EPISTEL MINGGU HANANAEK, TGL. 5 MEI 2016: PSALMEN 47:2-10

20.55.00 0 Comments A+ a-

PSALMEN

47:1 Logu hombar tu pandok ni Siuluhon Ende (lamnaşşeaḥ). Ende sian angka anak ni si Kora (libnē qoraḥ). Psalmen (mizmōr).
47:2 Martopaptopap tangan ma sude hamu angka bangso! Puji hamu ma Debata mardongan soara olopolop!
47:3 Ai Jahowa do na tumimbul, na songkal, Raja bolon do Ibana gumomgom liat portibi on.
47:4 Papatuonna do angka bangso tu hita dohot angka marga tu toru ni patta.
47:5 Ibana do mamillit di hita pargolatanta, hatimbulon ni si Jakkob, na hinaholonganna i. Sela.
47:6 Manaek do Debata mardongan parolopolopon, Jahowa mardongan soara ni sarune.
47:7 Sai endehon hamu ma Debata! Sai endehon hamu ma Rajanta i! Endehon ma tutu!
47:8 Ai Debata do Raja ni liat portibi on, endehon hamu ma ende sipodaon.
47:9 Debata do mangarajai angka parbegu, hundul do Debata di atas habangsa habadiaonna i.
    47:10 Marpungu do angka na sangap ni angka bangso tu * bangso ni Debata ni si Abraham, ai Debata do nampuna angka * lombulombu raja ni tano on, timbul situtu Ibana.

MANAEK DO DEBATA MARDONGAN PAROLOPOLOPON, ENDEHON HAMU MA IBANA

1.      Songon na adong di ganup bangso, di tonga ni bangso Israel sai adong do na marbakat manurat logu ni ende dohot mambahen hata ni ende. Jala marragam rumang ni ende naung disurat sikarang ende na adong di portibi on. Di tonga ni bangso Indonesia pe tung mansai godang sikarang ende na marragam i. Adong do alealeku (goarna Edy Siahaan, STh), naung manurat lobi marribu logu ni ende, jala dibahen ibana hata ni ende i. Sipata dipangido ibana tu donganna sada teks, dung i dibahen ibana loguna asa boi endehonon teks i. Tung namalo ma nian akka sibahen/sikarang ende. Sian isi ni Bibel i boi botoon, na tung mansai godang akka hata ni Ende disurathon disi, alai ianggo loguna ndang haru habotoan be. Ala taringot tu haporseaon manang nanihaporseaan dohot taringot tu ngolu partondion do na disurat di Bibel i, jadi gumodang do akka ende partondion dapot jahaon di Buku Nabadia i. Tung namalo situtu do nang akka na boi mambahen hata (teks) ni ende. Tabereng ma songon si Jakob, si Musa, si Maryam (iboto ni si Musa), si Daud, si Salomo, sian pomparan ni si  Korah, pomparan ni si Jedutun, si Asaf, si Etan, dohot akka na so binoto be goarna, na adong ende sinuratna dipamasuk di Bibel i gabe sipatogu haporseaon. Ala tung sada budaya ni akka sisomba Jahowa do parendeon i, ditambai akka Jahudi, Kristen, Islam  ma muse akka Ende partondion i di pardalanan ni tikki. Jala ikkon do torus lam martamba-tamba akka ende partondion i nang di tonga ni Huria Kristen. Dilului do nuaeng on naboi mangendehon saribu ende partondion naung hea niendehon ni Huria Kristen na adong di portibi on, asa dilehon penghargaan na tarlumobi tu ibana. Rikkot do Huria Kristen mangalehon penghargaan tu akka sikarang ende partondion naimbaru, tarlumobi tu naung makkarang saotikna  limaratus ende partondion naimbaru. Turpuk epistel on dikarang sada sian pomparan ni si Korah, grup parende di akka kebaktian di bagasjoro ni Jahowa di Jerusalem. Martua sikarang psalmen 47 on, ai gabe ende partondion silapatan ni Huria Kristen endena on, asa dohot Huria Kristen sinuaeng mangolu partondionna. I ma penghargaan tu ibana. Ummarga i sian saribu kilo mas.

