JAMITA SIAN EVANGELIUM TU MINGGU IV DUNG EPIPHANIAS, TGL. 29 JAN 2017
PSALMEN
15:1-5
15:1
Ende sian si Daud. Ale Jahowa, ise do na jadi * sorang di bagasan
undungundungmu? Ise do na jadi mian di dolok ni habadiaonmi?
15:2
Halak na * sun burju marpangalaho dohot siulahon hatigoran, jala * sidok na
sintong sian bagasan rohana.
15:3
Halak na so olo * mangkata tundal, na so olo mambahen hajahaton tu donganna,
jala na so olo mambahen haurahon tu sisolhotna.
15:4
Halak na * mansoadahon na lea, jala dipasangap do akka na makhabiari Jahowa;
halak na so olo manguba naung sinumpahonna, nang tung * marharugian ibana.
15:5 Halak na * so olo
paanakkon hepengna, jala na so olo * manjalo sisip mangalo na lidang roha i.
Halak na mangulahon sisongon i, ndang tagamon humordit salelenglelengna.
(Diparrohahon parjamita,
na adong do terjemahan ni Bibel na marhata Batak Toba, na hurang lengkap
diterjemahhon ayat 5 i, jala di ayat 2 sai tong disurat “sidon”, hape
sasintongna “sidok” do).
SONGON
ON MA KRISTEN NA BOTUL
Hamuna
dongan sahaporseaon nahinaholongan di bagasan holong na sian TUHANta Jesus
Kristus. Mauas do rohanta, asa gabe Kristen na botul hita, siihuthon Jesus
Kristus, na boi mian di undungundung (bagasjoro) ni Jahowa na adong di dolok
habadiaon ni Jahowa, na adong di tano on
dohot di banuaginjang. Mauas rohanta, asa gabe panean (pewaris) ni arta, hasangapon dohot
hamuliaon ni Jahowa hita di tano on nang di surgo i. Denggan do i molo
tasukkkun dirinta be, boha ulaning diri-ta jala akka dia ma siulaohononta be
asa boi nahinauashon ni rohanta i dapotta? Songon panukkun ni parpsalmen on,
songon i ma sukkun-sukkunta tu diri-ta. Mauliate ma tadok tu parpsalmen on, ala
dileon do alus na mansai denggan na boi siulahononta, asa saut hita gabe
Kristen (siihuthon Kristus) na botul, jala naboi tiruan, na gabe sira ni tano
on jala gabe panondang ni portibi on. Tapuhuti jala talapati ma jolo akka
pangalaho, pambahenan pinaboa ni parpsalmen on, na gabe hangoluhononta.
1.
Ikkon sun burju hita marpangalaho.
Ndang holan burju hita dipangido, alai tung ikkon sun burju do. Na burju i ma
na mangulahon dohot mambahen akka na
denggan tu dirina dohot tu jolma na asing (keluargana, tondongna dohot tu na so
tinandana pe). Dao sian hadirionna hajukkaton. Tung so adong di bagasan
ateatena hosom, teal, elat, late, nang akka tahi-tahi naroa maradophon jolma na
asing. Dipaturture do ulaonna mansai denggan sian na mamulai sahat tu
namangujungi, jala ndang holan tu dirina marguna ulaonna i alai dohot do tu
jolma na asing. Biasana paboahon haburjuon i didok halak tu naburju i: burju
mulaulaon, burju mardongan, burju marnatuatua, burju marsimatua, burju
marsilehonlehon, burju marminggu, burju marhata ni TUHAN, burju marsiajar, dohot lan naasing akka siulaon lao
patudu haburjuon.
2.
