dung i digoar Debata ma na mahiang i tano, ia parpunguan ni angka aek laut digoar. Jadi nunga denggan diida Debata.
1:11     Dung i ninna Debata ma: Dipantumburhon tano i ma duhutduhut dohot suansuanan, na marparbuehon boni, hau angka na marparbuehon bonina di bagasan tudos tu mansamna be di tano on, gabe manjadi ma songon i.
1:12 Jadi dipantubuhon tano i ma duhutduhut dohot suansuanan, na marparbuehon bonina tudos tu mansamna dohot hau na marparbuehon bonina di bagasan, tudos tu mansamna. Dung i nunga denggan diida Debata.
1:13 Jadi bot ma ari, torang ma ari muse, i ma ari patoluhon.
1:14 Dung i mangkuling muse ma Debata: Jadi ma hamu angka panondang di hajangkajang ni langit i, bahen parsirangan ni arian sian borngin, gabe tanda paboa titik ni padan dohot angka ari dohot angka taon.
1:15 Jala gabe panondang angka i di hajangkajang ni langit i, asa dipatiur tano on; dung i manjadi ma songon i.
1:16 Dung i dipauli Debata ma dua panondang angka na bolon; panondang na bolon, pangguruan ni arian, dohot panondang na metmet, pangguruan ni borngin, ro di angka bintang.
1:17 Dung i dibahen Debata ma nasida tu hajangkajang ni langit i, asa disondangi tano on.
1:18 Jala manggomgomi arian dohot borngin, jala bahen parsirangan ni na tiur sian na holom. Dung i nunga denggan diida Debata.
1:19 Jadi bot ma ari, torang ma ari muse, i ma ari paopathon.
1:20 Dung i mangkuling muse ma Debata: Dipantubuhon angka aek i ma gulokgulok na marhosa, angka na manjirir, jala marhabangan ma angka pidong di atas tano on martongatonga langit.
1:21 Dung i ditompa Debata ma angka dengke na balga dohot nasa na marhosa, angka na manjiriri di bagasan aek, masiboan mansamna ro di nasa pidong angka na masiboan mansamna. Jadi nunga denggan diida Debata.
1:22 Dung i dipasupasu Debata ma nasida, ninna ma: Marpinompari ma hamu, asa lam torop jala gohi hamu ma angka aek ni laut, lam torop ma dohot angka pidong di atas tano on.
1:23 Jadi bot ma ari, torang ma ari muse; i ma ari palimahon.
1:24 Dung i mangkuling muse ma Debata: Dipantubuhon tano i ma hosa angka na mangolu masiboan mansamna: Angka dorbia dohot gulokgulok dohot binatang masiboan mansamna, gabe manjadi ma songon i.
1:25 Dung i dipauli Debata ma angka binatang ni tano on masiboan mansamna, dohot angka dorbia masiboan mansamna, dohot gulokgulok ni tano on masiboan mansamna. Jadi nunga denggan diida Debata.
1:26 Dung i mangkuling muse ma Debata: Tole ma, itatompa ma jolma, tumiru rupanta, tudos tu pangalahonta, asa dirajai dengke angka na di laut, dohot pidong angka na martongatonga langit, dohot angka dorbia, ro di sandok tano on nang sude gulokgulok, angka na manjirir di atas tano on.
1:27 Jadi ditompa Debata ma jolma i tumiru rupana, rupana ditiruanhon Debata laho manompa ibana, baoa dohot boruboru nasida ditompa.
1:28 Dung i dipasupasu Debata ma nasida, ninna Debata ma tu nasida: Marpinompari ma hamu, asa sopar hamu, jala gohi hamu sandok tano on, jala patunduk hamu; jala raja i hamu dengke angka na di laut dohot pidong angka na martongatonga langit ro di sude binatang, angka na manjirir di atas tano on.
1:29 Dung i ninna Debata ma: Boti ma i, nunga hulehon tu hamu nasa suansuanan na marparbuehon boni di sandok tano on, ro di sude hau angka na marparbue sisuanon, bahen panganonmuna ma i.  
1:30 Alai anggo tu sude angka binatang ni tano on dohot tu angka pidong na martongatonga langit, ro di sude na manjirir di atas tano on, angka na marhosa di bagasan: Bulung ni angka suansuanan (hulehon) bahen panganonna, gabe manjadi ma songon i.
1:31 Dung i ditilik Debata ma sude na tinompana i, jadi nunga denggan situtu. Dung i bot ma ari, torang ma ari muse, i ma ari paonomhon.
2:1 Asa sun ma langit dohot tano on ro di isina sudena.
2:2 Jadi dung sun dibahen Debata jadijadianna i di ari papituhon, maradian ma Ibana di ari papituhon sian nasa ulaonna, na binahenna i.
2:3 Dung i dipasupasu Debata ma ari papituhon i, jala diparbadiai, ala na maradian Ibana disi sian nasa jadijadianna, na tinompa ni Debata laho pasunhon.
2:4 Songon i ma panjadijadi ni langit dohot tano, di na tartompa angka i, di ari panompaon ni Debata Jahowa di tano dohot langit.