2.      Tung sada panindangion ni haporseaon dohot panghirimon taringot tu Debata Jahowa do akka nadisurat di teks ni psalmen 47 on. Ndang holan Israel disosoi parpsalmen marende, alai tung sude akka bangso dohot houm do. Ai papatuon ni Jahowa do sude akka bangso nang houm tu toru ni pat ni Israel. Alana Jahowa do mangarajai nang akka parbegu. Ndang dipapatu Jahowa nasida tu halak Israel  ala dijajah manang ala ditaluhon Israel marporang, alai tung ala panandaon ni akka bangso dohot houm i do taringot tu Jahowa nang haroro ni Jahowa di bagasan Jesus Kristus.  Ala ni panandaon nasida i, gabe boi do marpungu akka nasangap ni akka bangso tu bangso ni Debata ni si Abraham (berkumpul sebagai umat Allah Abraham). On ma sada sinta-sinta na mansai denggan jala dipasahat Tuhan Jesus tu akka pangihutNa asa torus akka siihuthon Tuhan Jesus Kristus mangusahahon parsidohoton ni saluhut akka bangso dohot  houm boi rap dohot Israel nang dohot Israel naimbaru, martopaptopap tangan, mamuji Debata Jahowa, marsoara olopolop, mardongan soara ni sarune, mangendehon Jahowa Debata,  Raja ni liat portibi on.

3.      Manang ise pe boi dohot martopaptopap tangan, mamuji Debata Jahowa, marsoara olopolop, mardongan soara ni sarune, mangendehon Jahowa Debata,  Raja ni liat portibi on, molo sintong ditanda Jahowa Debata. Deba sian panandaon  na sintong i dipaboa parpsalmen do di bagasan psalmen 47 on. Tontu ikkon lam tamba ma sian i panandaon ni jolma sinuaeng on taringot tu Jahowa, di bagasan /marhite Tuhan Jesus Kristus, asa lam taronjar roha ni jolma sinuaeng on mangulahon i. Sian psalmen 47 on botoon do ia Debata na sintong, i ma naung paboahon goarNa Jahowa. Jahowa do Natumimbul (yang Mahatinggi), na sokkal (dahsyat), Raja Bolon na gumomgom saluhut portibi  (’areş) on (ay.3). Di manang piga versi salinan surat tangan, hata ’areş diganti do dohot hata ’elohyim (= akka debata). Maksudna, Jahowa, Raja Bolon, i do na gumomgom manang di atas ni saluhut nasa natargoar debata (ilah-ilah). Songon naung jotjot nipatorang, goar Jahowa ’Elohyim tong do laho mandok na Jahowa (= Panompa) do na manompa akka ’elohyim (ilah-ilah manang  nasa na targoar debata). Jadi manang ise pe sian bangso dohot houm na adong di portibi on, na sai marsomba tu (akka) debata manang ilah dope, diboto ma na ditompa Jahowa do akka debata sinombana i (Jadi akka na so patut sombaon do i sude), jala molo sai disomba dope ilah/debata i, taretong ma nasida na mambahen na adong di langit, tano, laut dohot na di toru ni tano dope nasida gabe sisombaon (Nanioraan ni patik ni Jahowa di patik paduahon).
Jahowa do natumimbul, na sokkal, Raja Bolon, Ama ni Tuhan Jesus Kristus. “Ai umbalga do Damang asa Ahu”, ninna Tuhan Jesus tikki manjamitai siseanNa/natorop Ibana (jaha di Yohanes 14:28). Alai boasa disomba Huria Kristen Tuhan Jesus Kristus? Ala ndang songon akka ilah/ debata nadipaboa na diginjang i Tuhan Jesus Kristus, di adopan ni Jahowa. Ala Jahowa sandiri do na mangula jala na pataridahon diriNa di na disuruNa i Jesus AnakNa Nasasada i, laho patupa haluaon dohot hasesaan ni dosa ni hajolmaon. I do umbahen tasomba jala tapar-Tuhan Jesus Kristus. Godang do ndang boi mangantusi. Didok nasida: “Nunga palobihu Kristen manghaporseai Jesus i Tuhan. Holan panurirang do Jesus i, ndang Tuhan”, ninna nasida. Songon i do pandapot ni jolma molo tanggung ibana manghaporsea i na tung Nasuntimbul doJahowa, Pargogo Nasohatudosan, Naboi Patupahon lobi sian pinikkiran ni roha ni jolma dohot teori-teori agama. Lam tamba ma paolopoolopon ni Huria Kristen dung diboto “Jahowa do Napaluahon” (Jeshua/Jesus), jala lam takkas ma topaptopap ni tangan ni Huia Kristen tikki marende ala saluhut pambahen ni Jahowa di bagasan manang marhite Tuhan Jesus Kristus.