Ikkon siula hatigoran hita. Siula
hatigoran i ma jolma na jujur, tikkos-tikkos, sadalan pambahenan dohot hata hombar
tu poda ni TUHAN. Sijujur ni ninggor, sitikkos ni ari, ido jolma na songon
on. Dia na hinataan jala naung dos roha,
i do diulahon. Ndang holan marhata tigor akka siula hatigoran, alai dohot do
mangulahonsa. Molo parhata tigor, olo do i margolgol di pandapotna, jala maol
dame rohana. Alai molo siula hatigoran, ndang olo i margolgol di hatana, alai
sai mangoloi do i tu dos ni roha, jala sai tongtong mangalului jala patupa dame
na sian TUHAN i. Denggan do marhata tigor, alai dumengganan do marhata dame. Di
akka siula hatigoran, mardomu jala dibahen do martomu hatigoran dohot hadameon.
3.
Ikkon sidok na sintong sian
bagasan roha-ta hita. Jolma sidok na sintong sian bagasan rohana, i ma na so
olo margabus, manang patubutubu hata. Ndang olo jolma na songon on marpalessem
manang mandubak donganna. Siboru puas siboru Bakkara, molo dung puas na sian
rohana, sae ma soada mara. Jolo didilat jolma na songon on do bibirna, baru pe
asa didok hatana. Sopan do jolma na songon on manghatahon hatana. Jolo tung
takkas do ditimbangi on, na tung sintong do na di bagasan rohana i, baru pe asa
didokkon na di rohana i. Ndang
asing di bibir ni halak na songon on,
asing di ateatena. Songon i di ateatena songon i do ditariashon.
4.
Ikkon na so olo makhata tundal
hita. Jolma na songon on ndang olo makhata-hata jolma na asing. Sai tumagon do
ibana mamuji jolma na asing sian nasa paroaroahonsa. Molo mardongan on, ndang
olo on: ia dompak mamuji, hape dung tundal paroaroa hon. Sandok, molo adong
dietong rohana hahurangan manang sipujion di donganna, tumpol do didokkon. Molo
dijalo roha ni donganna i sipasingotna, dihalashon, alai molo so dijalo, ndang pola
marmuruk ibana. Sae do tanggungjawabna dietong molo dung dipasahat tumpol tu
donganna i aha sidohononna. Nataboan mardongan tu jolma na songon on.
5.
Ikkon na so olo mambahen hajahaton
tu donganta hita. Di bagasan rohana ndang adong hosom, teal, elat, late manang
roha lao manjahati. Ias rohana sian roha hajahaton, laos ias nang pambahenanna
sian pambahenan manjahati. Sai marroha dohot marpambahenan mangaramoti
pardagingon, partondion nang arta ni donganna do sai dipikkiri dohot diulahon. Tumagon
do dirina rugi daripada mangarugii halak. Olo ibana sampe agoan hosa holan
manghophop halak. Ndang olo ibana mambaloshon najat marhite najat, alai dibalos
marhite ulaon dohot sileonleon na denggan. Molo dipastap hurum hambirang,
ditarehon dope hurumna siamun lao pastapon ni halak. Tung beha pe dibahen
mangungkit informasi taringot tu hasalaan ni halak sian ibana, ndang olo ibana
paboahon. Tumagon do di ibana marpangontik, daripada mangallang nadibalian ni
hurumna, daripada korupsi, manakko, mambuat arta ni halak. Molo manjual barang
ibana, ndang olo ibana paotootohon di arga dohot di mutu ni barang sijualonna
i, jala ndang olo ibana marsimokkel. Sandok, pos ma roha ni donganna jolma, na
so masa hajahaton, molo di inganan i ibana manang molo rap dohot ibana.
6.
Ikkon na so olo mambahen haurakon
tu sisolhotta hita. Molo adong diboto ibana hasalaan ni halak (tarlumobi
sisolhotna) (misalna: selingkuh, manipu), disimpan do i dimpos di bagasan
rohana, jala ndang dipaboaboa tu jolma na asing. Diusahahon ibana do tikki
nalehet lao pasingothon sisolhotna na marhasalaan
i di bagasan opat mata, asa dipasohot haurakon naung binahen ni sisolhotna i. Molo
adong dibege ibana halak na asing manceritahon haurakon ni sisolhotna, diorai
ibana do halak i pararatrarat hata i tu jolma natorop. Sandok, ndang gabe
“radio nasegasega” ibana paboaboa akka ulaon haurakon ni donganna jolma manang
sisolhotna. Molo sanga marpengadilan taringot tu haurakon i, dioloi ibana do
gabe saksi na so paurakkon, alai saksi na pasidung parbadaan, siboan hadameon.
