EPISTEL MINGGU KANTATE, TGL. 24 APRIL 2016: YESAYA 1:10-20

20.52.00 0 Comments A+ a-

JESAYA

1:10 Tangihon hata ni Jahowa, hamu ale angka * partogi ni Sodom! Pinggol hamu, ale bangso Gumora patik ni Debatanta.
1:11 Tudihangku do hinadeak ni peleanmu? ninna Jahowa. Nunga mahap rohangku di angka pelean situtungon sian birubiru tunggal dohot di tabotabo ni lombu angka na pinamokmok, jala ndang dihalomohon rohangku mudar ni angka lombu dohot birubiru dohot hambing tunggal.
1:12 Molo ro hamu manopot tu jolongku, tung ise ma mangido i sian tanganmuna, luntahonmuna alamanku.
1:13 Unang be datdati hamu mamboan pelean sipanganon so marniula, daupa hinabiashon ni rohangku. Poltak ni bulan dohot ari Sabbat, tingting palumba ari raya, ndang tudihangku hajahaton dohot luhutan ari raya.
1:14 Dihagigihon rohangku do angka poltak ni bulan dohot angka tingki pararirayaonmuna; bebenesan do Ahu dibahen, ndang tartaon rohangku be.
1:15 Jala nang dipaherbang hamu tanganmuna, padaoonku do matangku maradophon hamu; jala nang dijotjoti hamu martangiang, ndang tagamon tangihononku hamu; ai gok mudar do tanganmuna i.
1:16 Marburi ma hamu, urasi hamu dirimuna, paholang hamu ma hinaroa ni pambahenanmuna sian jolo ni matangku, pasohot hamu ma manjahati.
1:17 Guruhon hamu ma mambahen na denggan, lulu i hamu ma uhum, pintori hamu na nirupa, patingkos hamu ma uhum tu nasopot so marama, ondingi hamu angka na mabalu.
1:18 Dung i sai ro ma hamu, asa mardabudabu hita, ninna Jahowa. Tung sura rara dosamuna songon abit bunga dapdap, * bontar do bahenonku songon itak; nang pe rara songon abit hasumba, gabe songon hapas do muse.
1:19 Molo ringgas hamu tumangihon dohot mangihuthon, sai panganonmuna do hinadenggan ni gogo ni tano i.
1:20 Alai molo manjua hamu jala mangalo, sai na panganon ni podang do hamu sogot, ai pamangan ni Jahowa do palumbahon.

HAMUBAON NI PANGALAHO SIAN PANGALO GABE PANGOLOI TU JAHOWA, I DO ENDE NAIMBARU NA MANSAI TABO
BEGEON NI PARDISURGO DOHOT NA DI TANO ON

1.      Dipaboa di Jes.1:1, ia panurirang  Jesaya mangula di tikki mangarajai Raja Uzia (Azaria) (767-740 asK), raja Jotam (740-734), raja Ahas (734-728), raja Hiskia (728-699). Tontu dung tarjou do ibana panurirang mulai mangula ulaonna i (Jes. 6). Sian hametmetonna (tubu ibana hira-hira taon 797 asK) sahat tu panjouonna gabe panurirang (taon 767 asK) (umur 30 taon), tung takkas do si Jesaya mamparsiajari taringot tu poda paragamaon manomba Jahowa, jala manghangoluhon haporseaon tu Jahowa. Aktif do ibana mamereng pangoluon ni bangsona dohot paragamaon ni bangso Israel. Ala ni i do umbahen tung takkas do diantusi ibana panjouonna gabe panurirang. Ai holan disukkun Jahowa ibana mandok: Ise ma suruonKu? Ise ma  mardalan di hita? (’et–mî ’ešla? Ūmî yelek-lanu?), pintor dialusi si Jesaya do: Dison do ahu, suru ma