4.      Disosoi psalmen on do asa martotaptopap tangan sude akka bangso (‘am) ni Jahowa, mamuji Jahowa Debata  mardongan soara olopolop (ay.2). Di hata Batak Toba adong do asing ni martopaptopap tangan dohot martelap manang “tepuk tangan”. Di hata Heber pe adong do asing ni martopaptopap tangan dohot martelap (tepuk tangan). Martopaptopap tangan di hata Heber didok: taqa‘-kap, lapatanna mambahen soara marhite talapak tangan na dua i laho paihut-ihut soara ni tarompet na marlogu. Molo martelap (tepuk tangan) di hata Heber didok: maḥa’, i ma mambahen soara marhite talapak ni tangan nadua i laho marsurak-surak ala adong dibereng nahebat. “Hidup!”, ninna huhut martelapi. Siparrohahonon do i di akka kebaktian na masa di akka bagasjoro, asa unang lari makna ni na martopaptopap tangan i. Na songon na so domu berengon, molo didok pandita i do sian jolo disi sidung didok hatana sangombas, didok ibana: “Leon hasangapon tu Tuhanta!” (“Beri kemuliaan bagi Tuhan!”), ninna, jadi pintor martelap (tepuk tangan) sude na di bagas ingananna marjamita i. Jelas martelap do na songon i. Salah mangantusi ma na deba, ai ndang partondion be pinatuduhonna. Ianggo na martopaptopap tangan, i ma na mambahen soara marhite talapak tangan nadua i mangihuthon ende na diendehon manang logu ni tarompet na dipalu. Gabe saurdot sude marlas ni roha. Tutu, akka ende na “girang, gembira” do sitopaptopapan, ndatung ende andung, manang panolsolion di dosa. Haru poti marende dohot tarompet sipata dipaso, asa haru takkas dipartondihon na mangandung, manang mangido hasesaan ni dosa di kebaktian i. Ianggo na gembira, marlas ni roha do jala logu ni ende pe mambahen “girang” akka na kebaktian, tung mansai denggan do molo laos martopaptopap tangan sude parsidohot i  mangendehon ende i. Dilatik ma Huria i mambahen songon i, molo so haru dibahen dope. Alai sijagaon do antong, unang gabe gurgar partondion ni akka naburju, holan ala ni na sai martopapi dongan na di lambungna. Jadi maradat do tong na martopaptopap i. Dipaboa sian jolo, ia di ende nomor nasaon, martopaptopap tangan do hita laos mamuji Tuhanta, ninna. Pasti do sude satolop tusi. Jala ala ni i gabe ndang kaku ibadah (parmingguon i). Di tikki mamulai kebaktian denggan do marende laos martopaptopap tangan, huhut mambahen “cair  suasana” ni kebaktian i, alai ndang lupa tu habadiaon ni inganan i. Dukkon ni i, tikki mangauhon hasesaan ni dosa naung nilehon ni Jahowa di bagasan Tuhan Jesus Kristus. Jala parpudi di tikki mangendehon ende parujung di Kebaktian i (mungkin tikki dung sidung amen-amen) songon ende tambahan. Taboto ma, dipsalmen on lima hali disosoi  asa marende (mar-mazmur). Ndang sai di ganup ende (mazmur) i martopaptopap tangan, alai mardongan musik (tarompet manang sipiltihon) boi juo do di sude ende.

