JAMITA SIAN EPISTEL TU MINGGU V DUNG EPIPANIAS TGL. 5 PEBRUARI 2017
PSALMEN 112: 1-10
112:1 Martua ma baoa na makhabiari Jahowa, na lomo
roha situtu di akka patikNa!
112:2 Sangap ma pinomparna i sogot di tano on,
dapotan pasupasu ma sundut ni angka partigor sogot.
112:3 Hamoraon marlobilobi di bagasan jabuna, jala
hot do hatigoranna i ro di salelenglelengna.
112:4 Sai
binsar do di partigor i hatiuron di haholomon, sian Ibana
pardengganbasa, parasi roha jala na bonar.
112:5 Mardohar ma baoa na asi roha dohot na
pasalihonsa, tarondolhonsa ma akka hatana di paruhuman.
112:6 Ndang tagamon humordit ibana salelenglelengna,
marbarita salelenglelengna do partigor i.
112:7 Ndang tagamon mabiar ibana binahen ni barita
hinamago, nalom do rohana marhaposan tu Jahowa.
112:8 Marsitiopan do rohana, ndang mabiar ibana,
paima idaonna pamaloson tu angka alona
i.
112:9 Manaburi ibana, mangalehon tu angka na pogos,
hot do hatigoranna i ro di salelenglelengna,
timbul ma tandukna sogot di bagasan hamuliaon.
112:10 Idaon ni parjahat i ma i sogot, jala
hagitikhononna, patungoripon ma iponna
jala malakke ibana, matua lonong do pinangido ni akka parjahat i.
1. Dongan
sahaporseaon, nahinaholongan di bagasan holong ni TUHAN Jesus Kristus. Denggan
situtu do jolma molo sai diparsinta ibana martua (berbahagia). Sada sian tujuan ni ngolu ni jolma do i. Ndang adong
jolma na marsintasintahon ibana asa lusut, mago, susa, gok arsak, gok
sidangolon, kebalikan ni ngolu na martua (berbahagia).
Ala rikkotna dapot ngolu na martua (berbahagia),
ikkon antusan do songon dia na martua,
boha bahenon mandapot i, jala aha mambahen iba martua, jala sian dia do boi
dapot hamartuaon (keberbahagiaan) i. Porlu i, ada unang masa songon nidok
ni Toba: “Nirimpu parhunikan, hape do pargadongan; nirimpu parsaulian; hape do
hamagoan.” Parjolo ma ikkon antusan aha lapatan ni martua (Indonesia: berbahagia; Heber: ’asre < ’asar;
Gorik: makarios; Inggris: be blessed; happy; Simalungun: martuah; Karo: malem)
(Akka hata on dipakke di akka terjemahan pinatupa ni LAI). Taantusi ma jo akka
lapatan ni debba sian hata on, tarlumobi hata aslina di hata Heber. Hata Heber ’aÅ¡ar [> ’eÅ¡er (kb) >’aÅ¡re (kontr.pl)] lapatanna: (1) to go straight on (mardalan di dalan hapantason: Poda 9:6); to guide, direct aright (manogunogu;
mangarahon di dalan natigor). (2) to
pronounce happy (tardok marlas ni roha); to call blessed (tardok tarpasupasu). ’eÅ¡er (kb) = happiness
(hamartuaon); blessedness
(hatarpasupasuon). Di Kamus Besar Bahasa Indonesia songon on do lapatan ni bahagia (martua): (1) keadaan atau perasaan senang dan tenteram
(bebas dr segala yg menyusahkan = keadaan manang sonang dohot dame ni panghilalaan ) (2) beruntung (= maruntung); berbahagia (= marhasonangan/martua):
Contohna: saya
betul-betul merasa bahagia krn dapat berada kembali di tengah-tengah keluarga
(tung mansai sonang panghilalaanhu
ala boi muse rap dohot keluarga). “Berbahagia” (martua) i ma dl keadaan bahagia (= keadaan sonang); bahagia (sonang/martua); menikmati kebahagiaan (= mandai
hasonangon). Kebahagiaan (= hatuaon)
i ma kesenangan dan ketenteraman hidup
(lahir batin); keberuntungan; kemujuran yg bersifat lahir batin (=
hasonangon dohot hadameon ni ngolu partondion dohot siganupari /di
pardagingon); hatuaon na marrumang partondion dohot pardagingon). Blessed = tarpasupasu. Happy = marlas ni roha. Makarios = namartua. Sada sieahan do
keadaan martua manang asa boi mandai/manghilala hamartuaon. Hamartuaon, i ma
keadaan na dietong sada jolma nunga tung mansai las jala sonang situtu rohana,
ala sahat ibana tusi, jumpangna, jala didai/dihilala ibana keadaan i. Ala
keadaan do hamartuaon (mandai/mandapot hatuaon), ikkon siparjuanghonon do i.