 TONDI NI DEBATA MANDONGANI PORTIBI ON DOHOT HAJOLMAON 

1.      Ganjang situtu turpukon silapatan, jala sibahenon gabe ngolu ni partondion. Barita taringot tu panompaon ni portibi on pinatorang ni panurat na mandok goar ni panompa i Elohyim (diterjemahon: Debata = Dewa Ta = dewa Tertinggi). (Portibi ma tadok dison langit dohot tano dohot akka galaxi dohot nasa isina be. Molo bumi di hata Batak Toba hasiangan ma i). Dipeakkon barita on di parmulaan ni buku nabadia na laos paboahon parmulaan (genesis) ni langit dohot tano  dohot manang piga sian isi ni langit dohot tano i. Di balik ni parmulaan i, adong na mamulai, ima Elohyim. Goar on i ma goar naung somal ditanda di  tonga ni akka bangso semitis na adong di Timur Tengah najolo i (bangso Kanaan; Akkad, Edom, Moab, dohot naasing). Namaminjam goar do bangso Israel di goar i. Goar ni Debata ni Israel napinaboa ni Debata sandiri tu Israel marhite si Musa, goar Jahowa (JHWH) do, najotjot didok Siopat Huruf, Tetra-grammaton) do. Di tikki na mangihut dikombinasi do goar i gabe Jahowa Elohyim. Di luar ni Israel molo didok Elohyim manang Elohyin na mandok akka debata do i, ndang sada i, godang do; alai molo di Israel goar Elohyim paboahon sada debata do i. Tanda ni na sada do Elohyim i ditanda panurat ni 1 Musa 1:1-2:4, tarida sian akka hata ulaon na dipakke di barita on  tongtong marbentuk tunggal ndang jamak. Jotjot goar ni Debata nasinomba ni Kristen (misalna: goar: Debata, Allah, TUHAN, Tuhan) akka goar napininjam , alai pangantusion dohot panandaon tu nadigoari songon i hombar tu haporseaon na dipatorang di Bibel i. Boasa ndang songon halak an Kristen i, ndang boi terjemahonon, manang pinjamon goar ni Debata ni bangso naasing gabe goar ni Debata na nihaporseaanna? Molo goarna Allah, Allah ma dijou manang di parhataan dia pe, ninna. Jala ndang boi pakkepakkeon ni paragama na asing goar ni Debata nami!, ninna. Halak i ma songon i. Na dirajumi nasida do, ndang Debata naung ditanda akka bangso naasing Debata nasida i, andorang so ro tu inganan i agama nasida. Jadi ndang hea markuasa debata nasida i di sada luat andorang so ro agama nasida tusi. Alai ianggo Kristen, hombar tu nadiboto sian Bibel i, dihaporseai do nunga markuaso Jahowa manang Elohyim di tonga ni akka bangso na so ditanda Israel hian pe, nang so sahat dope hakristenon di inganan i, alai goarNa songon goar nadidok di bahasa ni bangso i. Alana Jahowa Elohyim do sitompa langit dohot tano dohot nasa isina. (Di halak Batak Toba dijou: Debata, Mulajadi Nabolon, di Arab: al-ilah, Indonesia: Allah; di Kanaan: Elohyin; di Akkad: il/ilim; di Nias: Lowalangi; Gorik: Theos; Latin: Deus). Tikki so disondangi Barita Nauli bangso i, asing dope panandaon nasida tu Debata na ginoaran nasida i sian panandaon na adong di Bibel i. Asa unang sai lam sala mananda bangso i, ido umbahen ro agama Kristen pasahat Barita Nauli tu bangso i. Akka panandaon na so maralo tu haporseaon na sian isi ni Bibel i, ndang dibolokkon hakristenon i, alai  di-kontekstualisasi  do poda/ajaran ni Bibel i tusi. Di ulaon mangkontekstualisasi i, akka  poda hasipelebeguon na sanga manggamboi agama ni bangso i, dipaias, asa mulak tikkos haporseaon ni bangso i tu haporseaon nahinatindanghon ni Bibel i. Maniru pambahenan ni bangso Israel do i, na maminjam goar Elohyim, jala dikontekstualisasi tu haporseaon ni Israel (agama Jahowa = agama Israel) manang di-israelisasi. Goar Allah ima goar ni debata partimbo na nisomba ni halak Quraisy di tano Arab najolo andorang so adong dope agama Islam. Alai adong akka debata na asing, asing ni i disomba nasida. Kristen pe di tikki i nunga manjou goar Allah  di tano Arab dohot Mesir, alai Debata Sitolusada diantusi Kristen i Debatanasida.  Dihaporseai Islam, na Allah do manjou si Muhammad saw gabe panurirang, jala holan Allah do sisombaon ni jolma. Tarida sian i, tong do namaminjam goar nasida disi, ai nunga goar ni Debata na nisomba ni halak naasing hian goar i. Molo sian Bibel i, habotoan do, na adong goar ni Debata ni halak Israel/Kristen goar na so dipinjam sian goar ni debata naung adong hian, alai tung goar asli ni Debata na mamillit Israel gabe bangsoNa do. Goar i, i ma goar Jahowa (JHWH). Tikki Jahowa paboa goarNa i didok Ibana: ehye aser ehyeh = Au adong; Au Mambahen Adong. Dijou naporsea ma JHWH  = Ibana  adong; Ibana Mambahen Adong. Ditea goar Jeshua (Jesus) do goar JHWH i, ai Jesus (Jeshua) = Ibana Adong Paluahon; Ibana Mambahen Adong Haluaon.
2.      Sai adong do jolma na menyangkal (mansoadahon) hasintongan ni barita panompaon na di Bibel on. Didok: Ndang up to date be i. Nunga kolot jala hatadingan zaman barita ni Bibel i! Ndang toho songon i parjadi ni langit dohot tano dohot nasa isina (akka galaksi)!, ninna. Dohot lan akka kritik na asing. Ndang mamukka nuaeng be adong jolma na songon i hatana. Akka anti-Kristen, akka atheis, akka ilmuan-sekuler, olo do mandok songon i. Alai ala so diantusi do barita ni panompaon na di Bibel i. Jala godang Kristen ndang diboto manang sai hurang takkas hatoranganna manang haporseaonna taringot tu barita panompaon na di Bibel i, gabe ala ni i disangkal jolma ma hatoranganna i, sian i didokma laos dohot disangkal na didok di Bibel i, hape ndang tardok dope na disoadahon hasintongan na di Bibel i. Mudah-mudahan ma hatorangan na nilehon dison, ndang gabe sidalian ni halak menyangkal hasintongan ni haporseaon na di Bibel i, alai lam paampithon parbinotoan ni akka panjaha (na malo) ma tu hasintongan na ditariashon Bibel i.
Ia akka naditariashon di 1 Musa1:1-2:4 panindangion ni haporseaon do i, ndang panindangion ni hasil penelitian ilmiah songon nadapot ni ilmuwan sinuaeng on. Boasa ikkon haporseaon na manghatai? Ala najolo holan haporseaon dope alat penelitian na adong di jolma i. Jala haporseaon i, i ma pos ni roha do i di angka sihirimon, jala pamotoan na tontu taringot tu na so niida (Heb.11:1). Ilmu pasti do haporseaon i, alai ibana marrumang ilmu pasti na mambukka dalan  mangalului akka na pasti-pasti (na benar-benar) di bagasanna.  Molo dung dapot akka na pasti situtu, marhite akka ilmu pasti na adong di perkembangan ni ilmu ni jolma, tarjalo ni ilmu pasti haporseaon do i. Jadi ndang maralo ilmu pasti haporseaon tu ilmu pasti ilmiah. Na jotjot tarjadi, sala masiantusan, jala sala di akka hatorangan. Hasil ni ilmu pasti ilmiah gabe haporseaon do. Hasil ni ilmu pasti haporseaon, manjujui asa dilului jolma i akka na pasti marhite ilmu pasti ilmiah. Songon i do. Pajumpang do duansa i. Molo so boi pajumpang, jolma i do disi na so tolap pajumpanghon, ndang hasalaan ni ilmu pasti haporseaon i dohot hasil ni ilmu pasti ilmiah. Hatorangan do na olo kolot, ndang up to date, bahkan sala, ndang haporseaon.  Porlu do auhonon ni ganup jolma (na malo dohot naoto) nidok ni Apostel Paulus: Bagasna i, antong, hamoraon, hapistaran dohot parbinotoan ni Debata! Na so hasigatan do angka uhumna jala na so habogasan do angka dalanna! (Rom 11:33).  Unang pintor mandele molo so dapot dope sude dirangrangi hasintongan ni ilmu pasti haporseaon i. Jala unang pintor sombong molo tar adong dapot ni ilmuwan i saotik hasintongan sian hasil penelitian ilmiah di bagian ilmu pasti na nitekunanna.  Rap maju ma. Ai tusi do jolma sude tarjou. Sakkap ni TUHAN, ikkon masitomuan do akka hasintongan i, ndang masitundalan. Haru namasitundalan mardomu do di tanggurung. Partondihonon ma ilmu pasti haporseaon i, jala ulahonon ma hasintongan ni ilmu pasti ilmiah i, asa pintor masitomuan. Adong do Tondi ni Tuhan i manogunogu tusi. Ipe pasti do i.