ahu! (hinneni selaenî). I ma ala sihol ni rohana mandapot mandat sian Jahowa laho paingothon bangsona Israel (Juda) asa lam tu tikkosna mangihuthon Jahowa di haporseaon, panghirimon, holong nang paragamaon. Di parrohahon ibana do, ia Raja Amazia, among ni si Uzia (Azaria), dipajongjong do nian agama Jahowa, alai ndang dope apala sintong, ai ndang disesa ibana akka parsombaonan na di akka bona ni dolok, dohot di toru ni hau. Ginjang roha ni si Amazia, ala ditaluhon ibana raja ni Edom, dung i mangido mangasa gogo ma ibana tu raja ni Israel (raja Joas), diasa ibana porang, hape gabe ditaluhon si Joas (raja ni Samaria/Israel Utara) do si Amazia, jala gabe dibukkar  tentara ni Samaria i tembok ni Jerusalem (400 hasta), jala dirampas akka parhohas ni bagasjoro ni Jahowa. Dung mate raja Joas (di Samaria), 15 taon nari si Amazia mangarajai. Huta Elat ma naboi dipasuang si Amazia tu Juda jala dipatogu. Mate dibunu pamborontakan rakyat do si Amazia di Lakhis, dung i dipanakkok akka pangituai ni harajaon Juda ma si Uzia (namarumur 16 taon, na remaja dope) gabe raja. Mulai ma si Jesaya manurirangi paingothon bangso Juda asa lam takkas nian mangoloi Jahowa. 52 taon si Uzia mangarajai. Alai tong do sai marlaoklaok paragamaon ni halak Juda. Diulahon ibana do poda ni Jahowa, alai ndang dipaintop sude akka parsombaonan na di akka bona ni dolok dohot na di akka toru ni hau.  Gabe marsahit kusta (hulit) do si Uzia, jala dipapulik ma ingananna, disi ma ibana sampe mate. Anakna si Jotam ma mangatur pangarajaion andorang so mate dope amongna si Uzia. Dung mate amongna i, diganti anakna si Jotam ma ibana gabe raja (tikki ibana marumur 25 taon). Tong do songon amangna si Uzia ibana. Dioloi poda ni Jahowa alai ndang dipaintop akka parsombaonan na asing. Jasana dipauli ibana: Harbangan Parjulu di joro ni Jahowa. Dung mate si Jotam, diganti anakna si Ahas ma ibana gabe raja. 16 taon si Ahas mangarajai. Tung ditundalhon raja Ahas do Jahowa, jala diarahon bangso Juda manundalhon Jahowa. Gabe tu parsombaonan na di toru ni dolok do ibana lao marsomba, jala anakna sandiri dipelehon tu debata sileban songon nabinaen ni akka bangso na so mananda Jahowa. Ala dihubu raja Rezin sian Ram (Aram) si Ahas, dipangido raja Ahas ma pangurupion sian Tiglat-Pileser, raja ni Assur, asa diporang ibana si Rezin. Mambuat roha ni raja Tiglat-Pileser, diboan rombongan ni Raja Ahas ma akka parhohas mas na adong dope di bagasjoro ni Jahowa. Ditaluhon raja Tiglat-Pileser ma raja Rezin di Damaskus, ibukota ni Ram. Ro ma si Ahas muse mangaleon hamauliateon tu raja Tiglat-Pileser. Ala dibereng si Ahas bagak jala tongam langgatan na di bagas parsombaonan ni raja Tiglat-Pileser di Assur, disuru ibana ma asa dibangun na songon i di bagasjoro ni Jahowa di Jerusalem. Dioloi malim Uria, malim ni Jahowa do i sude parenta ni rajana. Diparentahon raja i ma asa di langgatan i pelehonon ni malim Uria akka pelean, songon namasa  di pamelean ni debata ni raja Tiglat-Pileser. Dipaunsat si Ahas akka parhohas na rikkot tu pameleon tu Jahowa sian bagasjoro ni Jahowa.  