5.      Naung gabe ‘am (umat)  ni Jahowa, ndang be rajuman nasida gabe akka parbegu (goyim, ayat 9). Ala nasida ma akka bangso naung mananda Jahowa  jala na margabung tu bangso ni Debata ni si Abraham (ay.10). Naung margabung tu bangso (‘am) ni Jahowa nunga naung sandirina nasida papatu dirina tu Jahowa, jala di bagasan hapatuon nasida tu Jahowa ma nasida patu tu bangso Israel, ai olo ma nasida ajaran ni bangso Israel taringot ru ruhut  pasangaphon Jahowa. Parpsalmen on pe manosoi natorop (bangso/‘am ni Jahowa) do mangendehon Ende Sipodaon (mazmur pengajaran). Ndang na gabe sidegedean ni pat ni bangso Israel akka bangso dohot houm na dipapatu Jahowa tu toru ni pat ni bangso Israel (ay.4). Alai asa gabe sarombang do nasida saluhutna, gabe rap tarpasupasu jala rap gabe pasupasu.

6.      Adong do surung ni Bangso Israel (nang bangso naung gabe Israel Naimbaru ala Kristus Jesus) hombar tu ayat 5 na di psalmen on:  “Ibana (Jahowa) do mamillit di hita pargolatanta, hatimbulon ni si Jakkob, na hinaholonganna i.” Jahowa do mangalehon tano Kanaan gabe Tano Nanipadanhon ni Jahowa gabe pargolatan ( = tanah air) ni bangso ni Jahowa. Hinorhon ni holong ni roha ni Jahowa tu bangsoNa do umbahen dileon pargolatan i. Disakkapi Jahowa hian do ikkon usiron/habishonon  ni Israel nasa bangso na adong di tano Kanaan i. Alai diumpat Jahowa do parentaNa i, asa gabe loason ni Israel akka bangso sileban i rap mangolu dohot nasida di tano Kanaan i.  Gabe batu ujian ma nasida tu bangso Israel, manguji atik sadia patu jala satia do bangso Israel tu Jahowa, tarmasuk lao mamboan nasida sude gabe bagian ni bangso ni Jahowa  Debata. Ala ni hatontuan ni Jahowa i, ndang gabe panginsua manang pendatang be rajuman ni Israel dirinasida di tano Kanaan i na gabe tano Israel, jala akka bangso na nidapot ni Israel i pe disi, ndang gabe panginsua di tano pasogitnasida i. Ikkon boi nasida rap mambangun tano/luat nasida i. (Dibahen pamarenta Israel Modern sinuaeng on do na songon i di Negara Israel nuaeng on. Jadi ndang holan halak Israel na maragama Jahudi na gabe warga negara Israel nuaeng on, alai dohot do halak Arab namaragama Islam manang Kristen, Palestina namaragama Kristen nang Islam, Batak na margama Kristen, akka na olo gabe warga negara Israel. Tikki niebatan tano Israel/Jerusalem, jumpang do disi halak Batak na maragama Kristen naung gabe warga negara ni Israel. Sian sude panduduk ni Israel nuaeng on adong do saotikna halak Arab namaragama Islam lobi marsajuta duaratus halak, warga negara Israel; jala sian nasida adong na hundul ala tarpillit gabe anggota Dewan Perwakilan Rakyat. Holan na dapotan penghargaan do akka kota di Israel, ala ni rukunna Jahudi, Islam, Kristen dohot akka paragama na asing na tinggal di kota i. Kristen do na mansai otik panduduk ni Republik Israel. Godangan sian na Kristen i halak Palestina do. Jadi heran do roha, molo adong di Indonesia na mansarupahon Israel i dohot Kristen. Halak Jahudi nagabe Kristen nuaeng on di Negara Israel boi bilangan jari do. Ai mangimbobbob do mohop ni roha ni Jahudi tu Kristen ala pambahen ni si Adolf Hitler di Jerman tikki Porang Dunia na paduahon i. Godangan do Jahudi i manghalomohon asa ndang adong nanggo sada be Kristen di Negara Israel i. Laos ala ni i do umbahen lam borat sitaonon ni akka Palestina Kristen di Negara Israel). Nunga dileon Jahowa tano Israel i gabe pargolatan (LAI, TB: tanah pusaka) ni akka bangso na marragam agamana, sukuna, budayana, tarlumobi ma i tu sude bangso naung mangolu manomba Jahowa (Debata) ni si Abraham.  Tatangianghon ma asa boi masisesaan dosa akka bangso-tu bangso na adong di Negara Israel i nuaeng on, asa rade nasida sude gabe sanegara, jala unang be sai adong porang di tonga-tonga nasida. Molo so gabe inganan hadameon tu akka bangso do Tano Israel i, ido muse dalanna laos uhumon ni Jahowa nasida asa gabe mintop sian portibi on. Na gabe hatimbulon tu si Jakob dohot pomparanna, i ma molo tarpasu-pasu jala gabe pasupasu Israel rap dohot sude bangso na adong di Israel/portibi on. Bagasjoro na adong di inganan ni bagasjoro nanibangun ni si Salomo i pe boi do gabe inganan hadameon. Ai Islam boi mamakke i ari Jumat, Jahudi mamakke i ari Sabtu, jala Kristen mamakke i ari Minggu. Ndang rikkot margulut, jala ndang rikkot masiambatan. Unang adong antong na mamboan bom manang sinjata tu bagasjoro i. Ai molo porang agama di Bagasjoro ni Jahowa na di Jerusalem i, gabe masa do porang dunia napatoluhon. Akka Kristen na adong do Indonesia pe ikkon dohot do mandok songon nidok ni parpsalmen on di ayat 5 i. Jahowa do mangalehon  NKRIndonesia (sian Sabang tu Merauke, sian Miangas tu Rote) gabe pargolatan (tanah pusaka) ni sude bangso Indonesia, ndang mardia imbar. Naeng ma sude mangolu di bagasan hadameon, hademakon, dohot hasonangan songon na diparsinta di Pembukaan ni UUD NKRI 1945 i.