Misalna: Diparade Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus ma hatuaon tu akka jolma gratis
(sola gratia). Ikkon parjuanghonon ni jolma i do asa jumpang jala dapotna
hatuaon na gratis i, jala asa dapotna hamartuaon (keadaan berbahagia, keberbahagiaan).
Di parjuangan i, ikkon jumolo do takkas rumushonon keadaan songon dia ma na
masa tu iba, asa tardok ni iba dohot tardok ni halak jala tardok ni TUHAN i,
iba nunga martua. Misalna: Nunga martua au, molo dilehon TUHAN i di au anak dua,
sada boru jala sude nasida mandapot karejo na denggan, marrumatangga denggan,
jala adong sian ganup nasida pahompuku, jala sahat au muse tu surgo i. Molo
songon i rumusan ni keadaan hamartuaon, bahenonna ma akka ulaon lao boha bahenon mandapot i. Ikkon
pastihonon do ise dongan lao mangeaki hamartuaon i; jala sian dia do pasti
dapot hamartuaon i. Tontu ikkon adong do dua silibathonon ni silului hamartuaon
i dibagasan usahana mandapot hamartuaon i, i ma: (1) Jahowa (TUHAN) Jesus
Kristus; (2) dohot portibi/jolma nahumaliangna.
2. Hamuna
dongan nahinaholongan. Di Psalmen 112 on dipaboa do ise silibathonon ni halak
Kristen, asa dapotna hamartuaon; dohot songon dia ma rumang ni hamartuaon
sialamanna (sihilalaonna/sidaionna) jala akka dia ma usahana asa takkas dapotna
hamartuaon i. Silibathonon takkas asa dapot hamartuaon i i ma: 1) JAHOWA. Goar
on marlaoatan: “Ibana adong > Tongtong adong, manang didia pe boi do Ibana
adong; dohot “Ibana mambahen adong” > Panompa > Sibahen manjadi nasa na
adong. GoarNa i pe nunga manudu tu hadirion ni Jahowa na boi mambahen jolma
dapotan hamartuaon, jala mangalehon tu jolma mansai godang ragam ni hatuaon. Jahowa
do mambahen boi adong hatuaon dohot hamartuaon pinarsinta ni jolma. Ditanda
ibana do ia Jahowa i do TUHAN pardengganbasa, parasi roha jala nabonar. Pasti
ndang kecewa jolma mar-TUHAN tu Jahowa (TUHAN) Jesus Kristus.
Adong tolu
sibahenon ni jolma asa Jahowa gabe dongan ni jolma tikki marjuang mandapot
hamartuaon dohot akka hatuaon: (1) Manghabiari Jahowa. (2) Marlomoniroha situtu
di akka patik ni Jahowa. (3) Marhaposan tu Jahowa. Manghabiari Jahowa i ma
patunduk diri tu Jahowa dohot tu huasoNa; mamatuhi dohot mangulahon lomo ni
roha ni Jahowa (jala sai tangi tu parenta ni Jahowa nilehonNa nuaeng on asa
ulahononna), huhut torus pasangaphon Jahowa di tikki naune dohot na so une.
Marlomoniroha di akka patik ni Jahowa, lapatanna: torus manjahai, mangantusi,
manghangoluhon patik (tona) ni Jahowa naung nilehonNa jala naung didokumenhon
di Buku Nabadia i (Padan na Robi dohot Padan na Imbaru). Manghaposi Jahowa,
lapatanna: marpanghirimon na mangolu jala yakin
botul, na pasauton ni Jahowa do akka bagabaga asi ni roha dohot pasupasuNa, asa
sampe boi daion hamartuaon jala dapot akka hatuaon na gratis i marhite akka
parjuangan na mambahen sahat sudena i tu diriniba nasihol martua/marhatuaon
dohot dapotan tua.