Ditikkion ma lam koras si Jesaya manurirangkon akka uhuman tu Juda asa marhamubaon ni roha nian nasida. Ala ndang mardaya rakyat i, jala ikkon dipaima nasida sampe jolo mate raja Ahas. Diganti anak ni si Ahas, i ma si Hiskia namarumur 25 taon ma si Ahas gabe raja. Ala nunga dididik akka na sihol mangoloi Jahowa si Hiskia, asa ia dung dipabangkit ibana gabe raja, ndang mangihuthon pangalaho ni amongna ibana, mulak ma bangso Juda mangoloi Jahowa diuluhon raja Hiskia, ala ditogutogu panurirang Jesaya dohot akka malim nang akka pangituai ni bangso Juda nasihol mangoloi Jahowa mansai pita (murni). Dibaen raja Hiskia reformasi paragamaon ni bangso Juda. Sude parsombaonan dipaintop. Ulok tombaga (Nehustan) binaen ni si Musa pe disesa, asa unang be sai disomba bangso Juda ulok i, alai asa hibul nasida manomba Jahowa. “Marhaposan tu Jahowa, Debata ni Israel do ibana (si Hiskia), jala sian nasa raja di Juda angka na umpudi sian ibana, ndang adong tudoshon ibana marroha, nang sian angka raja na jumolo sian ibana” (2 Raj.18:5). On ma kesimpulan taringot tu si Hiskia.  Pinajojor i saluhutna, asa botoon ni sijamitahon turpuk on do nanggo saotik, boha do parukkilon ni si Jesaya marjuang manogunogu bangso Juda mulak tu dalan ni Jahowa. Apala di tikki raja Ahas ma mangarajai, naunggogo ibana manurirangi. Disuriranghon uhuman, alai laos disuriranghon do nang dalan haluaon (Jes.1-39). Ondamondam uhuman sian Jahowa do parjolo disurathon ibana di bukuna i (Jes.1-5), alai tong do sai dipaboa dalan tu hamubaon. Ala ni koras ni hatana, tontu akka raja dohot rakyat namangetong dirina sioloi Jahowa hape dibereng si Jesaya sai tong “tanggung pangoloionnasida”, mandok  na so tikkos si Jesaya suruan ni Jahowa. Ala ni i ditariashon ibana barita panjouon na tu ibana, ala pimpinan negara (ndang holan raja dohot do akka aparat negara dohot aparat agamana) na tong dope sesat (lilu) jala mamboan bangsona sesat (lilu), manggugat hapanurirangon ni si Jesaya. Sai dietong akka na lilu (sesat) i do dalanna na tumikkos, hape nunga lam bagas haliluonna. Bagas ni haliluon i tarida di tikkin raja Ahas mamarenta jala ibana ndang be sisomba Jahowa. Ndang marnaloja si Jesaya patuduhon haliluon ni bangso Juda i. Ndang tolapna pauba roha ni raja, ba diula ibana (rap dohot donganna na cinta Jahowa) mandidik calon raja mananda dalan ni Jahowa asa takkas dihangoluhon poda ni Jahowa (paragamaon dohot haporseaon, panghirimon nang holong tu Jahowa) dung bangkit ibana (calon raja i) gabe raja. Marlaba do ulaon i di hadirion dohot pambahenan ni raja Hiskia.