7.
Ikkon na pamagohon haleaon hita. Di
ayat i didok: “mansoadahon na lea”. Ndang marlapatan i, mamorso haleaon na
masa. Alai marlapatan do i, mambahen asa sampe ndang adong na mambonsiri haleaon
dohot pangulaon na mangalap haleaon tu diriniba dohot tu diri ni halak. Sude
panggulmit ni ngolunta i ikkon patuduhon na jolma na sangap do hita, ndang na
lea. Ala akka “raja” dohot “soripada” do Kristen i, pangalahona pe rajá manang
soripadá ma. Akka anak-anak TUHAN do
sude Kristen, ala ni i ikkon hasangapon dohot hamuliaon ni akka anak TUHAN ma
natarida di bagasan pambahenan siganup ari.
8.
Ikkon tapasangap akka na
makhabiari Jahowa. Akka namakhabiari Jahowa i ma akka na olo mangihuthon
parenta ni Jahowa na diboto sian TUHAN Jesus Kristus. Hombar tu poda ni TUHANta
namandok ikkon haholongan dongan i doshon diriniba, tahormati, tapasangap ma
akka donganta sihabiari Jahowa di bagasan Kristus. Adong do i na marasing
huriana sian hurianta, alai sama-sama sihabiari Jahowa hita dohot nasida. Akka
jolma na songon i ikkon pasangapon do. Unang pintor sai ditihai akka jolma na
so sahuria dohot hita, hape sihabiari Jahowa do nasida di bagasan Kristus.
Sitihaan i ma akka jolma na anti-Kristus, manang na anti Kristen. Ulaon
pasangaphon i ma panghataion dohot
pambahenan dipatupa asa boi sihabiari Jahowa i rap sahundulan dohot hita, rap
sapartinaonan, jala rap di bagasan las ni roha, dohot di bagasan ulaon
marbarita nauli.
9.
Ikkon ndang olo hita manguba naung
tasumpahon (tajanjihon/tapadanhon) nang pe tung marharugian hita. Na arga situtu
do janji/padan (Israel: sumpa) di hita. Unang ma parjanji palsu hita. Ikkon
topetan do naung jinanjihon, tarlumobi naung nipadanhon. Molo naung marpadan hita tu Jahowa Jesus
Kristus di tikki malua hita sian panghakkungi (sidi) na setia hita manjungjung haporseaon naung tahadindanghon i,
taulahon ma i sahat tu ujung ni ngolunta. Molo na marpadan do hita (na suami
isteri) na so jadi sirang ia so sinirang ni hamatean, torus ma hita kompak na
marripe i sahat tu disirang hamatean. Molo marjanji hita tu negara dohot tu TUHANta na ikkon gabe
pegawai negeri na jujur, setia, ringgas, na marprestasi, taulahon ma i mansai
denggan saleleng pegawai negeri dope hita. Molo marpadan hita gabe pangula ni
Huria na radot di ulaonna, taradoti ma ulaon i so olo mantak. Mungkin (ra) ala
ni hasatiaonta i, olo ndang naek pakkat hita, olo do hita dibursikkon halak na
so saagama dohot hita; olo do gabe ndang ro manuhor tigatiganta; dohot lan akka
harugian na asing na so tinagam harorona. Alai martua do hita na manaon jala
manahan di pangunjunan i, ai balga do upanta. Ai molo jumolo talului harajaon
ni TUHAN Jesus Kristus, dohot hatigoranNa, sai na tambahononna do akka ondeng
tu hita.