3.      Didok dongan panduga sian hasil ni penelitian ilmiah ni ilmu pasti, ia langit dohot tano dohot nasa isina, na tarjadi sandiri do i. Ndang pola adong dohonon debata di balik ni hajajadi ni saluhutna i, ninna. Alai porlu do dohonon, ia molo adong natarjadi sandiri, adong do tong dibalik ni i, i ma aha umbahen boi tarjadi sandiri. Jadi namangonjar asa boi tarjadi sandiri, i ma debatana. Molo niantusan aha nadidokna di 1 Musa 1:1 i, tarida do disi aha mambahen tarjadi sandiri langit dohot tano dohot nasa isina i. Didok disi Elohyim. Lapatan ni goar on i ma sude nasa hagogoon/kuasa.  Ido dibalik ni sude tarjadina langit dohot tano. Molo parilmu pasti ilmiah, asing do ra didok goar ni i. Tarjadina i didok  baraʼ (= manompa, tartompa, ditompa). Hasintongan ni haporseaon do i. Molo so adong hagogoon di balik ni tarjadina sandiri langit dohot tano i, ndang boi tarjadi i. Jadi unang pintor disangkal nanidok ni 1 Musa 1:1 i. Diantusi ma. Molo Jahowa do Elohyim i, lapatan ni Jahowa pe tong do patuduhon aha dibalik ni hajajadi ni akka galaxi dohot isina i. Jahowa lapatanna: Ibana adong dohot  Ibana mambahen adong, manang aha pe i. Akka dewa-dewi (na digoari tong di Bibel i: elohyim) pe natinompa do i, ndang na adong sandiri i.Jahowa do manompa i, i do umbahen ndang sisombaon elohyim na marlapatan dewa-dewi, akka debata. Mardomu tusi do umbahen didok Jahowa Elohyim (Jahowa, na mambahen adong/namanompa elohyim.
4.      Sada na rikkot  botoon ni jolma manang ise pe i. Umbahen boi tarjadi na adong di langit dohot tano (akka galaxi) dohot isina, na jumolo adong do rade akka infrastruktur, dung rade i, adong ma muse akka na tarstruktur tarjadi di atas ni akka infrastruktur naung adong i. Ibarat ni pajongjong jabu, ikkon jolo adong do tano inganan ni jabu i, kosong dope, dung i adong ma fundasina, dung i adong ma dingdingna dohot satorusna sampe sidung dibangun jala adong isina akka barang dung i pinahan dohot jolma. Boha jabu i tarbangun, pasti akka na mambangun i do boi patoranghon i. Tano dohot fundasina i ma infrastruktur ni pambangunan ni jabu i. Marsiajar sian barita panompaon na di Bibel i do boi jolma songon i mambangun, manang na di bidang dia pe.
Sian barita panompaon on pe dilehon do parsiajaran tu jolma: Molo manompa, manang mambangun manang mambahen manjadi jala sikkop sude (di Bibel i didok: denggan dohot denggan situtu), ikkon adong do tikki tu ganup tahap. Marmasa (martikki/mangallang tikki) do ganup na tarjadi. Lomo ni jolma do mandok sadia leleng tikki ni satahap ni masa i. Di Bibel i didok: sa-yom. Yom boi do antusan i tikkimasa, era, ari, taon.  Tikki i ma na so taretong mulana dohot ujungna. Mulana i ma tikki mulai adong natinompa i, ujungna i ma dung mangihut muse natinompa naasing di bagasan naung adong i. Hurang denggan do molo sai nietongan sadia leleng portibi (bumi, galaxi) on tartompa, ai so boi pas paretongan ni i.  Na denggan di jolma molo boi dibilangi ariari ni ngoluna, ndang ari-ari ni panompaon. (Sai parrohai ma hami mamilangi akka ariarinami,...Pslm.90:12). Ala rikkot ni jolma mamilangi ariari ni ngoluna di tano on do umbahen adong kalender sataon, na patorang 12 bulan, na marisi akka ari saminggu. Ndang kalender ni panompaon i, jala ndang ukuran ni masa manang leleng ni tikki manompa i manang portibi tartompa sandiri, dung dilehon gogo tu portibi i manompa dirina sandiri manang manompa isina. Alai na pasti, adong do akka tahapan ni panompaon, martikki do sude.
Sian barita panompaon na di Bibel i, boi do botoon ni jolma ise pe, ia hajajadi ni portibi marproses do. (Di ginjang nunga didok: Portibi i ma langit dohot tano dohot akka galaxi dohot nasa isina be). Di Bibel i dipaboa, jolo tarulang do tano i, holom, jala adong aek na holan alogo adong di atasna. Toho do i, alogo di atas aek, ai sian aek i do ro alogo, jala di aek dohot di alogo i do adong oxigen, jala oxigen i ma naporlu asa adong  tu namarhosa ( jolma, binatang dohot suansuanan) muse. Di hata ni haporseaon, alogo i didok Tondi ni Debata, alai na boi lapatan alogo sian Parhagogoon  mambahen manjadi. Tondi (ruaḥ) tong do hagogoon i na ro sian Namarhagogoon (Elohyim). Tano, langit, aek, naholom, i ma infrastruktur na jumolo dirade di proses na so habilangan ganjang ni tikkina,  asa boi muse disi akka natarstruktur tarjadi hombar tu prosesna be. Dung i dipaboa ma, na adong do proses ni hajajadi ni na tartompa i hira na sakhidop mata, i ma songon parjadi ni natiur. Manang tudia pe jolma lao, parjadi ni natiur tong do sakhidop mata. Mungkin mangeaki tu si sakhidop i adong na ganjang prosesna. Di hata ni Bibel i sisakhidop i didok: Makkuling ma Debata, Jadi ma ho naitur jadi tiur ma tutu. Molo so sakhidop mata do paradong ni natiur, ndang parjadi ni natiur be dohonon i. (Parrohahon ma natiur binaen ni sillam, sakhidop mata do i). Dipaboa Bibel i ma muse boha prosesna asa boi leleng martahan natiur na tarjadi holan sakhidop mata i. I ma adong ni mataniari dohot bulan dohot akka bintang. Ise do mamulai adong natiur i? Sian sude nasa na adong i, ndang adong i nabarani mandok: Au do mamulai adong natiur di portibi! Ai godang sian naung adong i na boi mamancarhon hatiuron. Di akka benda na boi mamancarhon natiur i pe, adong do akka proses ni hagogoon umbahen boi be i mamancarhon sinondang (na tiur). Tong do mulak tu nanigoaran ni Bibel i, Elohyim do hagogoon i. Mungkin goar na asing do dipakke akka ilmuan manggoari hagogoon i (mungkin: tenaga nuklir didok), ai hak nasida mambahen goar na songon i hombar tu olat ni nabinotona.  