2.      Raja Uzia (Azaria), dohot raja Jotam, takkas do diurus ibana parugamaon ni Juda na marpusat di bagasjoro na di Jerusalem. Diarahon akka raja on do rakyat Juda mangulahon akka ritus pameleon tu Jahowa di bagasjoro Jerusalem. Luarbiasa do berengon sian luar akka ritus (pangulahonon) pameleon tu Jahowa. Akka lombujonggi na so martihas, birubiru tunggal, hambing tunggal naso hasurakan (na hombar tu pangaturon ni patik ni si Musa) do marratusratus (mansai deak/bahat) dipelehon di langgatan ni Jahowa. Akka tabotabo ni lombu napinamokmok ditutung dohot daupa na mansai angur gabe uap nahushus tu Jahowa.  Akka mudar ni pelean i disiramhon tu langgatan i. Sikkop ma idaon sude ritus pameleon dohot parari-sabbaton  dohot pararireaon di bagasjoro ni Jahowa. Alai sude i didok si Jesaya dihagigihon Jahowa. Boasa, ate? Mansai torop  jolma ro tu bagasjoro di akka arirea ni Juda/Israel, sampe malluntak na ma alaman ni bagasjoro i. Alai didok panurirang Jesaya, na so dipangido Jahowa i. Boasa tong dicap si Jesaya uluan ni Juda (di pamarentaon dohot di paragamaon) songon “partogi ni Sodom” dohot bangso i “bangso Gumora”? Ala adong silakko ni paragamaon dohot haporseaon nasida. Ai dipasombu raja ni Juda dope sai adong parsombaonan di bona ni akka dolok dohot di toru ni akka hau narugun. Ala ni i takkas di ida si Jesaya, na sai mardua do haporseaon ni bangso Juda. Mansai sikkop dibahen nasida ritus agamanasida di bagasjoro, alai sai tong do lao bangso i mamele, martangiang tu akka parsombaonan i, mangido pasupasu sian akka pangingani ni dolok dohot bona ni hau i. Songon i do bangso Sodom dohot Gumora di tikki ni si Abraham manang si Lot. Di na ro suruan ni Jahowa manopot bangso Sodom dohot Gumora, gabe dimusui nasida, dilele, ala ni i gabe hona uhum bangso Sodom dohot Gumora. Nunga dinilai si Jesaya pangalaho ni bangso Juda sarupa dohot pangalaho ni Sodom dohot Gumora i. I ma pangalaho na mammusui suruan ni Jahowa. Ro pe nasida tu bagasjoro ni Jahowa, gabe dos na ma i dietong songon na ro tu parsombaonan haliluon i. Jahowa dietong songon sada sian “berhala” (hasipelebeguon). Jadi ndang na ala pangidoan ni Jahowa be umbahen na ro nasida tu bagasjoro ni Jahowa mandalanhon sude ritus pameleon tu Jahowa. Ala nadietong nasida na ma, asa sude sisombaon i (Jahowa, akka begu, manang ilah-ilah) sonang rohana, jala sude mangalehon pasupasu tu nasida.  Ala songon i do motivasina, didok si Jesaya hata ni Jahowa: “Molo ro hamu manopot tu jolongku, tung ise ma mangido i sian tanganmuna, luntahonmuna alamanku” (ay.12). Haroro ni bangso Juda tu joro ni Jahowa, ala hagiot ni roha nasida sambing, ndang be ala mangoloi Jahowa hibul “sian nasa roha, sian nasa ateate, dohot sian nasa gogo”. “Denggan do na mandalanhon sude ruhut ni paragamaon tu Jahowa, alai unang marlaoklaok haporseaon di parngoluon! Ikkon ma na hibul haporseaon i holan tu Jahowa, jala ngolu i takkas mangihuthon jala mangoloi Jahowa.”  Pangoloion na hibul i nuaeng on, i ma di bagasan Jesus Kristus.
3.      Ala motivasi nasala di paragamaon nang di pandalanhonon ni ritus pameleon di bagasjoro, umbahen dipasahat si Jesaya hata ni Jahowa na di ayat 13-14: “Unang be datdati hamu mamboan pelean sipanganon so marniula, daupa hinabiashon ni rohangku. Poltak ni bulan dohot ari Sabbat, tingting palumba ari raya, ndang tudihangku hajahaton dohot luhutan ari raya. Dihagigihon rohangku do angka poltak ni bulan dohot angka tingki pararirayaonmuna; bebenesan do Ahu dibahen, ndang tartaon rohangku be.”  Songon on ma akibat ni na sai mardua haporseaon, mardua pangoloion. Sude nadenggan na binaen di paragamaon, gabe mangalap bura, ndang mangalap pasupasu; mangalap kutuk ndang mangalap berkat.  Akka begu i pe mamaksahon do asa tung hibul  roha ni sisomba begu mangoloi begu i. Molo so hibul roha ni sisomba begu, tong do didok begu i songon nanidok ni Jahowa on tu akka na so hibul manomba Jahowa. Jadi akka sipelebegu na gabe sisomba Jahowa, ikkon takkas do putus (gotap) roha dohot haporseaonna tu begu nanisombana hian, jala takkas hibul rohana marsomba dohot mangoloi Jahowa. Begu nanisomba ni akka na marlaok haporseaonna nuaeng on, i ma hagiot ni rohana sandiri (ambisina) dibahen gabe begu sisombaon ni dirina. Dipamanat be dirina, atik naung mardebatahon “dirina sandiri” asing ni Debata Jahowa di bagasan Jesus Kristus.