10. Ikkon ndang olo hita paanakkon hepengta. Dipodai do hita sian barita
nauli i asa unang paanakkon hepeng. “Ndang jadi jaloonmu bunga sian donganmu,
manang bunga ni hepeng, manang bunga ni sipanganon, manang bunga ni ugasan dia
pe, na somal marbunga dibahen halak (5 Musa 23:20).”Molo dipasali ho hepeng tu
bangsongki, tu na pogos di lambungmi, unang ho songon halak sijalo bunga ni
hepeng sian ibana, unang bahen marbunga hepengmu tu ibana (2 Musa 22:25).” “Ndang
jadi buatonmu sian ibana bunga ni hepeng manang parlabaan na torbang, ingkon
mabiar do ho mida Debatam, asa mangolu donganmu di lambungmu (3Musa 25:36). “Ndang
jadi paanakkononmu hepengmu mambuat bunga, manang pasalihononmu emem mambuat
parlabaan sian i (3 Musa 25:37). Alai ikkon lam godang do, jala molo boi
marsampulu hali lipat hasil ni hepeng na nilehon ni TUHAN i tu hita. Diumpama
ni Jesus taringot tu na pamodalhon sahupang, didok parhepeng i: “Antong, nda
tama ma nian boanonmu hepengki tu sianahi hepeng, gabe jaloonku ma di ahu rap
dohot bungana di harorongkon? (Matius 25:27).” Dipuji parhepeng i do naposona
na manjalo sabagian (sahupang) alai boi hasilna dibahen sampulu bagian/10
hupang (Luk.19:17). Marhite umpama i, Jesus marsuru sijalo hepeng na sian Ibana
lao “mantigatigahon” hepeng najinalona. Tu namalas mantigatigahon i do didok: “Boasa
so dilehon ho antong hepengki tu sianahi hepeng, asa hutunggui rap dohot
bungana di harorongkon? (Lukas 19:23).” Jadi molo marhepeng hita, unang tapabungabungahon
hepeng i, alai taula ma “mantigatigahon”
hepeng i, asa boi ganda hepeng i gabe marpulu lompit godangna. Uang songon
naniula ni si Kanjeng Dimas, manipu. Naboi pabungahon hepeng holan tu Bank do,
i pe ala na malas na ma hita disi. Nadumenggan, molo sanggup do hita manjalo
hepeng sian Bank marmiliar-miliar jala mantigatigahonsa. Lapatanna, mambahen
hepeng i gabe pangoluhon jolma na asing alai boi iba mangomo marpulu lipat. Songon
ulaon “marsaham” ma sada contohna; mambangun property/perumahan/perhotelan;
mambangun industri; mambangun usaha sibahen untung (martoko; markalontong; mar-K5,
markaresek; marpasarpagi; martravel; marbirojasa (angkutan, panongosan barang);
mardekke; martani; marpinahan. Skala besar-besaran manang na kecil-kecilan pe
hombar tu godang ni hepeng na gabe modal dohot SDM na tolap). Jadi akka na
profesina pabungabunga hepeng, unang lupa mangido hasesaan ni dosa sian TUHANta
di bagasjoro i. Akka nahurang malo “mantigatigahon hepeng” (mambahen hepeng na adong i gabe modal ni
usaha siboan untung), diparsiajari ma saotikna entrepreneurship (hamaloon
marusaha asa dapot pangomoan).
11. Ikkon ndang olo hita manjalo sisip mangalo na lidang roha. Nuaeng on
presiden Joko Widodo mambahen Saber Pungli (Sapu Bersih Pungutan Liar). Alai
didok halak: Molo manapu, unang ma dipakke akka sapu nakotor. Alana tong do
kotor annon partinadingna. Nuaeng on tong do ndang mago pungli i. Namuba
berengon, pos polisi na so resmi di pinggir dalan, ndang adong be polisi disi.