Molo ro natiur, pasti do lao naholom, sian inganan na boi disondangi natiur i. Pasti do pintor adong parsirangan ni natiur sian naholom, molo ro natiur tu na holom. Hukum alam do i. Songon godang ni parhataan na adong di hajolmaon ma panggoarion tu natiur dohot tu na holom i. Di hata Heber didok natiur i yom (Batak: arian; Jerman: Tag; Inggris: Day; Indonesia: siang; Gorik: hemera; di pengetahuan ilmiah: jelas (?), jala na holom i layelah (Batak: borngin; Jerman: Nacht, Inggris: Night; Indonesia: malam; Gorik: nukta; di pengetahuan ilmiah: kabur (?). Manang aha ma goar ni i didok parilmu pasti ilmiah, terserah tu  nasida ma.
Nunga habotoan ia mataniari torus-torusan do galak, ala ni akka tenaga nuklir na adong di bagasanna. Cahayana mambahen torang, tiur. Ndang mataniari parjolo mambahen adong na tiur di portibi. Dung pe masuk planet bumi tu garis orbit na manghaliangi mataniari, baru pe asa gabe mataniari mambahen adong lumeleng natiur di sada inganan (di daerah khatulistiwa 12 jom), jala di daerah di balik ni nasinondangan ni mataniari i 12 jom golap, ala ndang tombus tusi sondang ni matani ari. Tuani ma marputar sandiri tano (bumi) i asa boi marganti soring mandapot na tiur sian mata ni ari i. Aut opat mata ni ari i (adong be di timur, selatan, barat, utara ni bumi) mago do sude na holom i di bumi. Garis orbit ni bumi laho manghaliangi mataniari digoari Bibel i hajanghajang  (raqyiÊ¿a), jala digoari muse hajanghajang i langit (Å¡amayim) (hata bentuk plural), ala marlappis-lappis do langit i. Lappis-lappis na i mulai sian (1) na boi dihabangi pidong; (2) na manjaga asa unang pintor madabu udan tu tano on, (3) lappis na boi dihabangi kapal terbang; (4)  batas ni adong ion, (5) batas ni naung boi dihabangi pesawat angkasa luar;  (6) akka garis orbit ni akka planet manghaliangi mataniari, (7) batas jarak ni sada galaxi tu galaxi na asing, (8) jala adong dope akka lappis na asing na rikkot luluan ni jolma (di Bibel i didok: inganan ni Jahowa Debata). I ma godang ni lappis ni langit (Å¡amayim). (Sian Bibel i boi suraon didok jolma pitu lampis langit i).  Mudah-mudahan ma ndang jolo sega sandiri tano (bumi) on bahenon ni hagogoonna sandiri, manang ala ni hagogoon na ro mangaleksehon tano on, nunga boi dapot ni jolma sude lappis ni langit i.
Molo songon i do proses asa tartompa natiur di tano on, adong arian dohot borngin, adong ma sipatiuron. Dipanompaon i, dipaboa do na boi marproses sandiri asa adong na mahiang, inganan ni aek na di toru  ni hajanghajang dohot na di atas ni lappis parjolo/paduahon ni hajanghajang i. Di balik ni proses i do marperan Debata, i ma na manggerakkon tarjadi proses i. Tontu akka uap ni aek nangkok do tu ginjang, jala ndang madabu i saleleng so cukkup boratna gabe udan na madabu tu  toru. Toho do i, ditoruni aek hian do sude tano i, alai boasa gabe boi adong tarida tano i tu ginjang manang na mahiang? Tong do peristiwa alam i, na boi tarjadi ala dileon panompa i do akka hagogoon tu akka naung adong tartompa i. Sian barita na di Bibel i pe boi do i botoon. Molo manguap aek i, moru ma  aek na di atas ni tano i. Molo mambeku deba sian aek i gabe gunung es, moru ma muse aek i diatas tano i, jala lam tarida ma namahiang. Ala mangolu do tano i, ai dilehon api di bagasanna. Ala ni i boi do lam uttimbo tano i sian sisik ni aek, ai dionjar api na di bagasan tano i sisik ni tano i tu ginjang (songon parjadi ni akka gunung/dolokdolok). Jadi sian Bibel i, tarpikkirhon do prosesna boasa gabe adong laut dohot darat (tano na mahiang) na tarida di atas ni sisik ni aek. Na tarjadi sandiri do saluhutna i? Sude do satolop, na adong do hagogoon mambahen tarjadi proses i.
Taringot tu proses mambahen adong akka suansuanan pe, patut do acungon jempol parcarita ni barita panompaon on. Lam takkas dipaboa ibana na dilehon Eloyim hagogoon tu tano i mamproses partubu ni akka suansuanan, segala mansam, jala ganup suansuanan mandapot hagogoon laho pagodanghon mansamna be.   Tano i do pantubuhon akka suansuanan i. Tano i do nang na manubuhon hau parbinotoan ni nadenggan dohot naroa, songon i nang hau hangoluan. Dung madabu jolma tu dosa, jala diuhum tano i ala dosa ni si Adam dohot si Hawa, dipantubuhon tano i ma akka duriduri dohot akka duhutduhut na marsuga. Sian i dapot botoon, molo adong akka na sala diula jolma nang di zaman on, adong dope pantubuhonon ni tano i na manamba hasusaan ni jolma i. Akka hukum sebab-akibat dope i. Di barita panompaon i, ndang didok disi na disabur Elohyim akka bibit ni suansuanan i, alai na dipantubuhon tano i do (i ma suansuanan na mambahen mangan manang sonang jolma, mambahen jolma marsahit, na manggoda jolma mardosa, dohot na mansugai jolma). Elohyim holan mamarenta tano i do asa dipantubuhon suansuanan i. Lapataanna, dibalik ni haboion ni tano i pantubuhon akka suansuanan i adong hagogoon, jala digoari parhaporseaon na marcarita on,  hagogoon i margoar Elohyim.  Adong do parilmu mandok hagogoon i evolusi (Charles Darwin). Alai evolusi i ma proses dung dibikkas do, ndang na mamulai i.