Gabe pelean na so marniula, gabe daupa nadihabiashon, gabe pelean hajahaton, akka pelean ni jolma na marlaok haporseaonna, manang jolma na mardua haporseaonna, mardua pangoloionna: Ndang hibul haporseaon tu Jahowa dohot mangoloi Jahowa. Jala gabe pesta arirea manang pesta poltak bulan, manang pesta taon baru, manang pararisabbaton (manang parmingguon) nadihagigihon Jahowa, akka pesta i manang akka parmingguon i, nang tung mansai marmengomengo dipatupa pamestahonon i, ala marlaoklaok pangoloion tu Jahowa. Alai gabe pesta na mansai dihalomohon Jahowa do akka pesta i manang parmingguon i, nang pe sederhana manang mewah i, molo botulbotul hataridaan ni na hibul haporseaon dohot pangoloion tu Jahowa sude na i. Tihas ni akka Kristen na akka ompuna najolo sipelebegu, manang na sipelebegu hian gabe Kristen, i ma na sai posea tu manang mamele sumangot ni ompu, sekaligus porsea tu Tuhan Jesus Kristus; manjalo pangalapik sian datu sekaligus manjalo pangurupion sian Tuhan Jesus Kristus ibana, asa tamba pakkatna, asa tulus ulaonna. Ngeri do hakristenon na songon i. Ai gabe mangalap bura tu ibana hakristenonna i. Bahaya laten do memang hasipelebeguon i tu haporseaon tu Jahowa. Bayanghon ma, raja Saul situmpas pangarunding, gabe akhirna madabu tu ampuan ni pangarunding di En-Dor. I ma latenna. Manaluhon gogo dohot ulpuhan ni hadatuon dohot gogo manang ulpuhan ni begu do bahenon akka ilmu ni datu dohot ilmu ni begu, ndang be gabe sioloan manang sisombaon i.
Boasa gabe dibura Jahowa akka na mardua haporseaon dohot pangoloionna? Ala gabe boban do jolma na songon i di Jahowa. Bebenesan Jahowa dibahen pangalaho nasongon i. Olo ala so tartaon Jahowa lea ni diriNa dietong dibahen jolma na songon i, gabe tarrimas Ibana. Ala rimasNa i masapsap ma nasomagulang. Ai amana mardosa, dohot anakkonna mangae uhuman. Bereng ma si Saul i, ibana do mardosa, gabe marasip nang akka anakkonna. Jadi sapala namangoloi Jahowa (di bagasan Kristus Jesus), hibul ma dioloi. Unang marlaoklaok pangoloion i.
4.      Sada nari dampak ni haporseaon na marlaoklaok, na so hibul pangoloion tu Jahowa i ma: “Jala nang dipaherbang hamu tanganmuna, padaoonku do matangku maradophon hamu; jala nang dijotjoti hamu martangiang, ndang tagamon tangihononku hamu; ai gok mudar do tanganmuna i” (ayat 15). Halak Juda najolo paherbang tangan do martangiang. Si Paulus pe didok do paherbang tangan martangiang. Misionaris mangajari Huria ni Tuhan Jesus martangiang huhut mangalompit tangan, ala ndang be namangidoido Huria i sian Tuhan i, alai akka naung mandapot do. Alai molo marlaoklaok do haporseaon dohot pangoloion tu Jahowa, gabe akka jolma naluangan ma akka namartangiang i, ai so olo be Jahowa mangalusi tangiangna i, jala tung ditundalhon Jahowa do akka jolma na marlaok haporseoanna dohot pangoloionna.  Boasa masa na songon i? Alana molo dialusi Jahowa tangiangna i, dohonon ni namartangiang i do na pangingani ni parsombaonan na di bona ni dolok dohot na di toru ni hau i do na mangalehon i; ndang Jahowa. Ala boi masa do songon i, ba tumagon ma ndang dileon Jahowa, asa haru tarida na so boi akka pangingani ni parsombaonan i mangalehon napinangido ni namartangiang i.