Silibathonon ni
na giot martua asa dapotna akka hatuaon jala marhatuaon ibana, i ma 2) akka
donganna jolma, tarlumobi na adong di humaliang ni ngoluna. Dibagasan ni i
dibahen ibana: (a) Manaburi ibana jala mangalehoni tu napogos; (b) ndang olo
ibana mambaloshon najahat naniaena sian donganna jolma tu namanjahati ibana,
alai dipaima do asa Jahowa namambaloshon hajahaton i tu parjahat i. (b) Bagian
ni paruhuman ni jolma na adong di luatna i do ibana, jala diusahahon ibana asa
siat (tarondolhonsa) hatana di paruhuman i. (c) Torus do ibana mangusahahon asa
marbarita na denggan dirina di tonga-tonga ni hajolmaon na humaliang ibana. (d)
Tongtong do dipartahanhon ibana hatigoran naung disuanhon Jahowa tu ibana di
tonga ni hajolmaon; (e) jala tung denggan dipatuduhon ibana hatimbulon ni
tandukna tu akka jolma nahumaliangna, na gabe pasupasu tandukna na timbul i tu
donganna jolma.
Akka parjahat
ndang porlu dohot libathonon ni nagiot dapotan hatuaon manang nagiot marhatuaon
dibagasan parjuanganna laho mandapot/mandai/manghilala hatuaon dohot hamartuaon
i. Ai marpiarpiar do muruk ni Jahowa tu akka parjahat. Patungoripon do ipon ni
akka parjahat bahenon ni Jahowa, jala
malakke do parjahat i, huhut matua lonong do akka parjahat i bahenon ni Jahowa.
Jadi molo naeng martua manang marhatuaon manang dapotan akka hatuaon sasahalak,
unang dais-dais jala unang dipadohotdohot ibana akka parjahat di bagasan
ngoluna dohot di bagasan parjuanganna.
Hamuna dongan
sahaporseaon nahinaholongan! Adong manang piga keadaan nanialaman manang na
masa dingolu ni jolma na martua, dipaboa parpsalmen on tu hita. I ma: (1)
Sangap ma pinomparna i sogot di tano on. (Anak cucunya akan perkasa di bumi).
(2) Dapotan pasupasu ma sundutna sogot. (Keturunannya
akan diberkati). (3) Hamoraon marlobilobi di bagasan jabuna. (4) Hot do
hatigoranna i ro di salelenglelengna. (5) Binsar do di ibana hatiuron di
haholomon. (6) Mardohar (mujur) ibana.
(7) Tarondolhonna hatana di paruhuman. (= Siat hatana jala hatana i na gabe
solusi tu akka parsoalan). (8) Ndang tagamon humordit ibana salelenglelengna. (=
Ndang tedeng alingaling ibana di prinsip dohot haporseaon). (9) Marbarita
(nauli) salelenglelengna ibana. (10) Ndang tagamon mabiar ibana binahen ni
barita hinamago. (11) Nalom rohana. (12) Marsitiopan rohana ( = ndang sai guga
rohana). (13) Boi ibana manaburi. (14) Jala tolap ibana mangalehoni tu napogos.
(15) Timbul tandukna (= gabe pamimpin ni bangso/houmna ibana). (16) Tolapna
mangalo akka hajahaton dohot parjahat.
Na sampulu onom on ma hatuaon ni akka namanghabiari Jahowa, na
mangaradoti akka patikNa, jala na marhaposan tu Jahowa, manang akka partigor
manang na mambahen pikkiran ni Jesus Kristus gabe pikkiranna. Sai dohot ma
huria Kristen sinuaeng mandai/mandapot akka hatuaon dohot hamartuaon na songon
i. Dapot ni ganup Kristen sinuaeng on do akka hatuaon dohot hamartuaon na
songon i (manang lobi sian i), molo takkas nasida ganup manghabiari Jahowa,
mangaradoti patik ni Jahowa (patik haholongon i), jala takkas marhaposan tu
Jahowa di bagasan ngoluna be. Amen.
Pematangsiantar, 24 Januari
2017. Pdt. Langsung Maruli Sitorus (Pdt. LaMBaS).