7.      Di tikki diboan akka malim poti parpadanan na disimpan di bagas ni si Obed Edom tu Zion manang tu bagasjoro napinauli ni si Salomo, didok do i na nakkok (manaek) Jahowa tu dolok/ingananNa nabadia i. Alai dihaporseai akka sisomba Jahowa do, molo tuat Jahowa Debata sian surgo ro tu bagasNa nabadia na di Jerusalem mardongan hamuliaon, nangkok (manaek) do Ibana muse tu ingananNa na di surgo. Di na manaek  Jahowa tu surgo, goarNa ma namian di bagasjoro ni Jahowa di Jerusalem. Dung sidung dipasahat malim i di bagasjoro pasupasu sian Jahowa, dihaporseai do na manaek do Jahowa tu surgo. Di tikki i ma sude bangso na adong di bagasjoro i marolopolop, mamalu sarune, mangendehon akka ende mamuji pasangap Jahowa ala naung mulak Ibana tu habangsa habadiaonNa di surgo, jala sian i Ibana mangarajai saluhutna na adong,  tarmasuk akka parbegu (goyim). Di surgo i sai dipaima Jahowa do haroro ni akka parbegu asa gabe masuk tu bangso ni Jahowa, gabe sisomba jala sioloi Jahowa. Sabar do Jahowa paimahon saluhutna nasida. Alai molo salpu hasabaronNa i, olo do Ibana gabe tarrimas. Asa unang tarrimas Jahowa, dihaburjuhon akka sisomba Jahowa ma manosoi akka bangso parbegu i margabung tu bangso ni Debata ni si Abraham.