Didok Jahowa do marhite si Jesaya, nagok mudar tangan ni bangso Juda i. Ndang pola ala ni na mambunu jolma umbahen gok mudar tangan nasida. Alai ala mudar na so marniula di adopan ni Jahowa be akka mudar ni lombu, birubiru, hambing na dipelehon di langgatan i. Holan akka ulaon “pembantaian” manang “pembunuhan” ni binatang na ma na masa di langgatan i. Jadi sap mudar tangan ni akka siseat lombu, birubiru dohot hambing i, jala mudar na so marlapatan akka mudar nadidurushon i.
5.      Asa boi mulak denggan paragamaon mangoloi Jahowa, ikkon bangso Juda dohot Huria Kristen sinuaeng on mangoloi na didok Jahowa marhite panurirang Jesaya di Jes.1:16-19 i. “Marburi ma hamu, urasi hamu dirimuna, paholang hamu ma hinaroa ni pambahenanmuna sian jolo ni matangku, pasohot hamu ma manjahati” (ay. 16).  Marburi dohot manguras diri ikkon patupaon. Hombar tu patik i si Musa, adong do ritus “pamburion” dohot “pangurason ni diri”, asa tanggal dosa (haramunon) sian diri i (jaha 4 Musa 19). Alai ritus na songon i, holan songon sada boaboa do i tu pangisi ni tano on, naung ditanggalhon jolma nadiuras i haramunon (dosa) sian dirina, jala marpangalaho naimbaru na mansai hombar tu pangoloion na hibul tu Jahowa ma ibana tu joloan ni ari. Alai na rumikkot, i ma: paholang diri sian hinaroa ni pambahenan dohot pasohot roha namanjahati. Hinaroa ni pambahenan, i ma mardua haporseaon dohot pangoloion, i ma na sai mamele tu parsombaonan dung i mamele tu Jahowa, manang sabalikna. Jala i do tong pambahenan manang roha na manjahati. Roa hian do molo pinardebata Jahowa, jala pinardebata muse akka debata sileban manang begu. Na manjahati Jahowa do pangalaho na songon i. Jadi molo marburi dohot manguras diri, i ma tegas mamutus (manggotap) pardebataon tu debata sileban manang begu, jala hibul mardebata tu Jahowa.
6.      Sipatupaon na mangihut dung marburi jala manguras diri, i ma: “Guruhon hamu ma mambahen na denggan, lulu i hamu ma uhum, pintori hamu na nirupa, patingkos hamu ma uhum tu nasopot so marama, ondingi hamu angka na mabalu” (ay.17). Bangso i dohot akka pamimpinna ikkon mulak marguru, i ma mangguruhon  boha do satia tu Jahowa, aha do sipatuduhonon di pangalaho natakkas sioloi Jahowa bangso i, jala akka dia pambahenan na denggan sibahenon tu dongan jolma, tanda ni na takkas dihaholongi nasida Debata Jahowa. Ikkon guruhonon ni bangso ni Debata Jahowa do i. Dungkon ni i, ikkon luluan nasida uhum (LAI, TB: “keadilan”, i ma hukum na mambahen keadilan), i ma uhum na sintong jala tikkos. Unang holan uhum agama dilului, dohot do uhum hajolmaon, uhum adat, uhum negara, jala sude i ikkon ramuon nasida gabe uhum na pangoluhon jolma dohot  napasangaphon Jahowa sitompa langit dohot tano.  Tarmasuk ikkon luluan jala patupaon uhum na mambahen keadilan tu akka na sopot so marama, dohot pangondihonon tu akka namabalu. Molo adong uhum i, ikkon boi sonang (sejahtera) jala dame ngolu ni akka nasopot so marama i, dohot akka namabalu i. Anakkon ni akka namabalu do biasana dakdanak na sopot so marama. Manang na tanggungan ni negara nasida sude, manang na tanggungan ni paragama Jahowa. Ikkon takkas dibahen jala diaturhon huhut diulahon.  