Hukum alam do tong, na so boi mangolu suansuanan ianggo so adong natiur na leleng manondangi suansuanan i, nang pe naung adong oxigen. Ikkon adong do hatiuron na mardongan temperatur, jala lumeleng manondangi suansuanan i, i pe  asa boi suansuanan i mangolu denggan. I do umbahen na diatur di portibi i, orbit  ni bumi i tu mataniari, na mambahen cocok sondang dohot temperatur ni mataniari sahat tu bumi i. Na taratur sandiri do i?  I do, alai dung adong do hagogoon na mamulai pangaturon i asa boi mardalan sandiri muse. Di hata ni Bibel i didok: Dung i dibahen Debata ma nasida tu hajanghajang  ni langit, asa disondangi tano on (1 Musa 1:17).  Sian i botoon: adong do garis orbit ni mataniari (di kalangan ni akka galaxi), jala adong garis orbit ni bumi manghaliangi mataniari. Molo mulak so taratur pardalan ni tano (bumi) i di orbitna, jala mungkin juo do masa na songon i, ba namansegai isina do bumi i disi. Tarjadi ma bencana. Bencana alam do goar ni i. Ndang bencana ilahi i.
Dilehon Debata ma muse hagogoon tu aek na margoar laut i asa dipantubuhon gulokgulok na marhosa, akka na manjirir, marhabangan akka pidong, tartompa akka dekke na balga dohot nasa na marhosa, na manjiriri di bagasan aek. Dileon muse hagogoon tu ganup nasida asa boi be marpinompari sandiri. Dilehon Debata hagogoon tu tano i asa dipantubuhon akka na marhosa na mangolu, akka dorbia, gulokgulok dohot binatang masiboan mansamna.  Di 1 Musa 1:24 dipaboa diparenta Debata tanoi i mantubuhon akka i sude; alai di ayat 25 didok dipauli Debata akka i sude. (Denggan situtu terjemahan Hata Batak Toba on: dipauli, lapatanna : dibahen naung martubuan i tamba uli). Berarti di na lao  adong akka namarhosa, dorbia dohot akka binatang, gulokgulok di atas tano on, tano on porlu diurupi laho mantubuhon saluhutna i. Normal do i, molo di akka proses ni aha pe na adong di tano on sahat tu nuaeng on, nang pe marhagogoon naung adong i mambahen adong akka na asing sian hadirionna, sai tong do mamorluhon pangurupion i, di akka proses-proses i.  Nang pe naung boi marparbuei, marpinompari manang martunasi sandiri ganup suansuanan i, alai tong do dihaporluhon ganup suansuanan i pangurupion sian sinondang ni mataniari. Dorbia natubu sian inana mamorluhon pangurupion, apalagi ma akka dorbia natubu sian tano i. Campur tangan ni Debata tu tano i laho mantubuhon akka namarhosa, dorbia, binatang dohot gulokgulok, didok parbarita panompaon on: Dungi dipauli Debata ma akka binatang di tanoon masiboan mansamna.  Ulaon paulihon i diantusi songon pangurupion sian Debata tu tano i, ala naung jumolo do diparenta Debata do tano i mantubuhon akka binatang i, jala dipantubuhon ma; dung i akka naung dipantubuhon i didok dipauli Debata.
Proses panompaon di jolma, dipaboa  di barita panompaon on (1Musa 1:1-2:4), holan saotik do, i ma na diparenta Debata  dirina sandiri lao manompa jolma. Ianggo proses parjadina jolma i selengkapna di 1 Musa 2:7 pe dipaboa. Di barita on, sihol ni roha ni Debata do dipaboa asa adong jolma na tudos tu pangalahoNa, tumiru rupaNa, dohot sakkap ni Debata boasa ikkon adong jolma na songon i. (1Musa 1:26-28). Dungi baru pe didok ditompa jolma i hombar tu sakkap i.Adong  do mandok saompu do jolma dohot bodat, ala dibereng godang parsamaan ni jolma tu bodat. Adong do tutu bodat na songon jolma, adong jolma na songon bodat. Mungkin golongan darah ni jolma dohot bodat pe ra adong do na sarupa, alai sahat tu saonari ndang adong dope mudar ni bodat ditansfusihon tu jolma. Mungkin juo do tarombo ni gen ni jolma dohot gen ni bodat dipadomudomu na malo. Alai Bibel i ndang manghatai taringot tu boha do prosesna asa gabe adong jolma songon sinuaeng, alai manghatai taringot tu boha do prosesna asa gabe adong nanidokna parmulaan ni jolma do. Molo sa-oppu jolma dohot bodat, tontu sukkunon dope boha do paradong na oppu parsadaanna i? Bibel i mandok, adong do hagogoon na karejo mambahen adong jolma na parjolo sahali. Hagogoon i manggana tano, diombushon hosa tu dalan ni hosana, dilehon tondi tu bagasanna, mangolu ma ibana. Akka kelengkapan naung adong di bumi on do i sude diramu, dipadomu, dirakit, diassembling. Nadomu sandiri be do i? Boi juo do i, molo akka na mangolu ganup kelengkapan na mardomu i. Alai molo akka na mate do i, ba ndatung boi tarrakit sandiri i. Molo tung pe akka namangolu do ganup komponen i, pasti ikkon adong do hagogoon na pangoluhon nasida be. Biasana sai hagogoon na ro sian luar ni sada na mate do na boi mambahen namate i mangolu. Sihamauliatehonon ni jolma dope ala didok di Bibel i, ia hagogoon na mambahen mangolu akka komponen na adong di portibion, digoari Elohyim, hombar tu haporseaon ni Israel.