Jadi holan lao pungli hian do huroha adong polisi disi, ndang na lao mambahen
keamanan dohot pengayoman masyarakat. Di namarparkaro pe, so hea dope
markwitansi akka jasa ni pengacara, jasa ni hakim, jasa ni polisi, jasa ni
jaksa panuntut. Molo dibahen pe kwitansina, ndang na sajujurna disurat di
kwitansi i. Sedangkan tukang parkir pe holan sahali do mangalehon kwitansi ni
uang parkir, salpu i ndang adong be. Maksudna asa boi punglion nasinari i. Di
rumah makan pe, didok 10 persen pajak ni napinangan, alai hampir so adong do na
mamatuhi i saratus persen. Bangso on nuaeng nunga masipaotootoan di bagasan
dame, jala ndang masipailaan. Molo masipailaan antong, sama-sama hapit do
sileon sisip dohot sijalo sisip. Sedangkan molo manuhor/ manjual tano pe, tong
do ndang godang ni hepeng na dibayar panuhor disurathon di kwitansi panuhoran.
Ai didok, unang paargahu pajakna annon bayaron. Marrara do mata marnida hepeng,
apalagi hepeng na rara. Asal adong kesempatan, ndang mardiaimbar be dipungli;
na marlidang dohot na so marlidang; najujur dohot nageduk; naburju dohot
najukkat. Sude di pungli. Mangatasi pangalaho na songon on, ikkon halak kristen
do. Takkas do diorai TUHANta ganup Kristen manjalo sisip, lao pageduk
hasintongan. “Hona toru ma manang ise na manjalo sisip, laho mamutus hosa ni
halak mandurushon mudar na so marpipot! Dung i dohonon ni sandok bangso i ma:
Amin! (5 Musa 27:25).” “Nuaeng pe sai songgop ma tu hamu biar mida Jahowa, sai
ramoti hamu dirimuna, jala torang ulahon hamu! Ai ndang masa anggo di Jahowa
Debatanta i uhum hageduhon, manang marmiak ni bohi, manang panjaloon sisip (II Khronika
19:7).” “Ai ingkon ripur do pinompar ni parjahat, jala ingkon suda panganon ni
api angka undungundung ni halak na olo manjalo sisip (Job 15:34).” “Laos
manggaori bagasna sandiri do manang ise na mangadangi pangomoan na so turut,
alai sai mangolu ma halak na mangkasogohon sisip (Posa 15:27). “Raja pahothon gomgomanna marhite
sian uhum hasintongan; alai anggo baoa sijalo sisip * mangago tanona (Poda 29:4).”
Hombar tu oraora on, diulahon Kristen i ma manulak nasa na tardok sisip, jala
unang olo mangalehon sisip tu manang ise pe. Ikkon akka pungutan resmi do
leonon, jala buktina ikkon markwitansi sude. Di kwitansi i pe unang dioruorui
manang ditambatambai hepeng na nileon manang na dijalo. Mangolu jala sejahtera
do hita molo tahasogohon mambahen sisip.
12. Hamuna dongan sahaporseaon nahinaholongan. Aha ma laba di hita molo taulahon
akka na songon i? Aha ma hauntungan di hita Kristen molo taulahon nasampulusada
na nidok ni parpsalmen on? Deba sian laba / hauntungan i boi dohonon songon on:
Takkas ma tarida na boi hita gabe sira ni tano on, jala panondang di portibi
on. Tung mansai sonang do tondi-ta jala hiras pamatangta, ala boi hita
mangulahon akka na denggan i tu donganta jolma na asing. Molo martekad hita
mangulahon saluhutna i, tung takkas ma hita mambahen sanggup diri-ta patupahon
sauhutna i. Sanggup hita mangolu jala mamora nang pe ndang korupsi, ndang adong
sisip; sanggup manghaholongi jolma na manghasogohon hita; tung gabe jolma
haposan ni akka jolma hita, tarmasuk manghaposi hita akka jolma na so saagama
dohot hita. Gabe jolma sihaholongan hita di tonga-tonga ni hajolmaon. Godang
dope laba/hauntungan na boi dapotta, molo taulahon jala tahangoluhon
sisampulusada pangalaho dohot pambahenan nanidok ni parpsalmen on. Jala ikkon
songon i do hita asa tardok hita Kristen nabotul. Taulahon ma i. Amen.
Pematangsiantar,
tgl. 17 Desember 2016. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).