Di hata Batak Toba pandohan:  “pintori hamu nanirupa”, di hata Indonesia: “kendalikanlah orang kejam” i ma terjemahan ni hata Heber: ’aššrû ḥamōş. Asing be do lapatan ni akka terjemahan i. ḥamōş boi dilapati: pangarupa (penindas/orang kejam) alai boi tong dilapati nanirupa (yang ditindas).  Hata Heber  ’aššrû (< ’šr ) marlapatan “bahen marlas ni roha”, “togutogu”, “pimpin”. Jadi tumoho do terjemahan hata Batak Toba i, sian terjemahan hata Indonesia i. Ikkon bahenon ni halak Juda (bangso ni Debata Jahowa) mangolu panghirimon ni akka nanirupa (yang ditindas), bahenon nasida akka jolma nanigopu i boi marlas ni roha muse. Akka on ma deba tandana naung diuras bangso ni Jahowa diri nasida sian pangalaho naroa i, jala ndang be sai marlaoklaok haporseaon dohot pangoloion nasida tu Jahowa. Ndang ditaringoti dison, asa patureon manang patamaon ni bangso ni Jahowa akka pelean napinasahat nasida tu Jahowa. Alai panghorhon ni pameleon tu Jahowa do na ikkon lam takkas patuduhonon nasida di ngolu hajolmaon nasida. Didok Jahowa marhite panurirangNa si Hosea: “Ai lomoan do rohangku mida asi ni roha, asa mida pelean; jala lomoan mida parbinotoan di Debata, asa mida pelean situtungon” (Hosea 6:6). Ndang boi be holan hata maragama, hape parbuaena so tarida di hajolmaon. Maragama lapatanna mambahen akka nadenggan tu hajolmaon jala tarida panghorhonna.
7.      Di ginjang ni saluhut akka pambahenan, haporseaon dohot pangoloion tu Jahowa, ganup sian bangso ni Debata (tarmasuk Huria Kristen, songon bangso Israel naimbaru), ikkon mambahen pardabudabuan (pertanggungjawaban) tu Jahowa. “Dung i sai ro ma hamu, asa mardabudabu hita, ninna Jahowa.” (ay.18a). Mardabudabu = Berperkara. Ba ikkon masiasa alusna ganup jolma i disi. Molo hadapotan margabus, lam tu posina do uhuman. Alai molo sintong-sintong do alus i (paboahon  dosa manang hadengganon ni pangalaho) ba lam dihaholongi Jahowa do. Jadi tumagon do mangaku sala (dosa)  sian na mamorso hasalaan manang dosa naung niula, di tikki pardabudabuan  (perkara) on. Alana “Tung sura rara dosamuna songon abit bunga dapdap, * bontar do bahenonku songon itak; nang pe rara songon abit hasumba, gabe songon hapas do muse” (ay.18b). Burju dohot holong ni roha ni Jahowa do i tu akka naolo mangaku dosana. Pangurason diri ndang cukup pasaehon dosa i. Ikkon dimateraihon Jahowa do hasesaan ni dosa i, i pe asa botul-botul sesa jala tanggal dosa i. Jahowa sandiri do naboi mambahen naung rara diri ni jolma i songon bunga dapdap (kirmizi) ala dosa i, dibahen Jahowa muse gabe bontar songon itak (ni boras nabontar) (songon salju putih). Naung rara diri ni jolma i ala dosa i songon abit hasumba (kain kesumba), dibahen Jahowa gabe  bontar songon hapas (halembang) (ndang asal hapas) (manang bontar songon “bulu domba”  (imbulu ni birubiru nabontar, ndang imbulu ni birubiru nabirong). Akka tudosan ma i paboahon naung muba 180 derajat, na di hambirang hian, gabe dibahen tu siamun. Didok parpsalmen i do: "Parasi roha jala pardengganbasa do Jahowa, lambat tarrimas jala parasi roha godang." “Ndang dibahen tu hita hombar tu angka dosanta, jala ndang dibaloshon tu hita hombar tu angka hajahatonta” (Psalmen 103:8.10). "Alai anggo Ho, ale Tuhan, Debata parasi roha jala pardengganbasa do Ho, lambat tarrimas, jala parasi roha dohot parhasintongan godang" (Psalmen 86:15).