Hombar tu barita ni Bibel i, sakkap ni Debata do adong jolma tudos tu pangalahona (demut), tumiru rupa (á¹£elem)-na. Ala ni i, molo marnida bohi ni jolma (jolma dia pe i), sai idaon ma disi pangalaho dohot rupa ni Debata. Pangalaho na dimaksud dison ndang perangai, kelakuan, moral, sifat (na tong boi dicakup lapatan ni hata Batak Toba pangalaho), alai maksudna rumang, image, Statue, Abbild  do. Ai demut ndang paboahon perangai, kelakukan, moral, sifat ni Debata i, alai paboahon  rumang (bentuk)-na do. Di 1 Musa 1:27 dipaboa, na dipajadi  Debata tikki manompa jolma i, holan maniruanhon rupa (á¹£elem)-na do tu jolma i, ndang dohot patudoshon pangalaho (demut)-na. Alai di 1 Musa 5:1, dicaritahon, na ditompa Debata baoa dohot boruboru i tudos tu rupa (demut) ni Debata. Hira dua hata na sinonim idaon hata á¹£elem dohot demut, hape ikkon do bedahonon. Jadi di jolma (baoa dohot boruboru) i adong á¹£elem  (rumang) dohot demut (rupa)  ni Debata. Sai diondolhon do ia jolma i ditompa baoa (zakar = na mar-penis) dohot boruboru (neqebah = na mar-vagina). Ndang didok jolma na margaya baoa dohot na margaya boruboru. Jadi molo adong baoa na margaya boruboru, manang boruboru na margaya baoa, manang jolma na sipata margaya baoa, sipata margaya boruboru, boi ma panjaha manimbangi atik na tihas do i. Tihas ndang sahit i, alai nabinoan tubu, na so pas songon tu nasomal. Alai na jelas, molo tihas pe i, ndang tihas di rumang dohot di rupa ni jolma, alai tihas di gaya do. Baoa na margaya boruboru tong do adong penis ni i. Boruboru na margaya baoa tong do adong vagina ni i. Nuaeng on digoari baoa na margaya boruboru gay; jala boruboru na margaya baoa digoari lesbian; jala jolma (baoa manang boruboru) na sipata margaya baoa, sipata margaya boruboru digoari bisex manang waria (wanita-pria). Nuaeng on akka jolma na digoari gay, lesbian, waria, sedang manuntut asa negara nang agama dohot adat manolopi parsaripeon (perkawinan) ni jolma na sarupa jenis kelaminna. Maksudna asa sude manolopi kawin baoa tu baoa, borua tu borua, lesbian tu lesbian, gay tu gay, waria tu waria. Boha do parjadi ni i ate? Ndang mangalanggar kodrat ni jolma i sandiri i? Alana kawin (nikah) manang marripe, muli, mangoli, married, Trauung, heirated, (di Bibel i didok: dipasupasu/Heber: yebarek), na masuk do penis (zakar) ni baoa tu vagina (neqebah) ni boruboru jala tarjadi coitus (Dibahen igit ni baoa i marparbue renteng ni boruboru i, asa gabe adong pinompar ni na kawin/marripe i). Ianggo so adong do tarjadi songon i, ndang na kawin/marripe goar ni i; alai na rap modom do i, na sajabu do i, na sapodoman do i, na masidondondondonan do i, na masiogosogosan do i, alai ndang na kawin i. Molo baoa tu baoa do, borua tu borua, lesbian tu lesbian, gay tu gay, waria tu waria, ndang tolap ni i kawin, jala pasti kodrat ni i do ndang boi kawin. Jadi molo adong akka na songon i na sai manuntut kawin manang mangido pakawinon, pasti do panuntuton ni roha dohot pangidoan na mangalanggar kodrat ni jolma i sandiri do i. Manang ise na sengaja mangalanggar kodrat ni jolma manang olo diajak mangalanggar kodrat ni jolma, pasti do pardosa i. Ibana mardosa tu dirina sandiri, tu donganna dohot tu Debatana. Ikkon tegas do huria mangalo dosa na songon on. Akka huria naung manolopi perkawinan sejenis na adong di Eropa, dohot di Amerika dohot manang didia pe, pinangido asa humatop bertobat, mangaku dosa tu Debata Jahowa di bagasan Jesus Kristus. Unang be dioloi pakawinhon jolma na sarupa jenis kelaminna.  Akka negara naung mambahen undang-undang na manolopi perkawinan sejenis humatop ma diuba undang-undang na i, paima so ro dope akka hamaolon naumposi tu negara i. Ra sukkunon ni jolma do: Antong aha do naboi siulaon ni akka gay, lesbian dohtot waria i? Ndang adong mangorai gay dohot gay sajabu, sapodoman, lesbian dohot lesbian sajabu, sapodoman, waria dohot waria sajabu, sapodoman. Lomo nasida do aha siulaon nasida di jabuna dohot diulaonna be, alai dihatoropan ndang boi lomolomona mambahen songon na di jabuna. Ganup do jolma ikkon songon i. Molo marsatahi gay dohot gay, manang lesbian dohot lesbian, manang waria dohot waria, mandok asa rap nasida nadua mamearo (memelihara) dakdanak sampe magodang, boi do i, alai dosa do i di nasida molo didok nasida dakdanak i tubuna. Holan na pagodanghon do nasida boi dohonon. Ndang na mangadopsi nasida dohonon. Paling-paling parorot naboi nasida dohonon. Ndang boi dohonon nasida bapakna dohot inongna, ai gabus do molo didok songon i. Ndang sai gabusan dakdanak dohot jolma na asing.  Molo adong gay dohot gay na rap dohot napinarorotna mandok: hami sakeluarga manang sarumatangga do, naboi do dohononna i, alai ndang boi dohononna: Hami saripe do! Ai beda do sakeluarga dohot saripe. Nasakeluarga ndang dope hasil ni perkawinan i, alai na saripe takkas do hasil ni perkawinan i. Contohna: Komodo, buaya, biawak, landorung, ilik, cicak, sakeluarga do i sude (ala mirip rumangna), alai ndang saripe sudena i. Di Eropa (di tonga ni halak Barat) adong do sada baoa,  sada borua, dohot sada biang sajabu, jala didok tu pamarenta nang tu hatoropan  na sakeluarga do nasida natolu; alai ndatung saripe halak i natolu, ai so adong kawin halak i. Molo akka gay, lesbian, waria mamukka organisasina (misalna: sarikatna, punguanna, sijulejulena, garejana, partaina), tong do hak nasida i. Alai di sude organisasi nasida i ndang boi patupaonna perkawinan sejenis, ai dosa do i. Jala molo adong naung mangulahon perkawinan sejenis di nasida, ikkon sisirangon do i, asa unang rarat dosa i. Na boi do kawin sada gay tu sada lesbian,  ai adong be do penis dohot vagina ni i. Molo so marhasil pe coitus, ndang holan nasida na mangalami na songon i, dohot do akka baoa nang borua (ripe) naung impoten, manang ripe naung targanggu/sega akka ulaula lao marpinompar di nasida. Hinataan on dison, asa ganup do umboto didia letak ni dosa dohot na so dosa, molo maradophon lesbian, gay, waria dohot transgender. Ala didok diturpuk on, baoa dohot boruboru do jolma i ditompa, jala dipasupasu (dipakawin).  Porlu do nang dohonon dison aha do lapatan ni boasa ikkon dipukka [di-kloning (?)] Jahowa borua sian baoa i? Alusna: Asa unang masa do perkawinan sejenis di tongatonga ni hajolmaon.