8.      Di tikki di surgo Jahowa, “marpungu ma akka nasangap ni akka bangso tu bangso ni Debata ni si Abraham, ai Debata do nampuna akka lombulombu ni raja ni tano on, timbul situtu Ibana” (ay.10). Memang ikkon boi do “berbaur” akka bangso (‘am) i asa tanda naung sada nasida saluhutna. Nang pe nunga mangaku gabe akka naporsea tu Jahowa (tarlumobi di bagasan goar ni Tuhan Jesus Kristus), molo sai mamulik-mulik do jala sai papulik donganna, tarmasuk tu horong ni na menghianati Jahowa (dibagasan Tuhan Jesus Kristus) do akka punguan na nasongon i. Tarmasuk tu sialo sinta-sinta ni Jahowa, tarmasuk tu sialo sinta-sinta ni Tuhan Jesus naung manangianghon: Asa sada nasida songon hita nasada i. Turgas dohot tanggungjawab ni akka nasangap ni punguan-punguan sisomba Jahowa (di bagasan Tuhan Jesus Kristus) do marpungu, marsada, manghatai denggan, boha do asa haru saut sakkap hatuaon ni Jahowa naung nipadanhonNa tu pangihutNa najolo nang nuaeng marhite Tuhan Jesus Kristus. Heran do portibi on, boasa songon i lelengna asa boi patuduhon hasadaon akka sisomba Jahowa (di bagasan Jesus Kristus). Nasusa, molo lao marbolat-bolat, sai pintor boi do pasada tahi dohot gogo akka naung mandok dirina siihuthon Jahowa (di bagasan Tuhan Jesus Kristus). Bereng ma ngerina akka Huria Kristen na adong di Eropa i. Dung pe lao mago manang mintop nasida asa lam dilului hasadaon (i pe mulai taon 1910 dope, sahat tu saonari ndang tuntas). Ala sai marbadai najolo Kristen di Eropa, gabe soolo be jolma nuaeng on gabe anggota ni huria. Kosong gareja, mintop, digadisi pamarenta Inggris akka bagasjoro, mentang-mentang Raja do nampunasa i sude. Sahat tu saonari  ndang barani Gareja Katolik mandok naung sada nasida dohot akka Huria Protestan. Sai saut ma ro Paus tu perayaan 499 taon reformasi Luther di Wittenberg bulan sampulu taon 2016 on, asa anggiat lam tubu roha takkas marsada i. Tubu muse do nuaeng on parbolatbolatan ala adong semangat kharismatik na imbaru masa. Namangulakulakkon na ma nian i, alai ndang olo akka horong i marsiajar sian akka pangalaman na salpu i, umbahen gabe masa akka namasiuhum-uhuman. Hape ikkon lam mauas tu hasadaon ma nian, ai tusi do huria i ditogihon Tondi ni Tuhan i.   Jadi tona ni parpsalmen on di ayat 10 i porlu do renunghonon ni sude nasangap ni Huria Kristen naueng on.  Asa mura, sude ma ganup marhatutuhon na di Jahowa do lombulombu ni sude nasangap ni bangso nang lombulombu ni sude raja na di liat portibi on. Jala ganup ma mamakke lombulombu i lao pasadahon Huria Kristen manang pasadahon sude akka jolma sianut haporseaon, panghirimon dohot holong pinodahon ni agama Abrahamistis. Heran do portibi on, boasa akka nasangap ni Huria Kristen ndang barani mambahen akka terobosan-terobosan asa boi “marpungu”, asa boi “pungu” bangso ni Jahowa (di bagasan Tuhan Jesus Kristus) i.  Ndang tarlambat dope, lam marsitutu ma nasangap ni bangso ni Jahowa Debata marpungu patuduhon hasadaon i. Nuaeng on nunga lam gogo tuntutan i di zaman “naung manaek Tuhan Jesus Kristus tu banua ginjang jala rap dohot Jahowa Ama i mangarajai bangsoNa nang bangso parbegu”. Tung manghorhon gok las ni roha do molo bangso ni Debata boi marpungu. Disi ma takkas patuduhon ni sude bangso/houm las ni roha na gok, mamalu sarune, marolopolop mardongan ende huhut martopaptopap tangan mamuji Jahowa Raja Nasunbadia i, Raja ni Portibi on, naung mangaleon haluaon di bagasan Tuhan Jesus Kristus.  Dipestahon Huria i ma i di tikki mangarayahon Ari Hananaek ni Tuhan Jesus Kristus, sadari on.


Pematangsiantar, 27  Arpil 2016. Pdt. Langsung Maruli Basa Sitorus (Pdt. LaMBaS).