8.      Adong do laba ni akka namanghaburjuhon satia  mangoloi Jahowa, ai marjanji do Jahowa mandok: “Molo ringgas hamu tumangihon dohot mangihuthon, sai panganonmuna do hinadenggan ni gogo ni tano i “ (ay.19). Manang ise na manuan nadenggan, sai gotilonna do nadenggan. Manangihon dohot mangihuthon  Jahowa marlapatan do i mambahen nasa na rikkot tu hadameon dohot hasonangan ni hajolmaon (kesejahteraan  rakyat) di sude panggulmit ni ngolu (di segala bidang kehidupan rakyat) . Akka i ma na mambahen tarida lomo ni roha ni Jahowa di ideologi ni bangso, di parpolitikon ni bangso, di ngolu sosial ni bangso, di parbudayaon/paradaton ni bangso, di paragamaon ni bangso, di parilmuon dohot parbinotoan ni bangso, di hamajuon ni teknologi ni bangso, di hatureon dohot hadengganon ni lingkungan nahumaliang hajolmaon. Maragam bangso i di segala bidang, alai rap managam (marusaha mambahen nadenggan) di sude panggulmit ni ngolu i. Bangso Indonesia mandok: Bhinneka Tunggal Ika, nirahut ni Pancasila, jala dibahen ndang holan hata, alai di ngolu siganup ari tarida. Molo masa na songon i, pasti do saut nidok ni Jahowa: panganonmuna do hinadenggan ni gogo ni tano i. Molo dame do, sanga ma panenon nasinuan. Ianggo holan naporang do, dia sanga panganon gogo ni naniula. Jadi marlumba ma sude Huria Kristen tumangihon dohot mangihuthon Jahowa dibagasan Jesus Kristus.  
9.      Risiko siteaon/siaeon ni bangso ni Jahowa molo manjua manangihon dohot mangihuthon Jahowa manang molo mangalo lomo ni roha ni Jahowa, tung mansai borat do: Ndang holan ndang sanga mamanen naung nisuan, manang mambuat gogo ni tano naung niolah, alai humansit dope, i ma: panganon ni podang do hamu sogot (ayat 20). Toho do i, molo ndang adong be dame, manang masa porang, masitallikan, masitembakan, masipasang bomna ma akka jolma naung marmusu. Gabe dohot ma akka na so marsala marmatean diallang podang, bodil dohot bom. Molo dialo jolma i do hata ni Jahowa na mandok : Dame ma di hamu!, tontu gabe marporangi nama diasa akka jolma pangalo i, songon binaen ni ISIS, Boko Haram, al-Qaeda, dohot pangihut ni Abu Sayaf, dohot akka teroris na asing. Halak na manjua manjalo nadenggan, naroa na ma dapot ni i. Halak na manjua patupa hadameon, nanaeng mangasa podang na ma i (songon raja Amazia sian Juda tu raja Joas sian Samaria). Manang ise na patioptiop podang jala sai mangasa podang, allangon ni podang do i. Hukum alam do i. Pasti do saut nasongon i, ala naung Jahowa sandiri mandok manang palumbahon.  Jadi ganup ma sian hajolmaon on, mangasa dame tu manang ise pe. Pakhorhon ni i do mambahen  godang parbue / hasil ni tano i, jala ganup namanuan di tano i, sanga tapuonna muse hasilna. Ndang holan di pertanian masa na songon i, dohot do di nang pembangunan industri. Molo dame do sada negara, gabe marroan penanam modal, ai dietong nasida sanga do nasida manggotil (memanen) hauntungan sian inganan (negara) na disuanhon modalna disi. Tuhan do na mamasumasu antong.

Pematngsiantar, tgl. 14 April 2016. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).