5.      Hata pasupasuan nadipasahat Debata tu jolma i (1 Musa 1:28) dalan mangalehon hagogoon dohot huaso do i tu jolma i. Gogo dohot huaso i pakkeon ni jolma i laho marpinompari asa  sopar, laho manggoki tano on, laho patunduk tano on, laho mangarajai dekke, pidong, sude binatang, dohot akka namanjirir di tano on. Hagogoon dohot huaso nadilehon tu jolma i sasintongna na netral do i. Ndang boi puntenon i atik na gogo dohot huaso na jahat manang na denggan. Songon piso do i di tangan ni sasahalak. Songon i do nang sifat ni huaso dohot gogo nanilehon ni Debata tu akka na adong di panompaon i. Laos i do nang sifat ni akka gogo dohot huaso na dapot ni jolma sahat tu nuaeng on.  Molo denggan dipakke gogo dohot huaso i, ba denggan pangontakna tu hajolmaon. Molo so denggan dipakke gogo dohot huaso i, ba mansegai ma pangontakna tu hajolmaon. Dituntut do tanggunjawab sian ganup jolma laho mamakke gogo dohot huaso najinalona. Tanggungjawab mamakke gogo dohot huaso i ndang holan laho patundukkon tano on, laho mangarajai akka pangisi ni tano dohot laut, alai dohot do laho marpinompari asa sopar, nang laho manggoki tano on. Sega do ulaon patundukkon tanoon dohot ulaon mangarajai pangisi ni tanoon, molo sega ulaon marpinompar dohot molo sega ulaon manggoki tano on. Songon i do nang sabalikna: Molo denggan parpinomparon (di kuantitas dohot di kualitas), denggan ulaon manggoki tano on, pasti denggan do ulaon patunduk tano on dohot ulaon mangarajai pangisi ni tano on. Nuaeng on, umbahen na sega do parpinomparon ni jolma umbahen lam susa jala lam sega hajolmaon dohot tano on rodi pangisina. Najolo, molo didok marpinompari ma hamu, berarti ganup jolma mangusahahon na sada gabe dua. Lapatanna: amanta i adong pomparanna dua; jala inanta i adong pomparanna dua, jadi gabe opat ma anakkon ni saripe. Alai ianggo nuaeng molo didok marpinompari ma hamu marlapatan do i asa ganup jolma mangusahahon nadua gabe sada. Lapatanna: sada ama dohot sada ina na marsaripe sukkup ma holan sada anakkonna. Alana nunga pagodanghu jolma, ndang habalanjoan ni tano on be.  Jala panggoki ni jolma di tano on pe ndang sintong. Adong na paponjot hu, alai adong na mansai langa jolma di bagian-bagian ni tano i. Ikkon mansai koras na ma panjagaon tu jolma i, asa gogo dohot huasona patundukkon tano on dohot mangarajai pangisi ni bumi on, unang sala dipakke jolma i. Ikkon gabe pasupasu tu hajolmaon, tu bumi dohot pangisina, pamakkeon ni jolma di hagogoon dohot huaso nadilehon tu jolma i.
6.      Sabagian sian mansam ni akka parbue dohot bulung ni suansuanan gabe sipanganon  ni jolma dohot binatang. Atas mandat sian Debata do i dipaboa di barita panompaon i. Ndang adong dipaboa di barita panompaon i na boi allangon ni jolma daging ni binatang. Dimulana i, vegetarian do jolma i. Di pudian ni ari pe gabe siallang jagal jolma i. Marojakan tu mandat on, saguru tu jolma i sandiri do atik na sahali manghabishon do bahenonna sude akka suansuanan i allanghononna, manang na bonihononna do akka suansuanan i, asa lam tu godangna suansuanan na songon i nang pe dibuat jolma i deba sian i laho allangonna.  Molo pintor sihabis-habis do dibahen jolma i akka na rikkot tu ngoluna i, jolma i sandiri do na sega, jala na susa situtu, ai so adong be naboi allangonna. Jadi sian barita panompaon on nunga ikkon boi antusan ni jolma sakkap ni Debata, boasa ikkon suansuanan na mamparbuehon boni dohot hau na mamparbue sisuanon dilehon Debata boi panganon ni jolma i. Asa diboto jolma i do na ikkon bonihonon dohot suanhononon ni jolma i do suansuanan songon nabinuatna gabe panganonna, asa adong buatonna muse. Molo dibuat sada, ikkon bonihonon jala suanhonon ni jolma i saribu ganti ni nabinuatna i. Marhite na songon i,  boi ma gabe lam makmur jolma i. Ala holan bulung-bulung do sipanganon ni binatang-binatang, ndang hea dirajumi akkka binatang i gabe sisega suansuanan.
7.      Dievaluasi Debata do akka na tarjadi di panompaon i. Nang pe so sude naung gabe adong i ndang holan hasil ni pambahenanNa manang hasil karyaNa langsung, tardapot ibana do di ganup tahap na tarjadi sude denggan jala dung sidung onom tahap partikkian dipunten Debata sude naung adong i nunga denggan situtu. Maningkathon sian nunga denggan situtu  gabe tu lobi dumenggan situtu, ndang mungkin be i. Debata sandiri ndang be martahi laho maningkathon naung denggan situtu asa gabe lobi dumenggan situtu. Maradian na ma di tahi Debata, jala maradian do Ibana di tikki tahap papituhon. Na mungkin tarjadi di tikki paska-panompaon ndang be tamba denggan na denggan situtu, alai olo na ma lam moru denggan ni nadenggan situtu i, manang gabe mulak holan denggan, manang  turun muse gabe hurang denggan. Moru hadengganon i molo akka naung diparenta Debata manghasilhon na boi hasilhononna be ndang mangulahon parenta i; manang ganup naung manjalo gogo dohot huaso hombar tu fungsina mambahen asa denggan, ndang mamakke hagogoon dohot huaso i mambahen gabe denggan manang gabe pasupasu. Ala masirainrainan do akka naung tartompa di tahap tikki parjolo sahat tu na tartompa di tahap tikki paonomhon, molo adong pe sada sian na tartompa i ndang di fungsi dohot turgasna be, sursar jala sega do sude naung adong i. Misalna, molo ndang boi be aek ni laut i mangalehon uap air na manaek tu hajanghajang, pasti do ndang ro be udan; molo ndang boi be aek ni laut i beku di Kutub Utara dohot di kutub Selatan, tong do hancur manang sega sandiri bumi on. Molo so adong be bulung ni hau na boi mamproduksi oksigen, ala nunga sude suda dibuat jolma dohot akka binatang, ba mate pusok sandiri akka namarhosa i. Molo ndang tolap ni ozon be manahan radiasi ni mataniari, ba maderder ma akka daging ni jolma di bumi on. Disakkapi Debata do asa boi marsundut-sundut jala sahat tu na ro ajal ni hasiangan on boi daion (nikmatan) ni jolma i rap dohot pangisi ni langit dohot tano hinadenggan-situtu ni saluhut naung tartompa i.   Ala ni i do umbahen ditempathon Debata jolma i di porlak na di Eden, asa adong paulaula dohot mangaramoti sude naung denggan situtu i. Jadi manang didia pe jolma ditempathon manang maringanan, adong dua tamba tugasna na porlu situtu i ma mangula bumi  dohot mangaramoti bumi. I ma tamba ni turgas ni jolma, asing ni turgas marpinompari asa sopar, manggoki bumi, patundukkon bumi dohot mangarajai sude pangisi ni bumi. Diulahon jolma i ma dua  turgas tambahan i dalam rangka mangulahon turgas na opatnari: Marpinompari asa adong mangula dohot mangaramoti; manggoki bumi asa diula denggan jala diramoti; patunduk bumi i ma mangula bumi denggan jala mangaramoti bumi; mangarajai pangisi ni bumi laos mangulahon na denggan tu pangisi ni bumi dohot mambahen pangaramotion tu pangisi ni bumi i.  Molo songon i do, boi ma lumeleng  jolma i dohot pomparanna mampartahanhon keadaan denggan-situtu ni naung tartompa i huhut ma-nikmati-sa.
8.      Mangujungi barita panompaon di 1Musa 1:1-2:4 dipaboa na maradian  do Debata di tikki tahap papituhon (di bahasa ni Bibel i didok: di ari papituhon). Alai aha do arti ni maradian (istirahat, wayyiÅ¡bot < Å¡abat)? Na jelas, sian ari papituhon i ndang na Rest In Peace alias mate Debata. Mansai godang mangantusi maradian lapatanna ndang mangkarejoi karejo. Ala ni i, marhite barita on, pangihut ni agama Israel torus mangaturhon akka na so boi karejohonon ni jolma di ari papituhon, di ari sabbat, laho patuduhon na takkas pabadiahon ari Sabbat i. Holan akka ulaon na keadaan terpaksa ma naboi ulahonon di ari Sabbat i.  Di 1Musa 2:2 dohot 3 didok: Debata maradian sian nasa ulaonna, nabinahenna i; dohot  sian nasa jadijadianna, na tinompa ni Debata laho pasunhon. Sian karejo panompaon i do Debata maradian, alai sian ulaonNa na mangihut ndang maradian Ibana. Dison do boi antusan nanidok ni Jesus: Na mangula do Damang rasirasa nuaeng; Ahu pe mangula do (Yoh.5:17). Ulaon ni Debata dung sidung panompaon i (di ari papituhon) saotikna: manganikmati denggan ni naung tartompa i na didok nunga denggan situtu; dohot mangaramoti akka naung tartompa i asa unang moru keadaanna na denggan-situtu i. Molo diparhatoho do akka ulaon on diula Debata do di ari papituhon i, boi ma antusan boasa tung tarrimas  Debata tikki targanggu Ibana manganikmati hadengganon ni naung tartompa i, di na madabu i tu dosa si Hawa dohot si Adam. Lao mangaramoti naung denggan situtu i do umbahen na tarpaksa dipabali Debata si Adam dohot si Hawa sian porlak na di Eden i. Gabe ndang boi be jolma i manganikmati hinadenggan ni naung tartompa i, ala na hona uhum i nasida. Molo ulaon mangaramoti naung tartompa i do diula Debata di ari Sabbat i, jolma i pe boi do manorushon ulaonNa mangaramoti naung tartompa i di ari Sabbat i.  Ulaon mangarmoti akka naung tartompa i do umbahen na pamalum akka na marsahit Tuhan Jesus di tikki ari Sabbat. Akka na songon on do siparrohahonon dohot sipartondihonon ni akka pangihut ni Jesus na di tikki sinuaeng on.
9.      Sian akka pangantusion na dipatorang di ginjang i, boi do lam togu haporseaon jala padenggan partondion mangihuthon Jesus Kristus: 
a.       Hagogoon dohot huaso ni Debata mangula do sahat tu tikkion di tonga-tonga ni sude naung tartompa dohot nanaeng tartompa. Tondi ni Debata torus do mangareapreap pasahathon hagogoon dohot huaso ni  Debata tu nasa naung tartompa, asa torus tarjadi akka hasil sian naung tartompa i,  na manguduti akka naung adong i. Mangula do tong hagogoon dohot huaso ni Debata di hajolmaon, asa boi jolma i mangula dohot mangaramoti naung tartompa i huhut mangula ulaon naung dipasupasuhon Debata tu jolma i.
b.      Marhite barita panompaon i na paboahon boha Debata manompa, asa boi ganup tahap denggan jala marujung tung denggan situtu, marsiajar do jolma mambangun akka sibangunonna,  tarmasuk mambangun hajolmaon gabe hajolmaon na denggan situtu.
c.       Sihamauliatehonon ni sude ilmuwan do adong barita panompaon na di Bibel i, na mangajak nasida lam pabagashon akka  ilmuna dohot pagodang akka temuanna (hasil penelitianna), ai sude na i lam patuduhon hasintongan ni barita panompaon na di Bibel i do.
d.      Di panompaon i, masirainrainan do naung tartompa i, na sada tu nasada. Ala ni i ikkon ganup naung tartompa i mardalan di naung diaturhon hagogoon dohot huaso naung dipasahat tu ganup nasida. Molo adong na manimbil, dalan laho mansegai sude naung tartompa i na ma i.
e.       Sian proses ni panompaon i dapot botoon do, na martikki do ganup. Adong mulana dung i adong tikki mangalakka tu tahap namangihut, adong muse ujungna. Sasintongna na manompa dohot naung tartompa ndang hea maradian, alai na mangganti ulaonna be do. Didok maradian Debata  sasintongna na mangganti ulaonNa do.  Sian ulaon mangurus akka naung tartompa, diganti dohot mangaramoti naung tartompa i. Mangula diganti dohot mangaramoti. Disi ma tarida pamujion tu Debata na mamulai panompaon i, jala na tongtong mandongani naung tartompa i marhite TondiNa.